10 dingen die u moet weten over de belastingaftrek van uw woonkrediet

De fiscale aftrekbaarheid van woonkredieten wordt afgeschaft, althans voor nieuwe kredieten. Vlaams minister-president Kris Peeters verklaart het debat over een mogelijk alternatief voor geopend. Wat moet u weten over de belastingaftrek van uw woonkrediet?

10 dingen die u moet weten over de belastingaftrek van uw woonkrediet

1. In de zesde staatshervorming is voorzien dat de bevoegdheid voor het volledige woonbeleid, met inbegrip van de hypothecaire kredieten, verhuist van het federale naar het regionale niveau. Dat betekent dat er een einde komt aan het bijzonder populaire systeem van de fiscale aftrek van woonkredieten. Wie nu een huis bouwt, verbouwt of koopt en daarvoor geld leent bij de bank, mag een deel van de interest voor die lening aftrekken van zijn belastingaangifte. Het gaat over een fors bedrag per jaar en voor heel veel kandidaat-bouwers betekent die aftrek het verschil tussen wel of niet een huis bouwen.

De Vlaamse regering heeft meteen laten weten dat ze dit systeem niet zal overnemen. Te duur. Geen geld.

2. Reden tot paniek? Eerst wel, nu niet meer. Of toch niet voor iedereen. De Vlaamse regering heeft laten weten dat er niets verandert voor wie al een hypothecair krediet heeft lopen. Wie nu kan genieten van de fiscale aftrek van zijn woonlening, kan dat straks ook. Tot de lening helemaal afbetaald is. Dat is het antwoord van de Vlaamse regering op de rechtsonzekerheid die was ontstaan na de transfer van de bevoegdheden. Het zou niet netjes zijn om de regels te veranderen tijdens het spel.

3. Meer nog: het nieuwe systeem gaat pas in op 1 januari 2015. Ook wie dit en volgend jaar nog een hypothecaire lening afsluit, kan nu en later gewoon genieten van de vertrouwde fiscale aftrek. Tot het einde van 2014 gefinancierd door de federale overheid, daarna door de Vlaamse.

4. Het probleem stelt zich dus voor iedereen die na 1 januari 2015 een woonkrediet afsluit. Die valt uit de boot. Het is absoluut zeker dat de huidige fiscale aftrek niet geldt voor nieuwe leningen. Het is evengoed zeker dat er voor die nieuwe leningen naar een soort van compensatie wordt gezocht. Een alternatief. Dat alternatief wordt intussen ‘de woonbonus’ genoemd.

Wie straks een huis bouwt, krijgt op één of andere manier dan toch nog steun, maar waaruit die steun zal bestaan – en vooral, hoe groot die steun zal zijn – weet vandaag niemand. De Vlaamse regering zal in ieder geval op zoek gaan naar een systeem dat minder duur is dan het huidige. Dat betekent zo goed als zeker dat bouwen of een woning kopen voor een doorsnee gezin straks financieel nog moeilijker zal worden dan het vandaag al is.

5. Vlaams minister-president Kris Peeters verklaarde eerder deze week het debat voor geopend. Met andere woorden: laat maar komen die voorstellen, we zullen er wel uitgeraken. Toen dan prompt de eerste voorstellen kwamen, zei Peeters dat de woonbonus een zaak is voor de volgende Vlaamse regering. Tussen vandaag en 1 januari 2015 zijn er nog de verkiezingen van 2014. Wie die verkiezingen wint, moet het probleem maar oplossen, zegt Peeters.

6. Intussen had de SP.A wel al haar voorstellen gelanceerd. Vlaams minister van Wonen Freya Van den Bossche pleit voor een hogere woonbonus voor alleenstaanden en eenoudergezinnen en voor een veel lagere woonbonus voor hogere inkomens. De SP.A wil een vaste aanslagvoet en de woonbonus moet ook beperkt worden in de tijd.

