Verdedigt Fluxys de belangen van de Belgische aardgasverbruiker? Of is de beheerder van het aardgasnet een marionet van Suez en de Franse regering? Het dossier rond de opslag van aardgas toont nogmaals aan dat de Belgische economie baat heeft bij een onafhankelijk Fluxys.
Twee Belgische grootbanken en een Belgische industriële speler tonen interesse om te investeren in ons project. Ook met de Participatie Maatschappij Vlaanderen (PMV) wordt gepraat over een participatie,” zegt Ludo Candries, de initiatiefnemer van BUGS (Belgian Under-ground Gas Storage).
BUGS beoogt een joint venture tussen de Belgische Energy Group en het Russische Gazprom om ondergrondse opslagcapaciteit voor aardgas te bouwen in de Antwerpse Kempen. BUGS geeft dus de strijd niet op, al wil ook Fluxys (de beheerder van het aardgasnet die voor 57,25 % in handen van Suez is) op dezelfde plaats in Poederlee hetzelfde project ontwikkelen, ook met Gazprom.
Fluxys versus BUGS-Gazprom
Wie krijgt de exploratie- en exploitatievergunning voor het gebied? Federaal minister van Energie Marc Verwilghen (VLD) beloofde de vergunning eerder al aan de tandem BUGS-Gazprom (zie Trends van 22 december 2005, blz. 20), precies om de greep van Suez op de Belgische aardgasmarkt te verzwakken en op die manier de concurrentie een zetje te geven. Bijkomend element is dat de Franse regering, via de fusie tussen Suez en Gaz de France en via het meerderheidsbelang van Suez in Fluxys, controle zal uitoefenen over het uitbouwen van de basisinfrastructuur voor aardgas-transport, met inbegrip van de strategisch belangrijke opslagcapaciteit voor aardgas.
Fluxys claimt dat de betwiste vergunning nog altijd in zijn bezit is. Distrigas (dat bij de vrijmaking van de aardgasmarkt werd opgesplitst in Fluxys en Distrigas) kreeg in 1983 de vergunning voor het bewuste gebied. In 1995 werd de vergunning voor 30 jaar verlengd. Maar er hingen twee voorwaarden vast aan de vergunning: binnen vijf jaar moest de bodem onderzocht zijn én binnen tien jaar moest er opslagcapaciteit gebouwd zijn, zoniet kon de minister de vergunning intrekken.
Die termijn van tien jaar is verstreken en de opslagcapaciteit in Poederlee is niet ontwikkeld. Fluxys zegt echter dat ze de voorwaarden vervuld heeft. Woordvoerster Bérénice Crabs: “We hebben actief de ondergrond onderzocht – en daarom weten we dat er in Poederlee opslag mogelijk is. De exploitatie is nog niet gebeurd, maar de mogelijke opslagcapaciteit in de ondergrond van Poederlee is via watervoerende lagen verbonden met onze site in Loenhout. Dat is dus in wezen dezelfde site. En in Loenhout hebben we wél geïnvesteerd. Pas nu, door de gestegen aardgasprijzen en de hogere vraag naar opslag, wordt een investering in Poederlee rendabel.”
De investeringshandrem van Fluxys
Distrigas en later Fluxys hebben de voorbije decennia nauwelijks geïnvesteerd in ondergrondse opslag. België heeft een opslagcapaciteit van 3 % van het jaarverbruik – die reserve is goed om het verbruik voor amper een week te dekken. De buurlanden hebben tot 20 % reserve.
Ook in het aardgasnetwerk heeft Fluxys met de handrem op geïnvesteerd. “De vertragingen in de investeringen bij Fluxys hebben geleid tot de huidige congestie van het aardgasnet in België, wat op zijn beurt de concurrentiedruk op Distrigas vermindert en bovendien geleid heeft tot een slechte functionering van de hub in Zeebrugge,” schrijft de federale toezichthouder op de energiemarkt (Creg) in zijn advies aan de regering naar aanleiding van de aangekondigde fusie tussen Suez en Gaz de France.
Kortom, Suez gebruikt zijn controlebelang om de agenda van Fluxys te schrijven. En bovenaan het todolijstje staat de bescherming van het marktaandeel van Distrigas. Pas daarna komt de uitbouw van de Belgische aardgasinfrastructuur. Een volledig onafhankelijke netbeheerder is daarom een cruciale voorwaarde voor een grotere bevoorradingszekerheid én een geslaagde vrijmaking van de energiemarkten. Ook de Europese Commissie vindt het een breekpunt dat Suez’ greep op Fluxys de mogelijkheid vergemakkelijkt om andere spelers te discrimineren bij de toegang tot de aardgasinfrastructuur, al was het maar omdat zulke praktijken binnen een volledig geïntegreerde groep als Suez moeilijk te detecteren zijn. Creg adviseert dat Suez zijn belang in Fluxys afbouwt tot onder een blokkeringsminderheid van 25 %.
Ook in het dossier van de aardgasopslag doet het gedrag van Fluxys de wenkbrauwen fronsen. “Als ik zie dat Fluxys niet in zee wil gaan met BUGS, maar wel wil praten met Gazprom, dan doet dat vragen rijzen over de onpartijdigheid van Fluxys,” zegt een waakhond van de energiemarkt. “Fluxys moet onafhankelijk zijn. Als ze iemand uitsluiten, moet dat op basis van duidelijke regels gebeuren, niet op basis van voorkeur.” Of Fluxys ook in zee wil gaan met BUGS? Bérénice Crabs: “Indien het moet. We staan open voor samenwerking met iedereen.”
Gaswet op maat van Suez?
Stel dat Bugs-Gazprom de vergunning krijgt en de opslagcapaciteit mag bouwen, dan nog lijkt Suez aan het langste eind te trekken. Want in de gaswet staat niet duidelijk aan wie die nieuwe capaciteit toegewezen moet worden. De bedoeling was om onderscheid te maken tussen nieuwe en bestaande opslagcapaciteit, maar de gaswet is zo slecht geschreven, dat alle capaciteit (ook nieuwe) als bestaande kan geïnterpreteerd worden.
Die capaciteit moet volgens de wet bij voorrang gereserveerd worden voor de leveranciers die de huisgezinnen bevoorraden. En dat zijn Distrigas en voor een klein stuk Gaz de France, of dus 100 % de familie Suez-Gaz de France. De prioriteitsregel is een zegen voor de historische spelers op de markt en geeft nieuwe spelers geen kans. Toegang tot opslagcapaciteit is een must om klanten te kunnen werven.
Creg vroeg daarom al in 2005 de voorrangsregel te schrappen, maar botste daarbij op weerstand van Fluxys, dat de lobbymachine op gang trok om met succes de wet te houden zoals ze is. Zegt Bérénice Crabs: “Voor ons maakt het niet uit aan wie we de capaciteit verhuren. Er was echter onduidelijkheid in de gaswet en de wetgever heeft zijn eerder engagement bevestigd: hij wil de opslagcapaciteit reserveren voor de leveranciers van de gezinnen om de bevoorradingszekerheid van de gezinnen te garanderen. Dat drukt ook de prijzen voor de gezinnen.”
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier