KONING MAG KLEPTOCRATIE NIET LEGITIMEREN

De film ‘Blood Diamond’, met Leonardo DiCaprio, loopt vanaf deze week in de Belgische bioscopen. AWDC (Antwerp World Diamond Centre, de nieuwe benaming van de Hoge Raad voor Diamant) nodigt DiCaprio uit naar Antwerpen “om zelf te ontdekken hoe transparant de diamantsector georganiseerd is.”

Antwerpen profileert zich als handelscentrum voor propere diamant met “de strengst gereglementeerde diamantmarkt ter wereld en een zerotolerantie voor conflictdiamanten.” AWDC beroept zich op het zogenaamde Kimberleycertificaat, een oorsprongsattest voor elk binnenkomend steentje. Maar dat systeem is pas sluitend als de controlerende autoriteiten in het land van oorsprong het spel correct spelen. En dat is meteen de zwakke plek die het Kimberleysysteem niet noodzakelijk waterdicht maakt.

Minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht (VLD) richtte zopas de ‘Task Force Mineral Resources in Central Africa’ (Mireca) op. Die moet – naar het voorbeeld van het Kimberleycertificatiesysteem voor diamanten – de traceerbaarheid mogelijk maken van grondstoffen zoals koper, kobalt, uranium en talloze edele metalen uit Congo.

Kimberley en Mireca focussen echter op de gevolgen van corruptie en falende staten, niet op de oorzaken. En Karel De Gucht weet zeer goed hoe in de Congolese mijnen, zowel de illegale als de officiële, alles te koop is – mijnrechten en certificaten incluis.

Koning Albert komt in die context op het toneel. Sommigen vinden dat hij dringend naar Congo moet om het “democratisch verkozen” bewind in Kinshasa aan te moedigen tot “goed bestuur” – jawel. Daarom zal het Mirecaproject gepaard gaan met het op poten zetten van een efficiënte en betrouwbare plaatselijke administratie.

Dit is lofwaardig, maar zou geloofwaardiger klinken indien de paarse regeringen van Verhofstadt er in de voorbije jaren niet alles aan gedaan hadden om duistere, affairistische transacties in Congo toe te dekken. Vooral in de mijnsector. Denk aan Telexgate en het nooit door het Brusselse parket uitgevoerde onderzoek waar toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel (MR) steevast aan refereerde. Denk aan het smoren van onderzoekspistes in de parlementaire onderzoekscommissie ‘Grote Meren’.

België staat niet alleen met zijn dubbelspraak. De retoriek van de Wereldbank over transparantie staats haaks op het instemmen met mijncontracten die strijdig zijn met haar eigen aan Congo opgelegde Mijncode – nota bene onder een toen nog niet democratisch verkozen parlement.

Wil men deze – grotendeels maffiose – situatie met koning Albert gaan legitimeren? Indien dat niet zo is, zou de regering op zijn minst het fatsoen en het verstand gehad hebben om af te wachten. Zou ze eerst evalueren in welke mate de nieuwe machthebbers van Congo daadwerkelijk het vunzige verleden, in de woorden van president Joseph Kabila zelf “in 2007 zullen exorciseren.” Meerpartijenverkiezingen zetten niet noodzakelijk een punt achter corrupte praktijken.

Een reis van de koning naar Congo is nefast en misschien zelfs misdadig. Het initiatief zal de betrekkingen met het land ondermijnen en leiden tot pijnlijke jojorelaties zoals onder Moboetoe. Paradoxaal genoeg, precies het omgekeerde van wat een bepaalde Congolobby in zijn overmoed ambieert.

Erik Bruyland