Licht in het hoofd

Dark was twee jaar geleden nog een jonge rebelse speler op de verlichtingsmarkt. Vandaag zit het ingebed in de stabiele groep 2Bdelighted, dat eigendom is van KBC Private Equity. Toch boet Dark niet in aan creativiteit, eigenzinnigheid en speelsheid.

De sfeer in de vroegere hangar van Dark kon niet stuk. Het kleine team won de ene na de andere designprijs en nodigde klanten uit op inderhaast opgezette feestjes. Ook de omzet klom jaar na jaar. Begin 2008 voorspelde zaakvoerder Marnick Smessaert (46) zelfs een verdrievoudiging van de omzet op korte termijn. Drie weken later werd duidelijk waarom: hij kondigde hij aan dat hij de boel verkocht aan KBC Private Equity. De sfeer van toen is echter niet verdwenen: Dark besliste pas een maand voor Interieur 2010 hoe zijn stand er zou uitzien.

Geen schrik van grotere partners

Omdat KBC Private Equity midden 2007 ook sectorgenoot Wever & Ducré had overgenomen, belandde Dark ineens in een grotere holding, 2Bdelighted, met kantoren in elk Europees land, showrooms in grote steden als Londen, Turijn, Amsterdam, Keulen, Madrid en Hongkong, en een mooi uitgebouwde structuur met ondersteunende functies zoals aankopers, marketing- en productmanagers. “Ik stond voor de keuze”, blikt Smessaert terug. “Onze kmo boomde. Het ging enorm snel. Maar tegelijk wist ik dat het nog niet snel genoeg ging. We betraden de markt heel intuïtief. We verkochten in het Midden-Oosten, Hongkong, Singapore enzovoort zonder dat ik er ooit geweest was. Ik wist dat we structuur nodig hadden als we de sprong vooruit wilden maken. Hadden we de professionalisering zelf binnengebracht, dan had het veel meer tijd gevraagd en al onze winst opgegeten. Door de firma te verkopen en toe te treden tot een grotere groep, spaarden we drie tot vier jaar werk uit.” En wat misschien vooraf een angst leek, bleek wonderwel mee te vallen. Een bankier binnenlaten bleek niet noodzakelijk saaiheid mee te brengen. “De twee vertegenwoordigers van KBC Private Equity denken mee als stevige aandeelhouders. Alles wat draait om gevoel, smaak, emotie en projecten is in onze handen.”

West-Vlaamse guerrillero’s

Smessaert behield een aantal aandelen in de groep, die verder volledig aan KBC Private Equity werd verkocht. De creativiteit en onafhankelijkheid van Dark verkocht hij niet. “Vanaf het begin heb ik duidelijk gesteld dat Dark een afzonderlijk merk moest blijven. De eigenheid mocht niet verloren gaan.” Niet alleen werd dat verzekerd, Smessaert vond ook de noodzakelijke klik met de nieuwe partners.

“We zitten vandaag in een echt kantoorgebouw, maar de Dark-roots zitten verankerd in onze mensen. We kennen maar een klein verloop en zijn ‘West-Vlamingen onder elkaar’. Waren we vroeger guerrillero’s en voerden we impulsief de gekste beslissingen uit, dan trekken we nu meer georganiseerd ten strijde. We beseften dat we als klein bedrijf een aantal dingen op een bepaalde manier deden omdat we er nooit echt over hadden nagedacht. Een buitenstaander zoals een overnemer kan snel pijnpunten blootleggen.”

Drie aparte merken

Op internationale designsalons is het duidelijk dat Dark niet alleen staat. Heel wat kleintjes hebben zich laten opkopen. “Ik zag de afgelopen jaren veel kleine designmerken opgaan in grote groepen”, zegt Smessaert. “Maar die konden me nooit uitleggen wat ze met dat nieuwe merk wilden doen. Het werd een B-, C- of D-merk naast hun grote A-merk, geïntegreerd in hetzelfde gamma en brochure.” Smessaert en KBC Private Equity kozen voor drie gelijkwaardige merken onder de koepel 2Bdelighted. Naast Dark, dat voor 85 % projecten uitwerkt voor bedrijven en architecten, kwam het veel grotere en serieuzere Wever & Ducré, dat alleen via architecten werkt, en de start-up Limis, gespecialiseerd in led-verlichting, maatwerk en verlichtingsconcepten. Toch is enige beïnvloeding niet uit te sluiten, zo blijkt uit de nieuwste modellen in de toonzaal in Roeselare. Daarin vervult het management een dubbele rol. Zo kan Smessaert, die zowel Dark als Wever & Ducré als geen ander doorgrondt, vernieuwing binnenbrengen bij de productontwikkeling van die laatste. Tegelijk helpt hij de scheidingslijn tussen de twee te bewaken.

Gewenningsperiode inlassen

Het verschil tussen de twee grootste merken binnen de groep springt meteen in het oog bij een bezoek aan de showroom. Wever & Ducré zorgt voor redelijk anonieme, maar mooie, strakke verlichtingsarmaturen. Het jonge broertje blijft kleurrijk, speels en breekt wetten. Maar bij elke samenwerking tussen merken speelt ook de zoektocht naar synergie. “We zijn een golden case van wat synergie kan betekenen, met slechts een kleine overlap van klanten. Wever & Ducré heeft een wereldwijd netwerk uitgebouwd in de diepte. Dark was een jonge speler die zijn puberteit achter zich wil laten.” Om die twee te laten samenwerken, moesten ze ook naar elkaar toe evolueren.

De grote uitdaging is iedereen zijn eigenheid te laten behouden en apart te laten evolueren. Soms stapsgewijs, soms met schokken. “Aan het stuur weet je waar je naartoe gaat”, zegt Smessaert. “Zo zet je als management al snel stappen die als een schok op de collega’s overkomen. De evolutie open en regelmatig uitleggen, is niet voldoende, hebben we gemerkt. We moeten de mensen een gewenningsperiode gunnen.”

Alle R&D in een start-up

Het omzetdoel van twee jaar geleden, de verdrievoudiging van de omzet, heeft Dark verre van bereikt. Tussen 2008 en 2009 dook hij van 6,7 naar 4,7 miljoen euro. De recordomzet van 7,5 miljoen euro in 2007 is al helemáál ver weg. De crisis, weet u wel. KBC Private Equity voerde in juli 2010 nog twee kapitaalsverhogingen door voor 13,2 miljoen euro, naast een kostenreductieplan.

De enige post waarin niet gesneden werd, was de R&D. Opmerkelijk. Heel wat bedrijven beknibbelen op deze post wegens niet altijd rendabel. “Het experimentele Limis oefent sinds 2008 een essentiële invloed uit op onze R&D-afdeling”, zegt Smessaert. “Ze zijn specialisten in led-verlichting en willen nooit twee keer hetzelfde maken. Ze zeggen op elk geschift idee ja, ook al weten ze nog niet hoe ze het zullen realiseren.” Het grote voordeel van het concentreren van de R&D in een start-up, is dat onderzoek en ontwikkeling niet langer een uitgavenpost is, maar een aparte business die projecten op maat realiseert zoals de verlichting van het casino van Brussel. De armaturen van Dark en Wever & Ducré worden na een gedetailleerdere briefing ontworpen door externe designers wereldwijd – ook al geen vaste kostenpost.

Het resultaat? Dark heeft intussen 43 designawards verzameld, waarvan twaalf in de laatste twee jaar. Wever & Ducré heeft de laatste twee jaar acht designawards gekregen. Zo vergelijkt de groep zich met een rallyrijder die bijna uit de bocht vliegt. Na eerst fors geremd te hebben, ploegt het rustig door de bocht om op het einde volgas te geven. “Wij hebben alles in huis om te accelereren wanneer de markt weer aantrekt.” Nu maar duimen dat de bocht stilaan overgaat in een rechte weg.

Hans Hermans

“Als klein bedrijf werk je op een bepaalde manier omdat je nooit tijd hebt om erover na te denken”