Kunst met een alcoholpercentage van 40 graden

Whisky drinken is een kunst: de kunst van het genieten, van het aanscherpen van je zintuigen. En een kunst die steeds meer gehemelten bereikt, bewijst de Gentse Glengarry-club. “Have you tasted this?”

The Glengarry: Sint-Baafsplein 32, 9000 Gent, tel. 09 233 58 98 of www.glengarry.be

Whisky… Alleen al bij het proeven van het eeuwenoude woord flitsten er ons meteen romantische beelden door het hoofd van zacht glooiende heuvels, bebaarde mannen en ruige, grillig uitgetekende rotsmassieven waar woeste baren bokkig tegenaan klotsen. Het woord – afgeleid van het Keltische uisige beatha, wat zoveel betekent als levenswater – is over de jaren heen bijna organisch vergroeid met het uitgestrekte Schotland, het grasgroene eiland waar al sinds het einde van de vijftiende eeuw alcohol uit graan wordt gedistilleerd.

Bovendien is whisky Schotlands bekendste, beruchtste en rendabelste exportproduct, gestut door een industrie die meer dan 75.000 mensen tewerkstelt in ruim honderd ambachtelijke distilleerderijen. Die zijn samen goed voor een jaarlijkse verkoop van ruim 1 miljard flessen, waarvan het merendeel over de vijf continenten wordt geëxporteerd.

Toch wordt tegenwoordig zowat overal ter wereld whisky geconsumeerd en geproduceerd. Zo mogen ook de Ierse whiskey’s – die de typische rooksmaak ontberen, niet twee maar drie keer worden gedistilleerd en prat gaan op hun extra ‘e’ – geenszins over het hoofd worden gezien. Andere belangrijke landen waar whisky wordt gemaakt, zijn de Verenigde Staten, Canada en Japan. “En zelfs in België wordt er whisky gefabriceerd,” voegt Bob Minnekeer er attent aan toe. “Maar dan helaas wel van een redelijk povere kwaliteit.”

Whisky-enclave in Gent

Bob Minnekeer kan het weten. Deze goedlachse, meestal in een geruite colbert getogen Gentenaar staat over alle wereldzeeën bekend als whisky buff Bob, een eretitel die hem in Schotland werd toegewezen als gediplomeerd en ervaren whiskyconnaisseur. Minnekeer is de trotse uitbater van The Glengarry, een Schotse whisky-enclave in het historische hartje van Gent waar zowel liefhebbers als leken kunnen kiezen uit meer dan vijfhonderd verschillende whisky’s, van de meest exquise scotch over de beste overzeese bourbons tot zelfs enkele schitterende producten uit het verre Japan. Bovendien begeleidt Minnekeer de whiskyliefhebber op tal van degustaties, culinaire cursussen en geleide bezoeken aan befaamde distilleerderijen in Schotland.

“Het is allemaal begonnen in het leger,” licht Minnekeer zijn passie voor het geestrijke levenswater toe. “Als jonge kerel wil je al eens stoer doen en met een whisky in de hand lukt dat allerbest. Maar al vlug ontdekte ik dat whisky helemaal geen machodrankje is, zoals sommige reclamecampagnes wel eens trachten te beklemtonen. Whisky is een product voor iedereen, voor jong en oud, voor arbeiders en managers, voor mannen en vrouwen. En dat merk ik ook aan de leden van The Glengarry-whiskyclub. Het is een bont allegaartje met slechts één gemeenschappelijk kenmerk: de wil om te proeven van die magische nip.”

“Niet echt verwonderlijk,” durven we, gesterkt door een scheut Jack Daniels, opmerken nu we nog enigszins lucide zijn. Whisky is er tenslotte in duizend-en-één smaken, geuren en kleuren. Er zijn slechts drie algemene en wettelijk netjes afgebakende voorwaarden waaraan een drankje dient te voldoen om officieel als ‘whisky’ te worden bestempeld.

Zo moet het basisproduct hoofdzakelijk bestaan uit granen. Ten tweede moet het gaan om een distillaat. En ten derde: de rijping dient minstens drie jaar in eikenhouten vaten te gebeuren vooraleer de whisky kan worden gebotteld en gedronken. Voor dit rijpen – dat doorgaans tien tot vijftien jaar in beslag neemt – worden hoofdzakelijk Amerikaanse eiken vaten of barrels gebruikt, bij voorkeur vaten waarin eerder al bourbon-whisky heeft liggen rijpen. Ook Spaanse sherryvaten worden geregeld met piepjonge whisky volgegoten. Geen wonder dat de minu- tieuze keuze van de vaten, de klimatologische omstandigheden waarin deze worden bewaard en de uiteindelijke duur van het rijpen een enorme invloed hebben op de finale smaak, kleur en geur van het eindproduct.

