Leve de liefde

Problematische partnerrelaties schaden de gezondheid.

Samenwonende stellen zijn over het algemeen minder vaak ziek dan alleenstaanden. Gehuwde mensen zijn gezonder dan singles. Maar wat als de relatie slecht is? Een vijandige, onvriendelijke sfeer binnen een koppel blijkt de gezondheid van beide partners te schaden, zo toont onderzoek aan. In tegenstelling met wat vaak gedacht wordt, is de schade die voortvloeit uit aanslepende conflicten voor mannen even groot als voor vrouwen.

Gewoon een partner hebben, is dus niet voldoende om de gezondheid op te krikken. Ongelukkige huwelijken vormen een belangrijke oorzaak van depressies. Het risico van een ernstige depressie is 25 maal groter in een ongelukkige dan in een gelukkige relatie. Het risico van hartaanvallen verdrievoudigt en het risico om ernstige hartproblemen te overleven is aanzienlijk kleiner voor iemand met een problematische partnerrelatie. Men ziet zelfs effecten bij nierdialyse: het risico van overlijden stijgt met 50 procent als iemand in een ongelukkige relatie leeft.

Ruziën verzwakt het immuunsysteem

Hoe een ongelukkige relatie de gezondheid schaadt, is nog niet echt uitgeklaard. Er zijn wel een aantal vaststellingen gedaan die de impact op de gezondheid deels kunnen verklaren. Een stevige echtelijke discussie jaagt de bloeddruk aanzienlijk de hoogte in, zelfs voorbij de minimumwaarden die gelden voor een hoge bloeddruk. Voorts is vastgesteld dat het immuunsysteem (afweersysteem) van beide partners na vijandig gedrag minder goed functioneert. De concentraties van een reeks stresshormonen, zoals adrenaline, noradrenaline en cortisol, nemen toe. En ze blijven een poos verhoogd na het stoppen van de ruzie. Hoe lang mensen bij elkaar zijn, blijkt daarbij niet van belang.

In een recent onderzoek werd nagegaan in hoeverre een conflictueuze partnerrelatie effect heeft op de genezing van huidwonden (Arch Gen Psychiatry 2005; 62: 1377-1384). Daartoe werden 42 koppels, van alle leeftijden, uitgenodigd voor een verblijf in een onderzoekscentrum. De onderzoekers observeerden in hoeverre de partners elkaar ondersteunden en wederzijds een beroep op elkaar deden. Er werden vragenlijsten afgenomen en gesprekken georganiseerd. In een tweede fase kwam er conflictstof op tafel en werd nagegaan hoe partners daarmee omgingen en waarover ze van mening verschilden. Vervolgens dienden de koppels te discussiëren over die onderwerpen waarin ze grondig van mening verschilden. Ondertussen werd met een zuignap een blaar op de huid veroorzaakt. Analyse van het vocht onder de blaar geeft indicaties voor de toestand van het afweersysteem en biedt meteen ook een graadmeter voor de snelheid van het genezingsproces. Uit de resultaten bleek dat het gedrag van de koppels een duidelijke invloed had op de snelheid van het genezingsproces. Bij de meest vijandige koppels genazen de blaren trager dan bij de weinig vijandige koppels. Het verschil in genezingstijd tussen de twee uitersten bedroeg twee dagen. Gemiddeld genazen de huidwonden bij vijandige koppels bijna de helft trager dan bij koppels die vriendelijker voor elkaar waren.

In het blaarvocht nam de concentratie aan bepaalde stoffen (cytokines) toe naargelang de conflicten stegen. In het bijzonder viel de hoge concentratie aan interleukine-6 op, een stof die ook in verhoogde mate aanwezig is bij depressieve klachten.

Wat is zo’n onderzoek waard? De auteurs zijn van oordeel dat de reële situatie waarschijnlijk nog erger is dan wat het onderzoek laat uitschijnen. Thuis gaat het er bij conflictueuze discussies wellicht heftiger aan toe dan in een onderzoekscentrum waar geobserveerd wordt. Bovendien zijn partners die met getrokken messen tegenover elkaar staan niet geneigd om deel te nemen aan dit soort onderzoeken. Waar er voortdurend conflicten zijn en de crisissen elkaar opvolgen, bestaat een soort emotionele hoogspanning die het immuunsysteem langdurig ondermijnt. Gezond is anders.

Marleen Finoulst