Leren van linkse pragmatici

Sympathie voor de indignado’s en Occupy Wall Street, aangevuurd door de hete adem van vakbonden, verlammen Elio Di Rupo en zijn PS. Linkse politici in groei-economieën bewijzen nochtans hoe bedrijfsvriendelijke ingrepen kunnen samengaan met herverdeling.

Groeilanden als China of India staan bekend voor de polariserende kloof die arm en rijk uit elkaar drijft. Globalisering schept gescheiden universa tussen hebzuchtige supermiljardairs en massa’s paupers, klinkt het vaak. Leiders in Peking hebben de mond vol van sociale harmonie, maar het Chinese pragmatisme om communisme en kapitalisme te verweven, is nogal eenzijdig.

Sommigen, zoals professor Yang Fan in zijn nieuw boek ‘Gevestigde Belangen’, durven dat taboe te doorbreken. Indonesië is beter op weg dan China naar sociale herverdeling. Het land is dan ook minder efficiënt, maar wel een democratie. India is dat ook en zal nog lang worstelen met dramatische tegenstellingen.

Latijns-Amerika is voor Di Rupo een betere inspiratiebron. Het continent was lang een matrijs voor sociale onrechtvaardigheid en economische stagnatie. Enkele Latijnse landen hebben zich daaraan ontworsteld en hun voorbeeld werkt aanstekelijk in de regio. Tot voor kort gingen wij er goed bestuur preken, maar westerse landen kunnen leren van de manier waarop Brazilië en zelfs Chili slaagden in een radicale ommekeer naar groei-economieën.

De populaire Lula da Silva was eerst een vurige vakbondsleider tegen het wilde kapitalisme, maar als president van Brazilië (2002-2011) koppelde hij bedrijfsvriendelijke hervormingen aan een ambitieuze agenda om armen uit hun misère te tillen. In Lula’s pragmatische beleid primeerden feiten op ideologie. In Chili trokken linkse coalities lering uit dogmatische vergissingen die Salvador Allende fataal werden. De ultraliberale agenda corrigerend van de militaire dictatuur, loodsten linkse coalities de best gemanagede economie van het continent in de OESO-club van rijkste industrielanden.

In twintig jaar socialistisch bewind boekten alle jaarbegrotingen, op vier na, overschotten. Dankzij een niet te overschrijden begrotingsnorm, vastgelegd door een onafhankelijk comité in functie van de koperprijs; Chili is de belangrijkste koperproducent ter wereld. Linkse regeringen weerstonden zo de druk van stakende vakbonden om die spaarpot lichtzinnig op te souperen. Hiermee kon de regering het belangrijkste economische stimulusprogramma na China lanceren om de economie op kruissnelheid te houden. Chili leent vandaag op de internationale markten tegen de laagste langetermijnrente in Latijns-Amerika.

Met hun navelstaren, verdiepten de socialisten bij ons de kloof tussen elites en de massa, zodat populisten zegevierden. Structurele hervormingen die jobs creëren en de economie aanzwengelen, kunnen samengaan met een bedrijfsvriendelijk beleid en redelijke sociale correcties die koopkracht ondersteunen en ons sociaal stelsel op de langere termijn vrijwaren. Gezond pragmatisme is mogelijk, als de markt, noch de staat onaanraakbare fetisjen zijn.