LOTTO IS DOM, BELEGGEN IS SLIM

Niet voor niets wordt een loterij ‘belasting op domheid’ genoemd. Het is een vermijdbare taks op een slecht renderende kans om rijk te worden. Als u écht rijker wilt worden, koop dan met hetzelfde bedrag elke maand een aandelenfonds.

“A Lottery is a Taxation,

Upon all the Fools in Creation

And Heav’n be prais’d

It is easily rais’d

Credulity’s always in Fashion

For, Folly’s a Fund

Will never lose Ground

While Fools are so rife in the Nation.”

-Henry Fielding, 1732

De samengebalde vertaling van het gedicht hierboven zou kunnen zijn: een loterij is een taks op domoren. En het is een belasting die veel opbrengt voor de staat.

De Hun-dynastie vond in het jaar 100 voor Christus een Keno-spel uit waarvan de opbrengsten werden gebruikt om de Chinese Muur te bouwen. Gokken is dus geen moderne uitvinding, het is zo oud als de straat. Een loterij speelt in op een gebrek aan rationaliteit van de mens: we zijn bereid om proportioneel te veel te betalen voor een erg kleine kans op een zeer grote winst.

De gierigheid van de loterij. Loterijen zijn kansspelen waarvan de winstkansen met wiskundige zekerheid kunnen worden bepaald. Degene die het spel mag organiseren, is nagenoeg 100 % zeker dat hij veel geld zal verdienen. Daarom heeft de staat zich in de meeste landen het recht toegeëigend om loterijen te organiseren.

Het is dan alleen een kwestie om te bepalen hoeveel van de inzet wordt uitgekeerd aan de deelnemers. In België wordt ongeveer 52 % van de inleg uitbetaald aan de winnaars. Dat is minder dan in Nederland (62 %) en Frankrijk (60 %). Spelers beseffen niet dat er op elke euro die ze inzetten, een impliciete belasting van 40 % tot 50 % wordt geheven.

Sok haalt het van lotto. Gemiddeld wordt er in België voor meer dan 100 euro per capita gespeeld. Dat betekent voor een doorsnee Belgisch gezin, een goede 35 euro per maand. Dat is vergelijkbaar met andere landen.

Sommigen geloven dat systematisch spelen op de loterij een goede belegging is. Een verrassende 25 % van de spelers in de VS denkt dat het zelfs een goede manier is om te sparen voor een pensioen. Niets is minder waar. De loterij is een erg slechte belegging: het is voor de overgrote meerderheid een garantie op verlies.

We hebben de berekening even gemaakt. Stel dat u als gezin elke maand 35 euro uitgeeft aan de lotto gedurende een periode van veertig jaar. Dan mag u, in huidige waarde, rekenen op een winst van een kleine 6000 euro. Stel dat u het geld stiekem in een sok steekt en het formulier niet naar de krantenwinkel brengt, dan zal die sok uiteindelijk 11.500 euro verbergen. Maar als u systematisch elke maand een aandelenfonds koopt in plaats van een lottoformulier, dan wint u uiteindelijk maar liefst 55.000 euro in huidige termen.

De lotto mag dan wel reclame maken dat elke speler een echte winnaar is, eigenlijk zijn de klanten van dit kansspel onwetende verliezers. Met 35 euro per maand hebben ze de zekerheid om 55.000 euro te winnen, en toch verkiezen ze om gemiddeld 5500 euro te verliezen. Bij beleggen wint de grote meerderheid en verliest een kleine minderheid. Bij de lotto is het net het omgekeerde.

De hypocrisie van de loterij. De organisatoren van de loterij weten natuurlijk dat ze het grootste deel van hun klanten te mooie verwachtingen voorschotelen. Daarom proberen ze dat te compenseren door zich een imago van grote weldoener aan te meten. De opbrengsten van de loterij gaan voor een groot deel naar de staat, maar ook naar allerlei goede doelen, of doelen die nuttig zijn voor het grote publiek. Vorig jaar gaven ze zelfs een royale 0,04 % van hun inkomsten uit aan het bestrijden van gokverslaving, een neveneffect van hun activiteiten.

De loterij is niet alleen een hoge en weinig transparante ontspanningsbelasting, ze wordt vooral geheven op de lagere inkomens. Het is immers gebleken dat vooral die categorie de ijdele hoop op een beter leven koopt via de loterij.

En als je dan uiteindelijk wint, blijkt het dat allemaal niet waard te zijn geweest. In het Verenigd Koninkrijk werd een omstandig onderzoek uitgevoerd bij grote lottowinnaars. En wat blijkt? Er veranderde voor de winnaars bitter weinig. Alles werd in hun ogen wel wat beter, maar bleef tegelijkertijd hetzelfde. De meesten waren al gelukkig voor ze wonnen. Iets meer dan de helft van de winnaars zegt dat ze door te winnen ook gelukkiger zijn geworden.

Als u dus speelt met de lotto, beschouw het dan als een pure maar dure ontspanning. Als u écht rijk wilt worden, gebruik dan het lottogeld om elke maand systematisch een aandelenfonds te kopen. U hebt dan nog veel geld over om zelf wat goede werken uit te kiezen, in plaats van het aan de politici over te laten.

Hoofdeconoom Petercam Vermogensbeheer Reacties: visienoels@trends.be

Geert Noels