Kiezen of verliezen

Vlaanderen is geen ondernemende regio. Daarvoor schort het ons aan een aantal basisvoorwaarden.

Met z’n 63.936 waren ze. De mensen die vorig jaar het relatieve comfort van een betaalde baan naast zich neerlegden en kozen voor een zelfstandig bestaan. Alle 63.936 verdienen ze respect voor die beslissing. Van dat aantal is over vijf jaar nog zo’n 43.500 actief, want de overlevingsgraad voor starters bedraagt in die tijdspanne 68 procent. Harde statistieken, die veel bloed, zweet en tranen verbergen.

En dan dateren deze cijfers nog van voor de economische crisis. De impact daarvan komt pas over enkele jaren aan de oppervlakte, ook al duidt het cijfer van het aantal falingen van de voorbije maanden dat de kaalslag fors toeslaat.

Wie praat met ondernemers, ook de gevestigde waarden, schrikt van het onverbloemde defaitisme dat zich van hen meester heeft gemaakt. Het is dan ook niet verwonderlijk dat jongeren liever kiezen voor een baan bij de overheid, consultancy of een multinational dan hun eigen droom na te jagen. Liever niet geprobeerd, dan mislukt.

Ons onderwijssysteem is te weinig gericht op het aanleren van de noodzakelijke vaardigheden. Het rigide systeem doodt elke vorm van creativiteit, een van de basisvoorwaarden voor ondernemerschap. Maar ook de mentaliteit van de Vlamingen over ondernemers is voor verbetering vatbaar. Mensen die het maken worden met afgunst bekeken, en zij die mislukken worden met hoon beladen.

VOKA rolt haar regionaal project Bryo uit over Vlaanderen. Bryo – bright young entrepreneurs – is een netwerk dat jonge mensen stimuleert om te ondernemen en dat hen begeleidt in de voorbereiding en opstart van een eigen zaak. Elk initiatief dat ertoe bijdraagt dat jongeren kiezen voor het ondernemerschap verdient lof. Maar we moeten we vaststellen dat het vandaag in Vlaanderen niet ontbreekt aan omkaderingsprojecten.

Waar het ons wel aan ontbreekt, is een gedegen financiering voor starters. De lokale horecazaak of bakkerij kan aankloppen bij de bank voor een kredietlijn. Maar dat zijn individuele dossiers die niet voor de toekomstige welvaart van onze regio zorgen. Om een nieuwe Metris of een Vlaamse Apple te bouwen, is Vlaanderen fundamenteel ondergefinancierd.

Er is geld. Ondanks tal van durfkapitaalfondsen, industriële fondsen, businessangelnetwerken en Arkimedesregelingen is Vlaanderen structureel underfunded. Dat komt voor een flink deel door de versnippering van de middelen. Wat maakt dat een starter in een kapitaalintensieve, maar potentiële groeisector, een valse start maakt. Vanaf dag twee kan de entrepreneur op zoek naar een volgende financiering om zijn doelstellingen te halen. Als het ons echt menens is – en Vlaanderen wil toch actie? – dan moet er een structurele oplossing komen.

De overheid kan het voorbeeld geven door de vele fondsen samen te brengen. De Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV), Kids-Invest, het Kringloopfonds, LRM, het Participatiefonds, Vinnof, en ga zo maar door. Hefbomen genoeg, maar waar is de focus? Als we echt het verschil willen maken, dan moeten er keuzes worden gemaakt. Niet kiezen is in dit geval verliezen.

Lieven Desmet