Ook opvallend: Van den Bossche wil de fiscale voordelen voor tweede verblijven schrappen. Wie zijn spaargeld van de bank haalt om naast zijn eigen huis nog een tweede vastgoed te kopen, mag daar van de SP.A geen belastingvoordeel aan overhouden. ‘Maak van mij geen communist,’ zei Van den Bossche in De Morgen, ‘maar het systeem moet helemaal anders.’

7. De N-VA is het daar absoluut niet mee eens. ‘De Vlaamse regering moet de fiscale aftrekbaarheid van woonkredieten behouden,’ zegt Liesbeth Homans. ‘Dat systeem is veel eerlijker dan de belastingvermindering die de SP.A voorstelt. ‘Een vermindering is voor iedereen hetzelfde. Een belastingafrek is afhankelijk van iemands inspanningen op de arbeidsmarkt.’

Ook het SP.A-voorstel om eenoudergezinnen een hogere woonbonus te geven, kan niet op genade rekenen in de ogen van de N-VA. ‘Ik ga ervan uit dat er voor elk eenoudergezin een tweede eenoudergezin is,’ zegt Homans. ‘Als je die allebei een groter voordeel geeft, kom je uit bij meer dan twee woonbonussen.’

‘Tot aan de verkiezingen verandert er sowieso niets,’ voegt N-VA-voorzitter Bart De Wever daar aan toe. We hebben afgesproken dat dit een onderdeel is van het volgende regeerakkoord. Wat Van den Bossche doet, is puur campagne voeren. Als minister doe je dat niet, negen maanden voor de verkiezingen.’

Volgens De Wever dreigt de hele huizenmarkt in te storten door voorstellen die nu gelanceerd worden.

8. De andere Vlaamse partijen hebben zich nog niet expliciet uitgesproken over waar het volgens hen naartoe moet met het alternatief voor de fiscale aftrek van hypothecaire leningen. Die standpunten zullen zeker aan bod komen tijdens de verkiezingscampagne.

De fiscale aftrekbaarheid van woonkredieten is een belangrijke pijler in de economie die onder meer ruim 70 procent van de gezinnen aanbelangt. In volle verkiezingsperiode kan geen enkele partij het zich veroorloven om niet met een doordacht en geloofwaardig voorstel op de proppen te komen.

9. De rechtsonzekerheid voor bestaande woningeigenaren mag dan al opgeheven zijn, voor toekomstige leners is ze dat niet. Vermits Vlaams minister-president Kris Peeters een beslissing over de woonbonus over de verkiezingen heen wil tillen, zal er pas duidelijkheid komen in het tweede deel van 2014. Dat is bijzonder slecht nieuws voor wie volgend jaar plannen heeft om een huis te bouwen, te verbouwen of te kopen en daarvoor enkele maanden later een lening wil afsluiten. Iedereen die in dit geval (en het gaat dan in meerderheid over jonge, startende gezinnen) weet totaal niet waar hij aan toe is.

Wie vandaag bouwt, kan in zijn budget rekening houden met het bedrag dat hij recupereert aan fiscale aftrek, wie straks moet bouwen kan dat niet. Hij weet alleen zo goed als zeker dat het nog moeilijker zal worden dan het vandaag al is.

10. En dan nog dit: de fiscale aftrekbaarheid van een woonkrediet is niet de enige zorg van huiseigenaren of kandidaat-bouwers. De afgelopen maanden zijn de rentes voor woonkredieten bijna ongemerkt fors gestegen. Terwijl je een half jaar geleden nog vrij gemakkelijk een lening aan 4,5 procent kon krijgen, wordt nu doorgaans al 5 procent aangerekend. Experts zijn het er over eens dat er een einde is gekomen aan een uitzonderlijk langdurige periode van extreem lage rentes. De volgende maanden zullen de rentes dus alleen maar stijgen, zeker nu de economie weer aantrekt. Wie bouwplannen heeft, staat dus voor de keuze: nu knopen doorhakken of straks rekening houden met grotere budgetten of kleinere ambities.