Jeff Bezos’ knieval voor Donald Trump kan Amazon en ruimtebedrijf Blue Origin tientallen miljarden besparen

Amazon-oprichter Jeff Bezos deed veel wenkbrauwen fronsen door zijn inmenging bij de krant The Washington Post. De krant wilde de Democratische presidentskandidate Kamala Harris aanbevelen bij de lezers, zoals kranten plegen te doen in de Verenigde Staten. Bezos, die sinds 2013 eigenaar van de krant is, stak daar een stokje voor. Ondertussen verloor de krant in slechts enkele dagen 250.000 abonnees. Maar zijn beslissing zou Amazon en Bezos’ ruimtevaartbedrijf Blue Origin mogelijk miljarden kunnen besparen.  

Er bestaan weinig andere bedrijfssectoren waarin je miljoeneninvesteringen letterlijk voor je ogen kunt zien ontploffen zoals in de ruimtevaart. Het is een business van trial-and-error. Een raket van bijna 100 miljoen dollar schiet omhoog, één klein onderdeel faalt en de restanten kunnen uit de zee worden opgevist. Terug naar de tekentafel, en enkele maanden later opnieuw proberen. Het hoeft dus niet te verbazen dat behalve kapitaalkrachtige landen voornamelijk miljardairs zich aan de ruimtevaart wagen. Menig kind droomt ervan astronaut te worden, maar mensen als Elon Musk en Jeff Bezos richten gewoon een ruimtebedrijf op.

Jeff Bezos startte Blue Origin in 2000, te midden van de dotcomzeepbel, die het Amazon-aandeel in zijn greep nam. Het doel van het bedrijf was van bij het begin om ruimtevaart toegankelijk te maken voor een brede doelgroep. Net zoals Elon Musk met SpaceX droomt ook Bezos van een toekomst waarin mensen wonen en werken op andere planeten en waar grondstoffen in de ruimte bijdragen aan oplossingen voor problemen op aarde.

Maar hoe lucratief die droom ook lijkt in de ogen van menig miljardair, het is vooral de baas van Tesla en SpaceX die de grote successen behaalt. SpaceX boekt gestaag vooruitgang met de ontwikkeling van herbruikbare raketten, een project dat ruimtevaart significant goedkoper moet maken. Blue Origin heeft zijn eigen projecten, maar het aantal lanceringen komt niet in de buurt van die van SpaceX. Vooral commercieel heeft Musk lichtjaren voorsprong. Zijn Falcon-raketten worden regelmatig ingezet voor commerciële opdrachten, en de NASA en de Amerikaanse overheid zijn vaste klanten van SpaceX. Ook van Blue Origin overigens, maar niet in dezelfde orde van grootte.

De jaaromzet van SpaceX bedroeg vorig jaar 8,7 miljard dollar. Blue Origin deelt geen resultaten, maar het cijfer wordt geschat op enkele honderden miljoenen. En SpaceX vergroot zijn voorsprong in rendabiliteit nog verder dankzij Starlink, een dienst die wereldwijd internet aanbiedt via duizenden kleine satellieten in de ruimte.

Presidentsverkiezingen

Bezos is de op twee na rijkste persoon ter wereld, na Musk. Niet alleen in de ruimtevaart en in totaalvermogen is Musk Bezos te snel af. Elon Musk weet ook beter het politieke toneel te lezen en te bespelen. In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 5 november is Musk een uitgesproken aanhanger van de Republikeinse kandidaat Donald Trump. Dat lijkt op zijn minst merkwaardig voor de CEO van een pioniersbedrijf in elektrische auto’s, gezien de aversie van de oud-president tegen elektrische auto’s.

Maar Elon Musk weet dat Trumps presidentschap voornamelijk Tesla’s concurrenten kan schaden, en zijn autobedrijf kan de loyale steun van de MAGA-cult (naar de slogan ‘Make America Great Again’) goed gebruiken. Alles is beter dan Trump tegen hebben. Wat doet een miljardair die veel te verliezen heeft? Die springt in het rond op een podium op een van de rally’s van Trump. Dat doet Jef Bezos niet.

De Amazon-oprichter is sinds 2013 eigenaar van de krant The Washington Post. Bezos gelooft naar eigen zeggen in de rol van journalistiek als vierde macht in een democratie en ziet de digitalisering van de krant als een uitdaging. Al twee presidentiële termijnen op rij wees de krant zijn lezers in de aanloop naar de stembusgang in de richting van de Democratische kandidaat. Een endorsement heet dat. Dat is geheel naar Amerikaanse gewoonte. In 2016 was dat Hillary Clinton, en in 2020 Joe Biden.

‘Je kunt mijn rijkdom en zakelijke belangen zien als een schild tegen intimidatie, of als een netwerk van tegenstrijdige belangen’

Jeff Bezos, Amazon

Het artikel waarin Kamala Harris de voorkeurskandidaat moest worden, werd deze week door een uitvoerend besluit van Jeff Bezos tegengehouden. De endorsement van Harris zou volgens de officiële uitleg de geloofwaardigheid van de krant in gevaar brengen. In de nasleep van het debacle lijkt de krant vooral aan geloofwaardigheid in te boeten door het bruuske ingrijpen van haar machtige eigenaar. The Washington Post verloor de jongste dagen liefst 250.000 abonnees, ongeveer 10 procent van haar totale digitale lezersaantal.

Dealmaker

De echte reden achter het besluit van Bezos? Die staat misschien wel in de sterren geschreven. Trump is en blijft een dealmaker. De dag waarop Bezos de beslissing nam, had presidentskandidaat Trump een meeting met topmensen van Blue Origin, maakten journalisten van The Washington Post bekend. Robert Kagan, jarenlang columnist voor de krant, zei tegen The Daily Beast: “Trump heeft gewacht om zeker te weten dat Bezos deed wat hij zei dat hij zou doen – en ontmoette vervolgens de mensen van Blue Origin. Dat wijst erop dat er daadwerkelijk een deal is gesloten, wat betekent dat Bezos, of zijn mensen, contact hebben gehad met Trump. Dit is een tegenprestatie, een quid pro quo.”

Jeff Bezos erkent formeel in een essay op The Washington Post dat de meeting heeft plaatsgevonden, maar zegt dat hij er niet van op de hoogte was. Hij ontkent ook elk verband tussen de twee gebeurtenissen. “Ik wil ook duidelijk maken dat hier op geen enkele manier sprake is van een quid pro quo,” schrijft Bezos, die toevoegt dat de beslissing om het Harris-artikel te stoppen volledig intern is genomen. “Geen van beide campagnes of kandidaten is op enige manier geraadpleegd of geïnformeerd over deze beslissing.”

Heel veel toevalligheden

Er zijn wel heel veel toevalligheden. In juni werd bekend dat Blue Origin, na 24 jaar, op een speciale lijst van het Amerikaanse Department of Defense is geplaatst voor ruimtevaartcontracten met een belang voor de nationale veiligheid. Dat is geen fait divers. Hoewel Blue Origin al eerder opdrachten voor NASA en de Amerikaanse overheid uitvoerde, betekent dit dat het ruimtevaartbedrijf nu kan meedingen naar de meest waardevolle contracten, met een totale waarde van 5,6 miljard dollar, schrijft Geekwire. Blue Origin concurreert daarvoor enkel met SpaceX en United Launch Alliance, de joint venture van Lockheed Martin en Boeing. In 2020 greep het ruimtevaartbedrijf nog naast een participatie in het belangrijke ruimteprogramma. De op twee na rijkste persoon wil mogelijk, net als de rijkste persoon, zijn geluk liever niet beproeven met een presidentskandidaat die er herhaaldelijk op gewezen heeft dat ruimtevaart een dure aangelegenheid is zonder directe opbrengsten.

Verschillende media meldden ook dat er recentelijk contacten zijn geweest tussen Trump en Amazon-CEO Andy Jassy. Het is niet ondenkbaar dat de op twee na rijkste persoon ter wereld ook dat front wil veiligstellen. Het allerbelangrijkste. Het is niet voor het eerst dat Donald Trump Amazon direct schade toebracht. In 2019 verloor Amazon onder zijn presidentschap een deal ter waarde van 10 miljard dollar, een contract waarvan intern werd aangenomen dat het vrijwel zeker was. Microsoft kreeg uiteindelijk de opdracht om de belangrijke cloudinfrastructuur voor defensie op te zetten, JEDI genaamd (Joint Enterprise Defense Infrastructure). Amazon leek echter de beste papieren te hebben voor die aanbesteding en sleepte de Amerikaanse overheid voor het gerecht. In documenten uit die rechtszaak staat dat Amazon-advocaten spraken over een politieke vete van Trump tegen Jeff Bezos, aldus CNBC. Met Joe Biden als president werd het JEDI-contract uiteindelijk stopgezet en werd gekozen voor een multi-vendor-aanpak, een overeenkomst waarin meerdere aanbieders bijdragen.

Zijn al deze feiten louter het gevolg van een reeks toevalligheden? Of heeft Jeff Bezos er alle belang bij om het zekere voor het onzekere te nemen in het geval van een tweede Trump-termijn? “Je kunt mijn rijkdom en zakelijke belangen zien als een schild tegen intimidatie, of als een netwerk van tegenstrijdige belangen”, verdedigt de Amazon-oprichter zichzelf. “Alleen mijn eigen principes bepalen welke kant de balans opgaat”.

Bezos’ knieval zou Blue Origin en Amazon tientallen miljarden kunnen besparen. Een top-downbeslissing bij The Washington Post past in elk geval beter bij de stijl van de Amazon-oprichter dan rondspringen met een MAGA-pet. Onze hoofdredacteur Stijn Fockedey vroeg zich begin oktober in zijn intro van Trends af: “Zou u opduiken tijdens een verkiezingsrally van Donald Trump? Zou u als een gek op het podium springen en de controversiële presidentskandidaat toejuichen?” Niet Jeffrey Preston Bezos, de op twee na rijkste persoon ter wereld.