Iedereen lijkt wel te geloven in technische jobs. Jobs met uitgesproken technische kwalificaties zijn de ruggengraat van onze economie. We spreken hier over medische analisten, audiotechnici, laboranten, enzovoort.
Werkgevers verklaren snel dat de groei van hun bedrijven beperkt wordt door de afwezigheid van voldoende geschoold personeel. Wie ben ik om dat tegen te spreken? In ieder geval moeten we alle jongens en vooral meisjes blijven aanmoedigen om voldoende te kiezen voor technische opleidingen. We hebben ze nu nodig en zullen ze nog meer nodig hebben.
Op de jaarlijkse conferentie van The Academy of Management gaf Steve Barley een vreemde keynote, met een nog vreemdere titel: IT in the wild. Al 30 jaar bestudeert Barley technische jobs, niet vanuit economisch, maar vanuit sociologisch perspectief. Wat betekent het voor de betrokkenen zelf? Hebben zij de ideale job? Zijn zij gelukkig?
Technici zijn niet gelukkig. Ze voelen zich miskend, ondergewaardeerd. Alle aandacht gaat naar de managers of naar de echte onafhankelijke professionals. En hun klacht is niet zo ongegrond.
Het management spreekt soms in de meest denigrerende termen over hen, ze voelen zich – vaak terecht helaas – als een soort aapjes die heel sterke trucjes kunnen uitvoeren, maar die niet verondersteld worden echt te kunnen denken, ze worden niet betrokken bij het beleid, niet betrokken bij de werkorganisatie, ze moeten gewoon hun werk doen.
Vervolgens lijkt het wel dat ze werkzekerheid hebben, maar dat ervaren ze al evenmin. Ze leven steeds meer in de vrees dat bij de volgende ronde besparingen ook zij bedankt zullen worden voor bewezen diensten. En dat ze misschien vervangen worden door een goedkopere generatie die beter overweg kan met de allernieuwste technologie, of nog waarschijnlijker, dat ze gewoon door nieuwe technologie vervangen worden.
Vaak wordt hun veel autonomie beloofd. Ze kunnen veel thuis werken, ze kunnen hun eigen werk regelen. Barley merkte op dat daar in de praktijk heel weinig van terechtkomt. Wat de technici wel doen, is op kantoor werken en daarna werk mee naar huis nemen. De uren die de moderne technici thuis werken, nemen indrukwekkende proporties aan. Ze werken meer thuis dan ze recht hebben op vakantiedagen.
Dat komt gedeeltelijk door de jobonzekerheid. Ze krijgen subtiel of minder subtiel te horen dat wie zijn job niet rond krijgt tijdens de normale werkuren, eigenlijk zijn job niet aankan. Dus wordt de job maar afgewerkt buiten de werkuren. De werkdruk is bovendien bijzonder sterk. De jobs worden steeds meer opgevolgd met timesheets, performance targets, real time monitoring, enzovoort.
Als de job bovendien nog klantencontact omvat, weet elke technicus dat de snelheid van afhandelen belangrijker is dan een praatje met de klant. Toen Barley de term helpdesk liet vallen, kreeg hij dadelijk de zaal op de hand. Er gebeurt van alles als jobs technischer worden. Maar zelden wat voorspeld werd. En wat voorspeld werd en vooral wat beloofd werd, gebeurt niet.
Er ontspon zich na de lezing een levendig debat met de zaal. Was hij niet te negatief? Kozen de mensen daar niet zelf voor? Was de situatie niet nog veel erger voor ongeschoolde jobs?
De leukste vraag uit de zaal was een verwijzing naar een studie waaruit bleek dat dit soort werknemers liever op kantoor werkt dan thuis is. Barley sprak dat niet tegen. Hij stelde dat het publiek goed moet beseffen waarom mensen liever werken dan thuis zijn.
Thuis zeggen de kinderen zelden: ‘waw fijn dat je er bent’. Je krijgt weinig de kans om wat te kletsen over je hobby’s, wat te roddelen over de baas of over de kinderen te praten aan de watercooler. Thuis heb je vooral eisende partijen. Je moet als vader en moeder 101 zaken doen, je moet voortdurend opmerkingen maken.
Ondanks alle problemen op het werk is het daar vaak nog leuker dan op het thuisfront. Op het werk kun je nog vele problemen echt aanpakken, zeker als je een hoogtechnische job hebt. Thuis komt er maar geen einde aan het gezeur.
Technische jobs zijn broodnodig, maar we moeten toch wat voorzichtiger omspringen met dat menselijke potentieel. Technici sneller en beter betrekken bij de dingen die voor hen belangrijk zijn en waar ze echt veel meer verstand van hebben dan het management wel denkt, duidelijker zijn over jobbehoud, wat eerlijker zijn rond thuiswerk en nog enkele andere valse beloften vermijden.
Op zich helemaal niet zo moeilijk en economisch geen ramp. Maar sociologisch erg relevant. En tot nader bericht is nog steeds elk bedrijf én economisch én sociologisch. Tot spijt misschien van Wall Street, maar daar wordt belegd, niet gemanaged.
DE AUTEUR DOCEERT MANAGEMENT AAN DE VLERICK LEUVEN GENT MANAGEMENT SCHOOL.
Marc Buelens
Op het werk kan je nog vele problemen echt aanpakken. Thuis komt er maar geen einde aan het gezeur.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier