4 redenen waarom de dollar de dominante wereldmunt blijft

Amerika’s geopolitieke rivalen beweren graag aan de dominantie van de dollar te tornen. Wordt de positie van de wereldreservemunt echt bedreigd? Voorlopig niet, menen de meeste valuta-analisten.

Eerder deze week raakte bekend dat de Chinese yuan de Amerikaanse dollar heeft vervangen als de meest verhandelde valuta in Rusland. De oplopende spanningen tussen de drie grootmachten en de recente waardedaling van de dollar tegenover de euro, voeden de speculatie dat de Amerikaanse munt zijn dominantie in het komende decennium zal verliezen.

Het is een aloude discussie, die – zoals altijd – in het voordeel van de dollar beslecht moet worden, stelt Philippe Gijsels, de hoofdstrateeg van BNP Paribas Fortis. Ook uit een recente beleggersnota van de Amerikaanse bank Carson Group klinkt een vertrouwensvol geluid over de status van ’s werelds reservemunt. Dit zijn de redenen waarom koning dollar nog even op zijn troon blijft zitten:

1. ‘De wereld heeft vertrouwen in de Verenigde Staten, en dus in de dollar’

De VS hebben ‘s werelds grootste en meest liquide kapitaalmarkten, weet Sonu Varghese van Carson. “De sterkte van de open Amerikaanse economie schuilt in haar omvang, met haar kapitaalstromen, met minder handelsbeperkingen dan veel andere landen. Ook de sterke rechtsstaat en eigendomsrechten zorgen voor het vertrouwen.”.

“Dat is de reden waarom, hoewel de VS slechts zo’n 25 procent van de wereldeconomie uitmaken, bijna 60 procent van de internationale reserves in dollar luidt”, klinkt het verder. Hoewel de dollar aan het begin van deze eeuw goed was voor 71 procent van de wereldreserves, is zijn huidige niveau nog altijd drie keer zo hoog als dat van de euro (21 procent) en meer dan tien keer zo hoog als dat van het Britse pond (5 procent).

“De realiteit is de volgende: als er ergens crisis is, financieel of pandemisch, dan is de dollar toch nog altijd de vluchtmunt. Amerika is namelijk de wereldmacht”, betoogt Gijsels in een gesprek met Trends. “Kan die positie ooit naar een Aziatische munt, zoals de yuan, gaan? De geschiedenis leert ons dat zoiets heel traag verschuift. Eerder was de munt van het British Empire, het pond, de wereldvaluta, daarna de dollar. De yuan zou misschien ooit ’s werelds reservemunt kunnen worden, maar de Chinese economie geniet niet het vertrouwen dat er wel is in de Amerikaanse systeem.” Daarvoor is de Chinese politiek te autoritair en grillig, luidt het.

2. ‘De dollar is dominant in de handel en de internationale financiën’

De helft van alle internationale handel wordt in dollar afgerekend. Daarnaast speelt in bijna 90 procent van alle transacties waarbij valuta’s worden verruild, de Amerikaanse munt een rol. Dat heeft ook Varghese gezien: “De dollar is ‘s werelds populairste ruilmiddel voor handel, zelfs buiten Noord- en Zuid-Amerika”, klinkt het in zijn nota. “Buiten Europa, waar de euro van nature dominant is, wordt meer dan 70 procent van de export in Amerikaanse dollars gefactureerd.”

Dat zal waarschijnlijk niet snel veranderen, “vooral omdat er zoveel landen en bedrijven bij betrokken zijn. Het zal niet gemakkelijk zijn om mensen over de hele wereld ervan te overtuigen dat ze hun activa in dollar naar een andere valuta moeten verplaatsen, laat staan dat ze de overstap zonder enig risico kunnen maken.”

Daarnaast worden ook belangrijke grondstoffen, zoals olie, uitgedrukt in de Amerikaanse munt. Zo wordt ongeveer 80 procent van de wereldwijde verkoop van het zwarte goud gedaan in dollars. Eén donderwolk aan de helderblauwe hemel, echter: Saudi-Arabië, ’s werelds grootste olie-exporteur, verklaarde zich onlangs bereid olie aan China, ’s werelds grootste olie-afnemer, te verkopen en die te factureren in yuan.

3. ‘De VS zijn bereid om een gigantisch handelstekort te runnen’

De Amerikanen schaften vorig jaar voor 3.300 miljard dollar aan goederen uit het buitenland aan, weet de zakensite Business Insider. “In een ideale wereld zouden buitenlanders die dollars gebruiken om producten te kopen die in de VS gemaakt zijn, en zou daarmee de handel in evenwicht zijn”, aldus Varghese. Maar dat is niet het geval. In plaats daarvan kochten niet-Amerikaanse naties vorig jaar voor ‘slechts’ 2.100 miljard dollar Amerikaanse producten.

“Wat bepaalt een munt?”, vraagt Gijsels zich retorisch af. “De waarde van een munt zijn haar geldstromen. Er zijn twee soorten geldstromen: handelsstromen en kapitaalstromen. De eerste spreken duidelijk in het nadeel van de VS, want ze hebben dat grote handelstekort. De VS kopen veel meer goederen dan ze uitvoeren.”

“Alleen maar handelsstromen: dan zakt de munt van degene die het tekort heeft, dus de VS, tot op het niveau dat het handelstekort weg is. Als de dollar zakt, dan gaat Amerika veel meer exporteren. Als de dollar stijgt, gaan ze minder exporteren en meer importeren.”

“De kapitaalstromen zijn echter duidelijk in het voordeel van de VS: buitenlanders kopen massaal Amerikaans spul: overheidspapier, aandelen, vastgoed, etc. Er is duidelijk meer vraag naar Amerikaanse assets dan omgekeerd. Het moment dat die kapitaalstromen groter zijn dan die handelsstromen kan je perfect een tekort hebben op je handelsbalans, en toch een sterke munt hebben. Doordat je dat handelstekort aanvaardt, bouw je schulden op, en het buitenland koopt die schulden.”

Varghese beaamt: “Buitenlanders kopen het veiligste, meest liquide effect ter wereld: Amerikaans schatkistpapier. Sommigen houden ook gewoon dollars in cash aan.”

4. Het sterkste leger

Het land met het sterkste leger ter wereld, levert ook de wereldmunt. Dat was zo met het Britse rijk en het pond, en is nu ook zo met de VS en de dollar. Niemand bedreigt voorlopig de Amerikaanse militaire hegemonie: het machtigste leger ter wereld (ongeveer 1,4 miljoen actieve militairen wereldwijd en nog eens 860.000 reservisten) beschikt over een budget van bijna 525 miljard dollar. Het Chinese leger heeft meer mankracht (ongeveer 2 miljoen actieve militairen), maar een kleiner budget (230 miljard dollar) en minder technologisch innovatief materieel. Rusland, het op een na machtigste leger ter wereld, telt 1,35 miljoen militairen, van wie 850.000 actief. Maar het oorlogvoerende land heeft een budget van ‘slechts’ 135,67 miljard euro.

Multipolair

Betekenen die drie sterktes van de dollar dat we op langere termijn niet naar een wereldorde kunnen gaan waarin de Amerikaanse munt veel macht verliest? “Niks is in steen gebeiteld, alles verschuift altijd”, stelt Gijsels. Het Centre for Economic Policy Research (CEPR) ziet bijvoorbeeld op termijn een multipolaire valutawereld ontstaan.

But for now blijft de dollar gewoon op zijn troon zitten.

Lees ook: