Kantklossen in de marge

Wat blijft er straks over van de Brusselse beurs? De statige Brusselse beurstempel kreeg al een profane bestemming. De handelsinformatica staat in Londen en Amsterdam. Alleen een klein — en best wel verdienstelijk — team houdt de schijn van Brussel hoog. Met de aangekondigde herschikking van de Euronext-noteringen in ‘big markets caps’ (beurskapitalisaties van meer dan 1 miljard euro, dus 25 Belgische noteringen) en de ‘entrepreneurial exchange’ van Enter-Next (194 Belgische noteringen) kan de Brusselse beurs voort verdampen in een handelsuniversum zonder grenzen.

Wat maakt Brussel voor Belgische beleggers nog relevant? Eigenlijk alleen de fiscaliteit op de roerende inkomsten en op de meerwaarde. Daar hebben we nog greep op, en de Belgische beleggers mogen daarover niet echt klagen. Is er daarnaast nog iets echt Brussels? Moeten we onze regelgevers, na Dexia en Fortis, nog als een troef beschouwen? Of is de FSMA een bijkantoor van de Europese regelgever ESMA, dat misschien nog meer gebiologeerd is door alles wat risico kan inhouden.

De beurshandel heeft al lang geen grenzen meer. In Brussel begon het allemaal in 1989 met de invoering van CATS, het eerste geautomatiseerde handelssysteem. Nadien fuseerden Parijs, Amsterdam, Brussel en Lissabon tot Euronext, dat later met het Londense LIFFE opging in het NewYorkse NYSE Euronext. Intussen kwam NYSE Euronext terecht bij het — eveneens Amerikaanse — derivatenhuis ICE en staat Euronext in de etalage. Koopt Deutsche Börse straks Euronext of is het zakenmodel van de klassieke landelijke beurzen uitgeleefd en waardeloos geworden? Wordt het geld elders verdiend?

Door de ‘best execution’-regel in de Europese MiFID I-richtlijn is het beurzenlandschap versplinterd. De klassieke beurzen verloren de helft van hun omzet aan allerlei alternatieve handelsplatformen. De digitalisering leidde tot een explosie van het aantal transacties, nu al in nanoseconden. Veel transacties worden gegenereerd vanuit ‘dark pools’. De beurs van vandaag is in handen van een ‘kartel’ van enkele transnationale grootbanken, Goldman & co., vertelde een ingewijde me.

Die evolutie was voor particuliere en lokale, Belgische beleggers op veel gebieden nefast. Elke transparantie raakte zoek. Handelsvolumes zijn niet meer representatief. De poging van de Europese Unie om met MiFID door een vrijere marktwerking betere prijzen voor beleggers te realiseren, is uitgemond in een enorme informatiehandicap voor kleinere en lokale beleggers. Elke openbare nutsfunctie ging verloren — op een beurs worden wel eigendomstitels verhandeld — en de handel werd helemaal een doel op zich.

In dat geweld is de beurs van Brussel een verdienstelijke kantklosser. De textielgiganten daarvoor verketteren, helpt niets. Er zijn maar twee strategieën mogelijk. De eerste is de zoektocht naar niches waar Brussel nog in kan excelleren. Er was misschien een kans om met Royal Park Investments — de pas verkochte bad bank van Fortis — van ‘stressed assets’ een specialisatie te maken, maar die kans is verkeken. De tweede strategie bestaat erin de dienstverlening van de beurs aan lokale bedrijven en beleggers — institutionele en particuliere — nog te verbeteren. Brussel wordt dan een geolied handelsplatform voor kleine en middelgrote bedrijven uit de omgeving. Voor AB InBev en GDF Suez is Brussel toch irrelevant.

Moet dat in Brussel? Of is er een kans voor Antwerpen? Misschien toch het beste Brussel, maar dan met een andere mentaliteit bij de politici en de regelgevers. Risicokapitaal moet dringend opnieuw worden gerespecteerd. Zonder risicokapitaal is duurzame economische groei en zelfs bescherming tegen risico onmogelijk. Bedrijven met te weinig kapitaal zijn een gevaar voor de bankiers en de obligatiehouders. En een overheid van een land met zwakke bedrijven kan op termijn haar burgers niet meer beschermen. Natuurlijk lopen de risico’s soms slecht af. We kunnen dat dan eindeloos dramatiseren en samen verkrampen tot een economisch en sociaal kerkhof. Want zo noemt men een plek waar niet meer met risicokapitaal wordt gespeculeerd op een betere toekomst.

De auteur is publicist en voorzitter van de Vlaamse Federatie van Beleggingsclubs.

PAUL HUYBRECHTS

De beurs van Brussel is een verdienstelijke kantklosser. De textielgiganten daarvoor verketteren, helpt niets.