Liever het origineel

“De beste digitale camera is een analoge.” Achter deze boutade werken de foto-ontwikkelaars hard om ook in het digitale tijdperk de eerste viool te blijven spelen.

Digitaal is beter en analoog is ouden brol. Het is een misvatting die gedelegeerd bestuurder Johan Mussche van de Wetterse fotofinisher Spector Photo Group graag met sarcasme bestrijdt. “Ik herinner me een seminarie in de vroege jaren ’80,” zei hij in zijn maiden speech als eerste Europese voorzitter van de Photo Marketing Association International in New Orleans in februari 1998. “De filmloze camera zou onze zilverhalogenide labs binnen vijf jaar overbodig maken. Achttien jaar later is deze voorspelling nog altijd waar en wordt ze nog altijd herhaald: over vijf jaar zullen onze zilverhalogenide labs volledig nutteloos zijn. Ik denk zelfs dat deze voorspelling zo sterk is, dat ze over tien jaar nog altijd rechtstaat.” En in zijn voorwoord bij het jaarverslag van Spector klinkt het ongezouten: “De klassieke fotosystemen zijn dusdanig performant qua kwaliteit en prijs dat, indien men ze nu pas zou uitvinden, ze de digitale technieken terstond van de markt zouden duwen.”

Toch heerst de opinie

dat de digitale revolutie niet te stuiten valt en schrijft een overigens gerespecteerd Vlaams computerblad met overtuiging in zijn jongste nummer dat klassieke, analoge camera’s “vlugger dan we denken oude geschiedenis zullen zijn” want “vorig jaar werden er voor het eerst meer digitale dan analoge camera’s verkocht”. Een impressie die u gemakkelijk overhoudt van een bezoek aan een bijdetijdse fotozaak, maar die niet klopt: in 1997 werden er volgens marktonderzoek van Agfa ongeveer 40 miljoen klassieke camera’s verkocht – de 200 miljoen camera’s voor eenmalig gebruik niet eens meegerekend – en slechts 2,3 miljoen digitale. De erg precieze marktonderzoeker GfK, die in België een panel van 635 elektro- en fotohandels, kantooruitrustings- en computerspeciaalzaken tweemaandelijks volgt, schat dat er in december-januari jongstleden in België 1716 digitale camera’s werden verkocht (een stijging met 653%) en in februari-maart jongstleden 1577 (+219%).

Meer hype dan verkoop dus en daar zijn redenen voor. Digitale camera’s zijn nog altijd veel duurder dan klassieke en bieden, zelfs in veel hogere prijsklasses, minder kwaliteit en, tenzij in bepaalde opzichten, ook minder gebruiksgemak.

Emotioneel product

De typische gebruiker van de wereldwijd ongeveer 720 miljoen actieve analoge camera’s – bron van 84 miljard foto-afdrukken vorig jaar – is de spreekwoordelijke werkende moeder met twee kinderen. Ongeveer de helft van de foto’s worden genomen tijdens vakanties en reizen. Daarna komen de huwelijken, geboortes en feesten. Product manager digital Bart Vandecruys van Spector Benelux: “Wat de consument eigenlijk wil, is emoties capteren en delen.” En een foto die je kan vasthouden en doorgeven “bij de knisperende open haard” en waarvan je mag aannemen dat hij over tientallen jaren nog kan bekeken worden, is voor dat doel moeilijk te kloppen.

De tijd dat naast die haard een computerscherm staat is veraf, maar toch veranderen de behoeften. Volgens information & investment coordinator Philippe Vercruyssen van Spector heeft nu 15% tot 20% van de Belgische gezinnen een home computer (tegen 42% in de VS). Maar eenmaal dat paard van Troje is binnengehaald, worden toepassingen als foto-opslag en fotomanipulatie – en dus scanners en digitale camera’s – een verlokking.

De spelers dekken zich in. Kodak is zelf een belangrijk producent van digitale camera’s. Spector reageerde in 1996 door een kleinhandelsdivisie te creëren en Photo Porst in Duitsland, Photo Hall in België en Föfoto in Hongarije te kopen. Dat geeft Spector, dat al actief was als fotofinisher via postorder en vakhandel, een nog nauwere band met de klant en creëert de vrijheid om meer in te spelen op de behoeften van de markt.

Alleen is het volgens Bart Vandecruys fout om het digitale als de vijand van het filmrolletje voor te stellen. “Het is het perfecte huwelijk. Het is een enorme aanvulling,” zegt hij.

