De staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie hebben donderdag op een top in Brussel een akkoord bereikt over verdere steun voor Oekraïne. Dat meldt een Europese bron. De Hongaarse premier Viktor Orban weigerde zich echter aan te sluiten bij het akkoord.
Als gevolg van de opstelling van Orban maakt het akkoord geen deel uit van de schriftelijke conclusies van de top. Daarom is gekozen voor een tekst die wordt aangehecht aan de conclusies en die “stevig wordt ondersteund door 26 (van de 27, nvdr) lidstaten”, zo meldt de functionaris.
Nadat de Verenigde Staten van president Donald Trump hun militaire steun voor Kiev op pauze hadden gezet, was de meeste leiders er veel aan gelegen om de voortzetting van de Europese steun te onderstrepen. Ze willen immers dat Oekraïne in een zo sterk mogelijke positie aan de onderhandelingstafel kan verschijnen. Er kunnen volgens hen ook geen onderhandelingen zonder Oekraïne plaatsvinden.
Orban ligt dwars
Orban, die zowel met Trump als de Russische president Vladimir Poetin goede banden heeft, had in de aanloop naar de top echter aangegeven dat er “strategische verschillen in onze aanpak van Oekraïne” zijn en dat hij zich niet kan aansluiten bij die benadering. De Hongaarse premier pleitte ervoor om net als Washington rechtstreekse onderhandelingen met Rusland aan te vatten over een staakt-het-vuren en een duurzaam vredesakkoord.
‘Geen onderhandelingen over Oekraïne zonder Oekraïne’
Aangezien het verschil in visie onoverbrugbaar bleek, koos de Europese Raadsvoorzitter Antonio Costa al snel voor een tekst ondersteund door 26 lidstaten. Daarin herhalen ze hun krijtlijnen: geen onderhandelingen over Oekraïne zonder Oekraïne, geen onderhandelingen over de Europese veiligheidsorde zonder Europa, een wapenstilstand kan enkel als onderdeel van een proces dat leidt tot een alomvattend vredesakkoord, dat gepaard gaat met sterke veiligheidsgaranties voor Oekraïne en de onafhankelijkheid, soevereiniteit en territoriale integriteit respecteert.
De tekst begroet ook “de bereidheid van lidstaten om met spoed de inspanningen op te voeren om tegemoet te komen aan de dringende militaire en defensiebehoeften van Oekraïne”. Het gaat dan om de levering van luchtafweer, munitie en raketten en de opleiding van Oekraïense soldaten. Hij verwijst ook opnieuw naar het plan van de hoge vertegenwoordiger Kaja Kallas om bijkomende militaire steun op EU-niveau te voorzien.
Veiligheidsgaranties
De 26 Europese leiders beschouwen een sterk Oekraïens leger ook als een belangrijke pijler van toekomstige veiligheidsgaranties die Rusland moeten afraden om Oekraïne in de toekomst nog eens aan te vallen. De lidstaten zouden ook extra ruimte kunnen krijgen om militair materiaal te leveren aan Oekraïne in de context van de plannen om de Europese defensie te versterken, een tekst die eerder op de dag wel door Orban werd gesteund.
Ook Slovakije is geen voorstander van militaire steun aan Oekraïne, maar premier Robert Fico bleek bereid de tekst te ondersteunen na de toevoeging van een passage over de gastransit door Oekraïne, een belangrijke aanvoerlijn voor Slovakije. De Commissie, Oekraïne en Slovakije worden opgeroepen om “hun inspanningen op te voeren om werkbare oplossingen te vinden voor de kwestie van de gastransit, en daarbij rekening te houden met de bezorgdheden van Slovakije”.
