Laat Aquafin niet opdrogen!

Al bijna vijf jaar werkt de gedelegeerd bestuurder van Aquafin, Luc Bossyns, zonder beheerscontract met zijn opdrachtgever, de Vlaamse overheid. Valt het dan nog te verbazen dat Vlaanderen met een zuiveringsgraad van 63 % achteraan bengelt in het Europese peloton?

Volgende maandag, 25 april, bestaat Aquafin 15 jaar. Veel reden tot feestvreugde is er evenwel niet. Al sinds de oprichting ligt de Vlaamse afvalwaterzuiveringsmaatschappij onder vuur. Met de regelmaat van een klok schieten blauw, groen en rood met scherp op het publiek-private samenwerkingsverband – een creatie van voormalig minister van Milieu Theo Kelchtermans (CD&V). Ook de bevolking stoort zich aan de vele, grootschalige werven van de monopolist. En de gemeenten liggen eveneens dwars. Ondanks hun wettelijke bevoegdheid over het drinkwater en de rioleringen krijgen de lokale besturen geen inspraak in het beleid van Aquafin. De arrogante aanpak en de exuberante beloning van de voormalige topman Jacques De Greef – die niet minder dan 500.000 euro bruto op jaarbasis verdiende – was de spreekwoordelijke druppel die de emmer deed overlopen.

In 2000 gooit voormalig minister van Milieu Vera Dua (Groen!) het roer om. Haar toenmalige kabinetschef Aviel Verbruggen werkt een strategische nota uit. Maar de groene achterban fluit de milieueconoom van de Universiteit Antwerpen terug. Behalve de vervanging van de top en een inventaris van het aantal lozingspunten, komt er van de oorspronkelijke plannen maar weinig in huis. Zijn opvolger Chris Steenwegen, die zelf van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) komt, laat Aquafin langzaam doodbloeden. Als de Europese Commissie na een klacht van een groen europarlementslid uitleg over mogelijke concurrentievervalsing vraagt, beantwoordt het kabinet de brief zelfs niet. Zo zit de Vlaamse waterzuiveraar met een officiële procedure van ingebrekestelling opgezadeld.

Eind vorig jaar vat de nieuwe regering dan eindelijk de koe bij de hoorns. Geïnspireerd door de visie van Verbruggen, bakent de nieuwe Vlaamse minister van Milieu Kris Peeters (CD&V) de bevoegdheden tussen de betrokken partijen (gemeenten, drinkwatermaatschappijen, VMM en Aquafin) af en voert het aanbestedingsprogramma op. Tegelijk lost hij het BTW-probleem op, realiseert de eenheidsfactuur en geeft de gemeenten een rioolheffing.

Blijft het probleem van de resultaatverbintenis. Zolang Aquafin niet zelf over zijn planning mag beslissen, kan je moeilijk de verantwoordelijkheid voor zuiver water aan het bedrijf geven. Ook beschikt Vlaanderen niet over een onafhankelijke overheidsregulator. Vandaag speelt de VMM rechter en partij. In deze rode burcht zwaait nu de echtgenote van Dirk Van Melkebeke – vroeger bij de Bond Beter Leefmilieu (BBL), vandaag kabinetschef van minister van Onderwijs Frank Vandenbroucke (SP.A) – de scepter. Dat is economisch niet gezond.

Ten slotte is er nog steeds geen oplossing gevonden voor de aandeelhoudersstructuur. Om Severn Trent (20 %) uit te kunnen kopen, zal de overheid met minstens 200 miljoen euro over de brug moeten komen. En dan spreken we niet over de factuur van 7 miljard euro voor de noodzakelijke rioleringen. Tijd dat er een nieuw businessplan op tafel komt.

Eric Pompen