De Amerikaanse en ook de Europese Centrale Bank kunnen net zo goed hun beleidsrente meteen op 0 procent zetten, veel maakt het toch niet meer uit. Ben Bernanke en Jean-Claude Trichet zijn immers niet meer bij machte om met conventionele middelen de venijnige recessie de nek om te wringen. Hun klassieke remedie van renteverlagingen werkt niet meer, omdat het commerciële banksysteem lam ligt, en omdat vooral de Amerikaanse gezinnen en financiële spelers begonnen zijn aan de afbouw van hun overdadige schuldenlast. Bernanke & co kunnen dus nog proberen de thermostaat wat hoger te zetten om de kou te bestrijden, veel zal het niet meer helpen omdat het dak van het huis weggeblazen is.
Moeten de centrale bankiers dan hulpeloos en tandeloos toekijken hoe de wereldeconomie wegzinkt in het schuldenmoeras? Niet noodzakelijk. Bernanke wees er al op dat de centrale bankiers over een technologie beschikken die het deflatiegevaar in de kiem kan smoren en de schuldenbubbel lek kan prikken. Bernanke noemde expliciet de drukpers, die zoveel dollars als nodig kan drukken en dus zoveel inflatie als wenselijk op de wereld los kan laten. Dit massavernietigingswapen voor de waarde van het geld is echter sinds de stagflatie van de jaren zeventig gebannen uit het wapenarsenaal van de geldscheppers. Geloofwaardige prijsstabiliteit, dat was sindsdien hét geschenk van de centrale bankiers aan de wereld.
Nood breekt echter wet voor Bernanke. De dollarpers draait daarom al op volle toeren, en de Fed is begonnen aan een beleid waarbij de Amerikaanse inflatie naar oneindig tendeert en de waarde van de dollar naar nul verschuift. Uiteraard heeft Bernanke al beloofd het overtollige geld weer op te dweilen zodra de omstandigheden dat toelaten. Maar of hij daar ook in zal slagen?
Het monetaire experiment van de Fed is alles behalve risicovrij. Monetaire chaos hoort de volgende jaren tot de mogelijkheden. Daarnaast is inflatie misschien een efficiënte oplossing om de reële waarde van de schulden te decimeren, maar zo’n beleid is ook een oneerlijke en onrechtvaardige onteigening van de spaarder. Inflatie is een transfer van welvaart van de schuldeisers naar de schuldenaars, en dus niet zelden van de eerlijke spaarder naar de hebzuchtige speculant of consument. Via inflatie worden de schuldigen van de crisis gered door de slachtoffers van de crisis. Hoe lang zal dat gepikt worden? Wie wil nog sparen als de spelregels kunnen worden veranderd? Mislukt het beleid van Bernanke, dan zal dat een aanslag betekenen op de sociale cohesie en op de toekomstige investeringsmogelijkheden en welvaart.
De Europese Centrale Bank aarzelt daarom om Bernanke achterna te hollen. Bovendien is de schuldenproblematiek in Europa minder groot dan in de VS, en de ECB redeneert terecht dat het in deze omstandigheden niet aan de centrale banken maar aan de overheden is om het banksysteem te redden en de economie te herlanceren. De huidige crisis gaat het petje van de ECB te boven, zolang ze zich beperkt tot de conventionele middelen.
De Fed denkt dus geen andere keuze meer te hebben dan geld te drukken, de ECB denkt dat ze dergelijke risico’s nog niet moet nemen. Misschien hebben ze het allebei bij het rechte eind, misschien geen van beide. Maar niemand die het weet, en dat is weinig geruststellend. (T)
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier