Koppensnel de Boeren in Londen

De oranje-blauwe regeringsonderhandelaars hebben beslist economische migranten toe te laten. Bedrijven zoeken personeel; driehonderdduizend banen geraken niet ingevuld. Vlakbij, in Londen, staan duizenden blanke Boeren paraat.

Londen, Paddock Wood (Engeland)

Tijdens het zomerschoolprogramma aan de Universiteit Hasselt ontdekte een twintigtal Afrikaanssprekende jongens en meisjes uit Zuid-Afrika en Namibië Vlaanderen voor het eerst. De aanhoudende regen kon het enthousiasme niet bekoelen. “Dit is ‘n plek waar ek zou wil woon, als die moontlikheid bestaan,” zei Kyle uit Pretoria (sinds kort omgedoopt tot Tshwane), “ons ken Vlaanderen nie.” De studenten keerden terug, maar met Vlaanderen in het achterhoofd. Voor het geval ze ooit naar Europa zouden trekken, zoals de meeste afgestudeerde blanke jongeren uit Zuid-Afrika. Londen is voor jonge Afrikaners een soort obligate passageritus geworden. Hun aantal wordt alleen in Londen en omgeving geschat op 300.000.

In het drukke advocatenkantoor Breytenbachs bij Greenpark, hartje Londen, lopen twintigers en dertigers af en aan, hopend op een omzetting van hun ‘vakantievisum’ naar een studentenvisum of nog beter, een ‘work permit’ van het HSMP-type (Highly Skilled Migrant Program). Met als absolute bekroning het verkrijgen van een Brits paspoort, na een wettelijke procedure van zes jaar. “Dan gaat de rest van Europa voor ons open,” lachen Jan en Christine Du Toit. Beiden werken in de afdeling ‘afstandsonderwijs’ van University of London, waar ze ongeveer hetzelfde doen als toen ze doceerden aan de Randse Afrikaanse Universiteit (omgedoopt tot Universiteit van Johannesburg). “Alleen al omwille van de taalverwantschap is Vlaanderen een optie, niet Frankrijk of Spanje.”

Wie weet lukt het ze ooit, want niet enkel bedrijven zoeken met een vergrootglas naar 307.000 extra werknemers (cijfers van het Verbond van Belgische Ondernemers), ook Vlaamse universiteiten schrijven aan de lopende band vacatures uit. Het gaat niet alleen om zuiver academische banen, KU Leuven zoekt laboranten, boekhouders, informatici, systeembeheerders en technici met ervaring.

In Paddock Wood, ten zuiden van Londen, verzamelden zo’n tweeduizend jongeren en jonge gezinnen. Een prettig feest met boerewors, braaivleis en orkestjes met Afrikaanstalige muziek. Het kamp wordt jaarlijks georganiseerd door de ‘SA Gemeente’, dat met 5000 leden het grootste Afrikanernetwerk in Engeland is. De samenkomst is een staalkaart van jonge Afrikaners, 25-45 jaar, die het vaderland aan de zuidpunt van Afrika verlaten hebben. Ze zijn pas afgestudeerd of professionelen uit allerlei beroepen en hebben in Engeland een tijdelijke of vaste baan. De meesten genoten een hogere opleiding. Er zijn ook Engelstaligen bij. “Hier beleven we de sfeer van thuis,” motiveert Steve zijn aanwezigheid.

Vlaamse troeven

Dr. Ockie Raubenheimer van SA Gemeente verwacht dat 90 % van de jongelui op het kampfeest in Paddock Wood vroeg of laat naar Zuid-Afrika terugkeert. Hierin verschilt Engeland als bestemming van de echte emigratielanden Australië, Nieuw-Zeeland of Canada, waar vooral oudere Afrikaners heen trekken. “De belangrijkste oorzaak, waarom blanke jongelui wegtrekken is regstellende aksie,” zegt Dr. Dawie Van Vuuren. Positieve discriminatie in het voordeel van de zwarte meerderheid, omdat in het nieuwe Zuid-Afrika beschikbare arbeidsplaatsen op alle niveaus een weerspiegeling moeten zijn van de samenstelling van de bevolking. Dit betekent dat voor 47 miljoen Zuid-Afrikanen één op negen arbeidsplaatsen naar een blanke kan gaan.

“Het gebeurt helaas ongeacht de bekwaamheid. Je krijgt dus blanken die moeten rapporteren aan een zwarte in een hogere positie, die dikwijls niet begrijpt waar hij mee bezig is. Wat erop neerkomt dat de blanke naast zijn eigen job, ook nog de job van zijn baas moet doen.” Daarom betwijfelt Hannes Breytenbachs dat een meerderheid van de jongelui die door zijn advocatenkantoor defileren, ooit terugkeert.

Sinds kort zijn twee actiegroepen actief, ‘Kom Huistoe’ en ‘Sansa’ (South African Network of Skills Abroad), met de bedoeling de braindrain om te keren in braingain voor Zuid-Afrika. “De meesten ervaren dit als windowdressing,” zegt Breytenbachs, “zolang positieve discriminatie niet op merite, maar op huidskleur gebaseerd is, zal de braindrain voortduren.” Hij voegt eraan toe: “Als in Londen op straat iemand neergestoken wordt, staat de politie hier binnen de vijf minuten om haar werk te doen. In Zuid-Afrika is dat niet langer het geval. Daarom trekken ook zwarten weg.” 15 % van Breytenbachs’ clientèle zijn hoogopgeleide zwarten, hun plaats wordt ingenomen door vluchtelingen uit Congo en Zimbabwe.

Als Vlaanderen, binnen zijn wettelijke mogelijkheden, mensen uit Zuid-Afrika wil aantrekken, zou de werving volgens Breytenbachs best gebeuren in het Verenigd Koninkrijk bij jongeren die hun Brits paspoort op zak hebben. Tenzij er in Vlaanderen ook mogelijkheden bestaan voor zij die zich niet kwalificeerden voor het Britse puntensysteem. Immers, zorgverstrekkers, lassers en mecaniciens zijn in België ook knelpuntberoepen. “Ondanks de verschillen is het Afrikaans een glijmiddel voor een vlotte integratie in de Vlaamse samenleving. De taalverwantschap, de levenskwaliteit, de veiligheid, de goede kwaliteit van het onderwijs, het zijn zoveel troeven die Vlaanderen aantrekkelijk maken voor mensen uit Zuid-Afrika.” Hij wijst erop dat de meeste Engelstaligen en kleurlingen Afrikaans begrijpen.

De lokgroep van Vlaanderen zou des te meer aanslaan, omdat immigreren naar Groot-Brittannië, ook op tijdelijke basis, voor Zuid-Afrikanen moeilijker is geworden sinds de uitbreiding van de Europese Unie. En het jongste Trades Union Congress vond plaats onder het motto ‘British jobs for British workers’, in lijn met strengere immigratiewetten waaraan de regering-Brown werkt.

Erik Bruyland