Joggen in de stad

Tijdens de middagpauze of na het werk eventjes de loopschoenen aantrekken en langs drukke wegen joggen. Doet de milieuvervuiling het gezonde aspect dan niet teniet?

Dat joggen zo populair is bij mensen met drukke beroepsbezigheden hoeft niet te verwonderen. Lopen kan je overal, je hoeft je niet te verplaatsen en dus spaar je tijd.

Je ziet joggers dan ook steeds vaker langs drukke verkeersaders of midden in de stad. Langs drukke wegen stellen ze zich echter bloot aan uitlaatgassen en die bevatten stoffen die alvast niet gezond zijn. Toch moet het gevaar niet overroepen worden. Veel gassen verdwijnen vrij snel uit het lichaam en het effect ervan is slechts tijdelijk.

Prikkende keel en geïrriteerde luchtwegen

Neem nu koolmonoxide (CO). Dit kleur- en reukloze gas ontstaat bij de onvolledige verbranding van brandstoffen, onder meer mazout en benzine. Koolmonoxide bindt veel sterker met hemoglobine dan zuurstof. Hemoglobine staat in voor het zuurstoftransport in het lichaam en bevindt zich in de rode bloedcellen. Een hoge concentratie koolmonoxide is nadelig voor het uithoudingsvermogen, omdat het de opname van zuurstof in de weg staat. Daardoor kan je minder lang lopen. Een halfuur joggen langs een drukke weg kan de concentratie aan koolmonoxide verhogen tot een niveau dat gelijk staat aan het roken van tien sigaretten. Zolang je buiten bent, kan dat niet echt kwaad. Het effect is tijdelijk. Koolmonoxide verdwijnt langzaam uit het lichaam wanneer je opnieuw zuivere lucht inademt.

Uitlaatgassen bevatten diverse stikstofoxiden (NOx), het ene al giftiger dan het andere. Stikstofoxiden worden opgenomen in het slijmvlies van de neus- en mondholte en daar omgezet tot zuren die de onderliggende weefsels irriteren, maar vervolgens snel worden afgebroken tot onschuldige stoffen. Blootstelling aan hoge concentraties kan leiden tot een prikkende keel en geïrriteerde luchtwegen. Vooral mensen met astma krijgen dan last van ademhalingsmoeilijkheden. De luchtverontreiniging met stikstofoxiden is over het algemeen te laag om een effect te hebben op de sportieve prestaties.

De uitstoot van het verkeer bevat ook roetstof en stofdeeltjes. Dit fijn stof is zo licht dat het uren tot dagen in de lucht kan blijven zweven. Het is minder dan tien tienduizendsten van een millimeter groot, waardoor het tot diep in de longen kan doordringen. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat dit fijn stof de gezondheid aantast. Tijdens het lopen adem je vooral door de mond, waardoor de filterfunctie van het neusslijmvlies wordt ontweken. Bovendien adem je sneller en dieper, zodat de stofdeeltjes tot diep in de longen doordringen. Sporters stapelen vermoedelijk meer fijn stof op dan mensen die niet aan sport doen. Er zijn aanwijzingen dat een hoge concentratie aan fijn stof in de lucht gepaard gaat met een hogere sterfte ten gevolge van hart- en longaandoeningen.

Zwaveldioxide, dat sinds de invoering van zwavelarme brandstoffen veel minder aanwezig is in uitlaatgassen, wordt snel opgenomen in het slijmvlies van de luchtwegen. Gezonde mensen hebben daar weinig hinder van, maar bij astmalijders kan het een astma-aanval uitlokken.

Binnen trainen is geen alternatief

Hoe meer je je inspant, hoe meer zuurstof je nodig hebt en dus hoe meer lucht er wordt ingeademd. Meer lucht inademen, betekent ook een grotere aanvoer van vervuilende stoffen. Daar kan je niet omheen, zeker niet in de stad, maar deels ook op de buiten, waar de lucht wel minder maar toch ook vervuild is. Altijd binnenshuis trainen is trouwens geen oplossing: de concentratie aan vervuilende stoffen in huis, in een sportzaal of fitnesscentrum, is vaak hoger dan buiten. Niet alleen door een gebrekkige verluchting, maar ook door de aanwezigheid van materialen die binnen voor vervuiling zorgen, zoals verven, inkt, vloerbekleding enzovoort.

Luchtverontreiniging mag geen voorwendsel zijn om niet aan sport te doen. Uit onderzoek blijkt dat sportieve mensen in vergelijking met sedentaire leeftijdsgenoten langer leven, langer gezond blijven en minder snel last krijgen van ouderdomskwaaltjes, zelfs als ze sporten langs drukke wegen.

Marleen Finoulst