‘500 euro bijverdienen met ‘vrijwilligerswerk’? Ik ben bang voor nog meer oneerlijke concurrentie’

Pianolerares Hester Lenaerts maakt zich zorgen over de plannen van de regering die het voor zelfstandigen en werknemers mogelijk maken om tot 500 euro onbelast per maand bijverdienen met ‘vrijwilligerswerk’. ‘Als het gaat om de fiscale en sociale aspecten die met mijn werk verbonden zijn, ben ik dus een commerciële activiteit. Maar de inhoud van mijn werk valt dan weer onder vrijwilligerswerk en verenigingswerk. Geen faire opdeling lijkt me.’

Beste regering,

Een vrijwilliger kan vanaf 2018 tot 500 euro per maand onbelast bijverdienen. Fijn voor de vrijwilliger, maar er is ook een keerzijde.

Laat me mezelf en mijn professionele loopbaan even voorstellen. Na mijn middelbare studies studeerde ik 8 jaar lang aan het Lemmensinstituut. Daar behaalde ik zowel een master muziekpedagogie, een master piano als een lerarenopleiding. Na mijn studies werkte ik even in het ‘reguliere circuit’, maar ik kon daar niet echt aarden. Ik hou er niet van om muziek te moeten quoteren en evalueren op examens, ik hou niet van een schoolse sfeer, en ik hou er niet van om tegen een leerling te moeten zeggen: ‘Sorry, jij haalt de normen van het leerplan niet, jij bent geen muzikant en kan hier geen lessen meer blijven volgen.’ Ik wil muziek uit die prestatiegerichte sfeer halen en de muzikant uit iedere leerling halen, zonder druk van examens en leerplannen.

Ik denk dat ik wel mag zeggen dat ik daar in geslaagd ben. Ik richtte enkele jaren geleden mijn eigen lespraktijk op en vervulde daarbij ook alle verplichtingen als zelfstandige in hoofdberoep. Ik betaal netjes mijn sociale bijdragen en belastingen, en draag ook 21 percent btw af op alle diensten die ik aanbied. Mijn lespraktijk heeft succes, ik heb momenteel een overvolle agenda en krijg nog vaak aanmeldingen van nieuwe leerlingen.

Maar toch is het niet evident. Ik ondervind de grootste moeite om mijn prijszetting te kunnen verantwoorden en handhaven. Om een idee te geven van mijn prijszetting: de elektricien die onze woning kwam inspecteren en aanpassen voor de elektriciteitskeuring rekende een hoger uurloon aan dan ik. Mijn tarieven liggen zeker niet hoger dan die van een doorsnee therapeut, psycholoog of logopedist. In een gesprek vermeld ik mijn prijs en hou ik me klaar om, afhankelijk van de reactie, onmiddellijk te kunnen reageren met: ‘Daarvan moet ik wel btw, sociale bijdragen en belastingen afdragen, waardoor er voor mij aan het einde van de rit zowat de helft overschiet’. Op mijn website staan mijn prijzen ook al vermeld, om de talloze aanmeldingen die afhaken owv de ‘te hoge’ prijs alvast te filteren. De (oneerlijke) concurrentie met het zwarte circuit is groot. Ik kreeg zelfs enkele keren de vraag of ik ook niet een deel in het zwart kon doen, want ja, iedereen doet dat toch.

Geen faire opdeling

In de communicatie rond deze wet wordt er aangehaald dat het over activiteiten gaat die zich vandaag niet in de commerciële sfeer bevinden. Naast mezelf ken ik in mijn omgeving en vriendenkring nog heel wat zelfstandigen, voornamelijk kunstenaars, die hun inkomsten bij elkaar proberen te sprokkelen met het aanbieden van activiteiten die door de regering in deze lijst opgenomen zijn onder de noemer ‘kleine klusjes voor een buurman of voor een vereniging’ en ‘activiteiten die het midden houden tussen vrijwilligerswerk en betaald werk’. Als het gaat om de fiscale en sociale aspecten die met mijn werk verbonden zijn, ben ik dus een commerciële activiteit. Maar de inhoud van mijn werk valt dan weer onder vrijwilligerswerk en verenigingswerk. Geen faire opdeling lijkt me.

Ik sta trouwens versteld van de manier waarop de regering mijn beroepsbezigheden, waarvoor ik 8 jaar lang studeerde, hier presenteert op deze lijst. Werkelijk alle activiteiten die ik als zelfstandige uitoefen, staan vermeld op deze lijst van ‘vrijwilligerswerk’. Het is als muzikant sowieso al niet evident om appreciatie te krijgen voor je werk. Het aantal verhalen dat de ronde doet over unfaire vergoedingen voor concerten, begeleidingen van repetities waarbij wel een professioneel niveau verwacht wordt van jou als muzikant maar waar geen professionele vergoeding tegenover staat, vacatures die gepresenteerd worden waar dan in kleine lettertjes onderaan vermeld staat dat het gaat om vrijwilligerswerk maar waarbij wel een diploma en ervaring verwacht wordt, snel-eventjes-iets-inspelen voor een opname met: ‘Ah verwacht je daar een vergoeding voor’. Want het is toch een hobby?

Ik kreeg die reactie laatst nog van een ouder: ‘Fijn dat je van je hobby je beroep hebt kunnen maken!’ Laat me dat toch even nuanceren. Mijn hobby is nog steeds musiceren. Ik geef heel graag mijn kennis en kunde door en haal daar ook heel veel voldoening uit. Als een leerling lachend de les verlaat met de woorden ‘ik kan niet wachten tot we thuis zijn en ik kan beginnen oefenen’ is mijn dag meer dan geslaagd. Maar om nu te stellen dat lesgeven, lesvoorbereidingen maken, administratieve, sociale en fiscale verplichtingen vervullen, bijscholen, communicatie met ouders en andere actoren mijn hobby is, klopt ook niet helemaal.

Het wetsvoorstel is nog niet helemaal duidelijk. Ik mag als zelfstandige ook gebruik maken van deze regel. Maar hoe gaat dat dan in de praktijk? Krijg ik 6000 euro belastingskorting aan het einde van het jaar? Of mag ik niet bijverdienen met activiteiten die ik ook als zelfstandige uitoefen? Moet ik dan een aantal van mijn lessen geven aan de buffetpiano in onze woonkamer tussen het speelgoed van ons zoontje van bijna anderhalf in plaats van de vleugelpiano in de muziekruimte aan onze woning? Mag collega x die in het DKO pianolessen geeft thuis wel bijverdienen na z’n uren en ik als zelfstandige niet? Er doen veel speculaties de ronde, maar duidelijkheid is er nog niet, aangezien het nog wachten is op de wetteksten.

Broodroof voor zelfstandige ondernemer

In alle geval ben ik bang voor (nog meer) oneerlijke concurrentie. En ik ben niet alleen. Het is al erg moeilijk om als muzikant professioneel aan de slag te kunnen. En het zal nog moeilijker worden als de activiteiten waarvoor je opgeleid wordt vanaf 2018 gaan vallen onder vrijwilligerswerk waarmee men onbelast een behoorlijk bedrag mag bijverdienen. Ik vrees dat het er in de praktijk maar al te vaak op neer zal komen dat jobs die momenteel door zelfstandige freelance muzikanten ingevuld worden nu ingevuld zullen worden door werknemers en gepensioneerden die dit als vrijwilliger aan de helft van de prijs kunnen doen, aangezien zij geen sociale en fiscale verplichtingen hebben. Een leraar die na z’n uren wat bijklust met muzieklessen kan dit binnenkort legaal doen en kan zijn diensten dan ook makkelijker aanbieden. Opnieuw aan de helft van de prijs. Dit is broodroof voor de zelfstandig ondernemer die dezelfde diensten aanbiedt en hiervoor wel fiscaal en sociaal belast wordt.

Ik hoop dat bij het uitwerken van de definitieve wetteksten ook rekening gehouden wordt met al deze facetten, zodat mijn werk als zelfstandig ondernemer (en dat van vele andere ondernemers) niet in het gedrang komt. Zodat wij ons werk kunnen blijven doen en niet moeten concurreren met ‘vrijwilligers’ die dezelfde diensten aan een veel lagere prijs kunnen aanbieden.

Hester Lenaerts is pianolerares. Deze bijdrage verscheen eerst op Facebook.

Lees ook: ‘De vrees dat onbelast bijverdienen tot oneerlijke concurrentie zal leiden is ongegrond’