Maximaal drie drankjes

Voor een doorgewinterde ‘whisky buff’ is er in ieder geval niets mooier – zeker niet met een glaasje Glenfiddich, Bushmills of Bowmore Darkest in het vooruitzicht – dan het in goed gezelschap ontdekken van al deze nuances. “Nochtans zijn er van die lui die menen dat je een whisky in één keer door je strot moet laten glijden,” werpt Minnekeer op met een smalende grijns. “Maar laat je niks wijsmaken: dat zijn dronkaards, geen whiskyliefhebbers. Whisky drinken is de kunst van het genieten, van het aanscherpen van je zintuigen. Van een goede whisky kun je zeker een uur genieten.”

Een stelregel die Minnekeer overigens hoog in het vaandel voert; zo krijgen klanten in The Glengarry maximaal drie drankjes geserveerd. En wie er sowieso al een tikkeltje tipsy uitziet – whisky heeft een alcoholpercentage van minimaal 40 % – kan het helemaal schudden.

Over schudden gesproken. Een whisky proeven – en dan zeker een hoogwaardige single malt – doe je in The Glengarry bij voorkeur met een cognacglas waarin je de whisky even vanuit de losse pols laat rondwalsen. Vervolgens snuif je het weelderige aroma op tot in het diepste van je longen en sprenkel je een enkele druppel bronwater in het glas om de geur en de smaak van de malt eerst in alle heftigheid te laten openbloeien. Pas dan neem je voorzichtig maar gedecideerd een eerste slokje en geniet je van het zachte gevoel van de whisky die over de tong glijdt.

“Bij blended whisky’s kun je nog wel een blokje ijs toevoegen,” waarschuwt Minnekeer ons. “Maar bij een single malt is dat echt not done. Bovendien heeft het een negatieve invloed op de smaak. Veel nuances gaan verloren.”

“Klopt,” knikt Mario Houthooft, bestuurder van vennootschappen en lid van The Glengarry-club, ons vanaf de andere kant van de toog tegemoet. “Een goede whisky moet je eerbiedigen. Een whiskycola of een cuba libre krijg ik echt niet door mijn keel. Dat is je reinste heiligschennis.”

Astronomische prijzen

Dat whisky drinken de jongste jaren zijn macho-imago is ontstegen en uitgegroeid tot een sociaal fenomeen en voor sommigen zelfs een heuse levensstijl, moge duidelijk zijn. Geen wonder dat bij sommige aficionados de verzamelwoede steeds wilder om zich heen slaat. Hoewel je voor dertig euro al een degelijk product in huis haalt, worden er voor sommige exclusieve flessen op veilingen soms astronomische prijzen betaald.

“In de fles behoudt whisky zijn smaak en blijft dus perfect drinkbaar,” legt Houthooft uit, terwijl hij nog even van zijn Macallan nipt. “Wijn verandert na vijftig jaar echter in azijn. Mede daardoor worden er soms grote bedragen geboden voor whisky’s van tientallen jaren oud.”

Zo tel je algauw 10.000 euro neer voor een uiterst zeldzame fles Old Macallan Select Reserve, 5000 euro voor een schaarse Glenfiddich Old Style of 4000 euro voor een dertig jaar oude Orkney Real Liqueur.

“Toegegeven. Ondertussen heb ik zelf ook wel een kleine collectie opgebouwd van een veertigtal flessen,” bekent Houthooft. “En daar zitten best wel enkele dure exemplaren tussen. Toch merk ik dat je onder whiskydrinkers zelden of nooit echte snobs tegen het lijf loopt. Wijnliefhebbers durven al eens op te scheppen over een dure pomerol, maar die houding tref je zelden aan onder whiskydrinkers. Hoe dat komt? Misschien omdat het van oorsprong een echte volksdrank is. Vroeger dronk iedereen wel eens whisky of men stookte hem zelf. Wijn drinken is van oudsher weggelegd voor de gegoede klasse. Gelukkig hoef je geen zaakvoerder te zijn en dikke sigaren te roken om een goeie whisky te appreciëren. En net dat sociale aspect spreekt me aan.”

Of: hoe een paar glaasjes Jameson, Glenfarcas of Lagavulin de diverse standen weten te verenigen. Als dat geen toast verdient: Slainte!

COMFORT: ELEKTRONICA IN EEN ITALIAANS DESIGNKLEEDJE 94

CORPUS: : de verzorgingsproducten van de sterren 98

CORPUS: minder kopzorgen voor migrainepatiënten 99

gastro 100 golf 102 mobiel 104 boeken 107 agenda 110

Dave Mestdach

Voor een uiterst zeldzame fles Old Macallan Select Reserve tel je al gauw 10.000 euro neer. Een blokje ijs toevoegen bij een single malt is ‘not done’. IJs heeft een negatieve invloed op de smaak.