Ons strafrecht onderscheidt drie gradaties van misdrijven. De lichtste categorie zijn de overtredingen, de zwaarste de misdaden en daartussenin zitten de wanbedrijven. Fiscale fraude en witwassen zijn wanbedrijven. Iedere ambtenaar die in de uitoefening van zijn ambt kennis krijgt van een misdaad of een wanbedrijf, is verplicht die te melden aan de procureur des Konings. Die verplichting geldt niet voor overtredingen, en ook niet voor belastingambtenaren. Ze mogen dat zelfs niet, behalve met de machtiging van hun gewestelijke directeur. Financiën moet de meeste fiscale problemen maar zelf oplossen en Justitie alleen belasten met zware gevallen van fraude, is de bedoeling van die regel. Maar ik vrees dat er een lawine aan witwasdossiers, die Financiën niet meer aankan, aan de procureurs moet worden gemeld.
De gewestelijke directeur kan zijn medewerkers volmacht geven een kennisgeving te doen aan het parket, maar hij kan dat uiteraard ook zelf doen. Het noodlot – of het beleid van het hoofd van de federale overheidsdienst Financiën Hans D’Hondt? – heeft gewild dat ondergetekende de allerlaatste gewestelijke directeur van de federale overheidsdienst Financiën is. Het wetsontwerp om de nieuwe adviseurs-generaal dezelfde bevoegdheid te geven om de procureurs te informeren, is nog niet aan de Kamer voorgelegd.
Om die reden heb ik het nodig geoordeeld aan de procureurs van Antwerpen, Brussel, Eupen, Halle-Vilvoorde, Henegouwen, Leuven, Limburg, Luxemburg, Luik, Oost-Vlaanderen, Waals-Brabant en West-Vlaanderen – dat zijn ze allemaal – een gezamenlijke mededeling te doen.
Het gaat om 61.546 dossiers, die bekend zijn bij Financiën, en waar vermoedelijk sprake is van witwassen van fiscale fraude. Ik raam het totale bedrag aan zwart geld in die dossiers op minstens 36 miljard euro. Er is een kleine positieve kant aan: er is daar al 3,2 miljard belasting op aangegeven en betaald. Dat is 7,4 procent, en dat in een land waar de normale belastingdruk 50 procent bedraagt. De aandachtige lezer heeft begrepen dat ik het heb over de tienduizenden regularisatiedossiers van de afgelopen jaren. Financiën heeft daar minstens 10 miljard euro laten liggen.
De kern van de vaststelling is dat in de overweldigende meerderheid van de gevallen, die een overweldigend deel van de genoemde 36 miljard vertegenwoordigen, slechts inkomsten of opbrengsten werden aangegeven en dat het historische kapitaal onaangeroerd bleef. Maar daarin bevindt zich vaak nog een veel belangrijker onrechtmatig fiscaal voordeel, dat aan geen enkele rechtzetting, regularisatie of restitutie onderworpen werd.
Naast de tienduizenden belastingplichtigen die slechts een zeer gedeeltelijke strafrechtelijke vrijgeleide van hun fiscale probleem gevraagd en gekregen hebben, wordt het bestaan vermoed van nog tienduizenden die helemaal geen regularisatie vroegen. Door de internationale uitwisseling van gegevens proberen zij, hetzij hun illegale vermogensvoordelen op een nog complexere manier te verhullen, hetzij hun voordelen via sluikse wegen te onthullen. Ook daar dreigt Financiën nog eens miljarden te laten liggen.
Er bleef mij niets anders over dan al die zaken aan de parketten te melden en de ambtenaren van Financiën te machtigen verder informatie over die witwasdossiers aan de procureurs te bezorgen. In welke mate ook tussenpersonen als mededader of medeplichtige kunnen worden aangewezen, wordt bepaald in een andere sectie van de strafwet, met name de bepalingen rond de preventieve witwaswetgeving. Dat een notaris, een financiële of andere tussenpersoon zich aan de regels van die preventieve witwaswetgeving gehouden heeft, of het tegendeel niet kan worden aangetoond, doet geen afbreuk aan de strafbaarheid van het misdrijf van de witwasser. Ook dat het fiscale misdrijf mogelijk verjaard is – of slechts over een beperkt aantal jaren geregulariseerd is, zoals meestal gebeurde – doet daaraan geen afbreuk.
Met andere woorden, het is niet omdat Belgische financiële tussenpersonen de jongste jaren zeggen dat zij zich aan alle witwasregels hebben gehouden – Jeroen Piqueur luidruchtig voorop – dat het zwart geld van hun klanten is witgewassen.
De auteur is gewestelijk directeur van BBI-Gent.
KAREL ANTHONISSEN
Het is niet omdat financiële tussenpersonen zeggen dat zij zich aan alle witwasregels hebben gehouden, dat het zwart geld van hun klanten is witgewassen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier