Kyoto zal de wereld niet redden

De auteur is hoofdeconoom van Petercam Vermogensbeheer.

Reacties: visienoels@trends.be

orige week ging een lapje bouwgrond in de mondaine badplaats Knokke van de hand voor de ronde som van 6900 euro per vierkante meter. Als de klimaatpessimisten gelijk krijgen, zal het over enkele tientallen jaren moeilijk worden om dat stukje grond droog te houden. Door de opwarming van de aarde zullen de ijskappen immers smelten en zal het zeewater stijgen. Dat kan de zeespiegel al vlug met vijf meter doen toenemen. Ik heb het uiteraard onmiddellijk nagetrokken. Mijn woonst bevindt zich tien meter boven de zeespiegel, redelijk veilig dus.

Enkele miljoenen jaren geleden strekte de zee zich uit over grote stukken van Vlaanderen, tot in Vlaams-Brabant. Misschien keren we wel terug naar die periode en kan ik binnenkort mijn woning met zeezicht tegen een Knokse grondprijs verkopen. U mag alvast beginnen te bieden!

Echte vervuilers buiten schot. Klimaatveranderingen zijn echter een serieuze aangelegenheid, zoals het Verdrag van Kyoto bewijst. Het is de bedoeling om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en op die manier de opwarming van de aarde een halt toe te roepen.

De belangrijkste zwakte van het akkoord is dat de grootste vervuiler, de VS, niet meedoet. China dan weer heeft het wél ondertekend, maar hoeft nog niets te doen. En dat hoewel de Chinese industrie één van de meest vervuilende ter wereld is. De onderhandelaars meenden echter dat China niet mag worden gestraft terwijl het zijn economie aan het uitbouwen is. De Siamese tweelingbubbels blijven dus buiten schot.

Minder bekend, is dat één van de zwaarst vervuilende sectoren, de luchtvaart, zich evenmin iets hoeft aan te trekken van de Kyoto-verplichtingen. Nochtans zijn vliegtuigen verantwoordelijk voor almaar meer uitstoot (zie grafiek) en zijn de gevolgen waarschijnlijk nog ingrijpender omdat de schadelijke gassen op grote hoogte vrijkomen. Het is onbegrijpelijk dat de luchtvaartindustrie uit de wind blijft. Of komt dat omdat vliegtuigen het geliefde transportmiddel zijn van de lui die al deze belangrijke akkoorden afsluiten?

En dus zal vooral de industrie het gelag moeten betalen. Zeker kleine, dichtbevolkte landen staan voor grote uitdagingen. Onze industrie voldoet wereldwijd aan de strengste milieu-eisen. Voor de concurrentiekracht is het nefast dat er door Kyoto extra druk op de Europese bedrijven wordt uitgeoefend. Bovendien zal het wereldwijde milieu heus niet beter af zijn als we onze industrie hier afbouwen en ze in het Oostblok of China verder uitbouwen. Kyoto heeft met andere woorden perverse kantjes.

Absurde logica. Nog een voorbeeld van die perversiteit zijn de emissierechten. Landen met de sterkst vervuilende industrie maar met voldoende oppervlakte kunnen via deze rechten zelfs worden beloond met extra inkomsten. Het systeem van de emissierechten is absurd, weinig doordacht, bureaucratisch en ondoorzichtig. Zoals het nu is georganiseerd, zouden de emissierechten via het budget voor ontwikkelingshulp moeten worden betaald. Wat eveneens terecht veel wrevel opwekt, is dat er strenge Belgische normen komen voor het lokale transport, terwijl Oost-Europese truckers intussen rustig ons land mogen blijven hullen in een kunstmatige zwarte mist.

Er zijn drie eenvoudige manieren voor een klein land om aan Kyoto te voldoen:

-de helft van zijn bevolking dwingen om te verhuizen naar bijvoorbeeld Rusland,

-zijn economie jarenlang laten krimpen,

-zijn grondgebied sterk uitbreiden (liefst met grote bosgebieden).

Ziet u het absurde karakter in? Het Amerikaanse denktank Cato Insititute berekende dat het strikt toepassen van de Kyoto-normen de groei in de VS met 2,3 % per jaar zou doen dalen. De uitvoering van Kyoto zal de opwarming op wereldvlak maar met 0,19 °C afremmen. De kost om één graad opwarming te voorkomen, bedraagt 12 % van het bruto binnenlands product per jaar voor de volgende vijftig jaar. Begrijpt u nu waarom de VS afhaakt? Dat betekent trouwens niet dat Amerika niets presteert op milieuvlak, zoals men in Europa wel eens laat uitschijnen. Heel wat staten (California is de bekendste) hebben op eigen houtje strengere milieunormen uitgevaardigd, die navolging krijgen in de rest van het land.

Fossiele energieheffing efficiënter. De doelstelling van Kyoto is echter geen economische achteruitgang. Kyoto wil voor een mentaliteitswijziging zorgen en de economie op milieuvlak neutraal maken voor de volgende generaties. Dit is vooral een uitdaging voor de energie-intensiteit van de huidige economie, met haar overdreven nadruk op fossiele brandstoffen. Een internationale (fossiele) energiebelasting was een meer efficiënte manier geweest om die doelstelling wereldwijd te bereiken. De opbrengst daarvan had zelfs kunnen worden aangewend om ontwikkelingshulp niet langer nationaal, maar internationaal te organiseren. China en de VS zouden er ook niet aan hebben kunnen ontsnappen en zo’n maatregel zou alle sectoren treffen.

Het huidige Verdrag van Kyoto is niet volledig onverdienstelijk. Maar het zou naïef zij om te geloven dat het daadwerkelijk voor een vermindering van de broeikasgassen zal zorgen. Op economisch vlak haalt Europa zich meer competitieve handicaps op de hals, alleszins op korte termijn, tegenover grote vervuilers als China, de VS en het Oostblok.

Geert Noels