Digitalisatie als extra

Al in 1995 begon Spector met een dienst om foto’s niet alleen te ontwikkelen en af te drukken, maar ook te digitaliseren. En al in 1996 lanceerde het PhotoWeb, een primeur voor Europa, waarmee het zijn klanten de mogelijkheid bood om hun digitale foto’s, door een paswoord beschermd, op een website te laten plaatsen. “Het is een interactief album, je kan er commentaar bij zetten. Vrienden kunnen het van overal bekijken en zelf commentaar toevoegen. Je creëert een discours op het Internet.”

Spector vraagt bovenop de normale ontwikkeling en afdruk 100 frank om een film op diskette te zetten ( PhotoScan on Disk), ongeacht het aantal opnamen op die film. De resolutie is met 768×512 beeldpunten in 24 bits kleur beter dan de 640×480 uit de goedkoopste digitale camera’s, die nu rond de 15.000 frank schommelen. Dezelfde foto’s op cd ( PhotoScan on CD) kosten 250 frank en verschijnen in ongecomprimeerde beelden van 1536×1024 punten, wat makkelijk vergelijkbaar is met het resultaat van digitale camera’s in de prijsklasse van 50.000-60.000 frank.

“Aan elk digitalisatie-order hangt een filmrolletje dat telkens ontwikkeld en afgedrukt wordt,” schetst Bart Vandecruys het extra winstpunt voor Spector. En er is nog een ander interessant aspect. Ook de fotofinishingindustrie werkt steeds digitaler: niet alleen voor kleurcorrectie, waarvoor elk negatief ook vroeger al op meer dan 1000 punten werd gescand, maar nu ook voor de indexprint, waarvoor elk negatief wordt gedigitaliseerd en op duimnagelgrootte op een extra foto wordt afgedrukt. Philippe Vercruyssen: “Als de indexprint een standaard wordt, zullen wij digitaliseren als een stuk van het productieproces gaan zien en dan is het gewoon aftappen naar Internet, cd of diskette.”

Spector heeft van zijn eerste stappen geleerd om het de consument zo makkelijk mogelijk te maken. Het heeft vorige zomer Seattle Filmworks, ontwikkelaar van het eerste PhotoWorks-pakket, ingeruild voor Digital Now. De nieuwe viewer werkt niet langer met een auteurseigen formaat, maar met jpeg-beelden, die door elke browser kunnen worden gevisualiseerd. De viewer staat mee met de foto’s op de diskette (vroeger moest hij nog eens apart worden gekocht). En voor 600 frank levert Spector nu ook het door Digital Now ontwikkelde Spector Photoscan Organize, een fotomanipulatiepakket dat 20 bestandstypes kan inlezen, klasseren, bewerken, kopiëren, via e-mail versturen enzovoort. “De consument heeft behoefte aan een totaaloplossing,” zegt Bart Vandecruys. Het geheel wordt nu afgerond met een gemeenschappelijke, twee maanden durende marketingactie van Spector met de Leuvense Internet Service Provider Ping, die aan al wie PhotoScan on Disk koopt een Ping5 Internet-abonnement meegeeft (dat wil zeggen een Internet-aansluiting met software, 5 megabyte webruimte en een surfkrediet van 5 uur dat drie maanden geldig blijft). Volgens marketingdirecteur John Baeyens van Ping stapt een kwart van de klanten van een pilootwinkel in Edegem met zo’n pakket naar buiten. “Mensen hebben een heel tastbare reden nodig om een Internet-aansluiting te nemen. Telebanking is er een. Uw foto’s op het Internet kunnen zetten, is er een andere,” zegt John Baeyens.

Succesverhaal?

Spector verkoopt zijn digitale producten via zogenaamde Spector Digital Photo Centers – 250 in België. Het zijn vakhandelaren die bij Spector een opleiding hebben gevolgd en die een multimediasysteem hebben om de toepassing te demonstreren.

Het jaarverslag van Spector gaat alleen in het voorwoord op de digitalisering in. Maar in Scandinavië, waar Spector een belangrijke postorderactiviteit heeft (en waar zowel de Internet- als home computer-penetratie aanzienlijk hoger liggen dan hier), neemt 15% van de klandizie de digitalisatie erbij, zegt Philippe Vercruyssen. In België haalt Spector die score alleen bij gerichte direct mail acties.

Maar Spector denkt verder. Te lande zijn nu een dertigtal Captura-stations geïnstalleerd, die fotoretouchering toelaten en met de dye-sublimation-techniek superieure afdrukken maken van digitale opnames. En wat dacht u van afdrukken van digitale beelden, die over het Internet worden toegezonden? Zoals Johan Mussche het formuleert: “Filmloze fotografie is een grote nieuwe opportuniteit en daar willen we bij zijn.”

BRUNO LEIJNSE