Krijgt Boeing de problemen met B737 Max nog opgelost?

Op vrijdag 5 januari verloor een gloednieuwe Boeing B737 Max van Alaska Airlines in volle vlucht een deel van zijn romp. Het toestel van de Amerikaanse vliegtuigbouwer sleept een verleden van crashes mee. “Hoe kan zo’n incident gebeuren bij een toestel dat een paar maanden geleden van de productieband rolde?” vraagt de transporteconoom Wouter Dewulf (Universiteit Antwerpen) zich af.

In 2018 en 2019 werd de Amerikaanse vliegtuigbouwer al geconfronteerd met twee crashes met een Boeing 737 Max. 346 mensen lieten daarbij het leven. Ingrijpende wijzigingen en controles moesten het vertrouwen herstellen. En nu is er het incident bij Alaska Airlines.

WOUTER DEWULF. “De Boeing 737 Max bleef in 2019 maanden aan de grond. Pas na een uitgebreide re-engineering kon het toestel weer de lucht in. Door de pandemie, die het vliegverkeer in 2020 en 2021 decimeerde, kreeg Boeing ook de tijd voor een grondige aanpak. Bovendien zijn de controles door de Amerikaanse luchtvaartautoriteiten verscherpt. Daardoor maakten Boeing en de luchtvaartexperts zich sterk dat de Boeing 737 MAX het veiligste vliegtuig ooit was.”

Nochtans meldt Boeing zelf in zijn financiële verslaggeving van 2023 nog problemen met het toestel.

DEWULF. “Er waren onder meer kwaliteitsproblemen met losse schroeven in het roer en designproblemen aan de vleugel, die bevriezen tegenwerken. Gelukkig bleven grote problemen uit. Het vertrouwen kwam geleidelijk aan terug.”

Het orderboekje van Boeing zit nog jaren propvol. Er zijn nog ruim 4.000 bestellingen.

DEWULF. “Luchtvaartmaatschappijen vonden de lagere operationele kosten, het lagere verbruik, het mindere geluid en de lagere CO2-uitstoot erg aantrekkelijk. Ook passagiers reageerden tevreden op het comfort aan boord. Maar dit incident bij Alaska Airlines is er net één te veel.”

Ook de Amerikaanse luchtvaartautoriteiten zijn het beu. Het toestel staat opnieuw aan de grond.

DEWULF. “Misschien is die reactie wat overdreven. Veel hangt af van wat de volgende maanden gebeurt. Het kleinste probleem zal sowieso uitvergroot worden en niet bijdragen aan het consumentenvertrouwen. Passagiers hebben weliswaar een kort geheugen. Na enkele maanden zonder problemen zal ook dit incident vergeten zijn.”

Nochtans vloog het toestel van Alaska Airlines pas sinds oktober.

DEWULF. “Hoe kan zo’n incident gebeuren met een toestel dat amper maanden geleden van de productieband rolde? Boeing moet duidelijk nog sleutelen aan de kwaliteit. Bovendien wou de vliegtuigbouwer, net door het grote aantal bestellingen, de productie verhogen van 375 toestellen in 2023 tot ongeveer 580 toestellen in 2024. Ik zie dat niet meer gebeuren, vooral door de wellicht bijkomende kwaliteitscontroles. Dat zal zwaar wegen op de winstgevendheid, terwijl 2024 het jaar van de kentering moest worden. Tijdens de pandemie zijn heel wat bestellingen uitgesteld, en heel wat personeel is toen op non-actief gezet of ontslagen. Een productielijn heropstarten kost tijd. Die sterk verhoogde productie zal er nu wellicht niet komen door de kwaliteitsproblemen.”

Boeing doet het financieel al niet goed. De afdeling burgerluchtvaart boekte in de eerste negen maanden van 2023 een omzet van 23,4 miljard dollar en een bedrijfsverlies van 1,7 miljard dollar. Ook 2022 was verlieslatend.

DEWULF. “Dat is deels het gevolg van de pandemie en de daarmee gerelateerde hogere productiekosten doordat onderdelen bij onderaannemers fiks duurder werden. Ook de personeelskosten stegen. Bovendien heeft Boeing erg grote extra kosten, vandaag geschat op bijna een half miljard dollar, voor de nieuwe Air Force One voor de Amerikaanse president. Dat is een contract tegen een vaste prijs. Boeing heeft zich totaal miskeken op die factuur.”

De beurskoers van Boeing heeft niet echt geleden onder de vorige twee crashes, van 2018 en 2019. De pandemie weegt nog altijd veel zwaarder.

DEWULF. “Vermoedelijk zal dit incident een beperkte impact op de beurskoers hebben. Een bijkomend incident of ongeval, of een bevestigde productieverlaging in 2024 van het type toestel B737 kan wel een sterke impact hebben. De Boeing 737 is al decennia de kaskoe voor de vliegtuigbouwer.”

China lacht wellicht in zijn vuistje bij de bijkomende perikelen met het toestel. Na de vorige crashes bleef de Boeing 737 jarenlang verboden in het Chinese luchtruim.

DEWULF. “Voor China spelen geopolitieke relaties uiteraard ook vaak een rol. Het land heeft de B737 MAX veel later vrijgegeven dan de Amerikaanse en de Europese luchtvaartautoriteiten. Pas sinds eind 2023 kunnen alle 100 B737 MAX-toestellen opnieuw vliegen in China. Bovendien heeft China intussen een eigen concurrent: de Comac C919. China zal de problemen bij Boeing vermoedelijk aangrijpen om het eigen toestel promoten. Toch verwacht ik geen ban van de B737 MAX in China. De Chinezen zouden in eigen vel snijden. Ze hebben honderd toestellen gekocht en betaald, en zullen die niet aan de grond laten staan.”