Interview (en bromance) van Musk met Trump veroorzaakt nu al ophef: ‘Het gaat hier niet om een diepe, gedeelde visie’

Techmiljardair Elon Musk interviewt morgenochtend, om 2 uur onze tijd, de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump op zijn socialemediaplatform X. Wat kunnen we verwachten? “Artificiële intelligentie en crypto zijn thema’s waar de twee elkaar absoluut in vinden, net zoals de bescherming van de Amerikaanse technologiebedrijven”, ziet Stijn Viaene, professor digitale transformatie aan de Vlerick Business School.

Het interview zal live worden uitgezonden via Trumps officiële X-account, een platform waar hij opnieuw toegang toe kreeg na de overname door Musk. De Zuid-Afrikaanse techondernemer steunde eerder Amerikaans president Joe Biden, maar verklaarde onlangs dat hij toetrad tot het kamp van Trump, nadat die laatste een aanslag had overleefd. Musk “gelooft dat de steun van de Biden-administratie vooral ten goede kwam aan zijn concurrenten”, stelt professor Stijn Viaene.

Het gesprek kan een nieuwe wending geven aan de toch al bewogen Amerikaanse verkiezingscampagne. Zo biedt het interview Trump een kans om zich opnieuw in de schijnwerpers te knokken, juist nu zijn campagne wat lijkt te stagneren.

Waar komt die plotse alliantie vandaan? Musk was toch vroeger een Democraat? Wie profiteert hier het meest van?

STIJN VIAENE. “De alliantie tussen Trump en Musk is de laatste maanden pas echt zichtbaar geworden. Trump heeft toenadering gezocht tot Musk, en die heeft die kans met beide handen aangegrepen. Het culminatiepunt was Musks openlijke steun, nadat Trump een aanslag had overleefd. Sindsdien lijken ze steeds beter met elkaar op te schieten, vooral op sociale media, waar ze elkaar veel lof toezwaaien. Wat er achter de schermen gebeurt, weten we niet, maar dat soort gedrag komt vaak voor bij mensen met een narcistische inslag. Ze kunnen van de ene op de andere dag beste vrienden met je worden, als je hen onvoorwaardelijk prijst.”

Maar Trump is eigenlijk geen fan van Musks technologie, toch? Hij wil de subsidies voor elektrische auto’s via Bidens groene-investeringenpakket Inflation Reduction Act intrekken. Ook gebruikt hij X niet meer.

VIAENE. “Hier spelen vooral opportunistische beweegredenen, denk ik. Ze profiteren van elkaars invloed, ook al kan dat snel veranderen. Het gaat hier niet om een diepe, gedeelde visie, maar om een wederzijds voordelige samenwerking. Dit lijkt voor hen het juiste moment om hun onderlinge band te versterken. Musk gelooft bijvoorbeeld dat de steun van de Biden-administratie vooral ten goede kwam aan zijn concurrenten.

“Hoewel het gesprek wellicht gemoedelijk zal verlopen en ze elkaar wellicht naar de mond zullen praten, staan beide heren bekend om hun uitgesproken uitlatingen op sociale media en hun neiging om de waarheid soms te verdraaien. Als ze iets controversieels ter sprake brengen, kan het gesprek een interessante wending krijgen.”

Trump keert terug naar X, maar hoe gaat het eigenlijk met zijn eigen sociale medium, Truth Social? Hij lijkt daar nog steeds actiever te zijn dan op X.

VIAENE. “Trump heeft veel geïnvesteerd in zijn medium, dat een enorme impuls kreeg na de aanslag. Maar of dat blijvend is? Waarschijnlijk niet. Het platform heeft tijdelijk een piek bereikt, maar het is moeilijk te vergelijken met andere grote sociale media. Het lijkt eerder een hobbyproject dan een serieus mediakanaal.”

Tegelijkertijd hebben we gezien dat politieke interviews op X, zoals dat ene met Ron DeSantis, niet zo goed hebben gewerkt. Er liep van alles mis.

VIAENE. “Musk heeft eerder geprobeerd een samenwerking aan te gaan met een Republikeinse politicus, maar dat ging toen technisch mis. Het probleem lag bij het beheer van de technologische infrastructuur, en vooral bij de netwerkcapaciteit. Ze hebben sindsdien veel technische tests uitgevoerd om ervoor te zorgen dat dit soort debacles zich niet herhaalt, want dat zou schadelijk zijn voor beiden. Ze willen tot elke prijs technische problemen voorkomen.”

‘Musk ligt vaak overhoop met de vakbonden, die hem een doorn in het oog zijn. Hij steunt de anti-reguleringsagenda van Trump volledig’

Stijn Viaene (Vlerick Business School)

Verwacht u dat er ook techgerelateerde zaken besproken worden in het gesprek tussen Musk en Trump?

VIAENE. “Ik denk dat het gesprek zich vooral zal toespitsen op vrijheid en meritocratie, thema’s waar ze beiden waarde aan hechten. Musk wil bijvoorbeeld ontwikkelen zonder al te veel regelgeving, vooral op het gebied van artificiële intelligentie (AI). Hij is tegen de strenge AI-regelgeving die in Europa wordt ingevoerd. AI en crypto zijn thema’s waar ze elkaar absoluut in vinden, net als de bescherming van Amerikaanse technologiebedrijven.

“De techsector in de Verenigde Staten ondervindt momenteel veel uitdagingen. Hoewel er recentelijk veel geïnvesteerd is in AI, blijkt het moeilijker dan verwacht om betrouwbare en productieve AI-systemen te ontwikkelen. Dat heeft geleid tot terughoudendheid bij zowel consumenten als bedrijfsleiders, vooral vanwege onzekerheden rond privacy en beveiliging. De zogenaamde black boxes in AI, waarvan de werking niet altijd doorzichtig is, leiden tot extra zorgen over de beheersbaarheid van risico’s.

“Wat de regelgeving betreft, willen veel techbedrijven, waaronder die van Musk, liever zonder externe toezicht werken. Zij pleiten voor zelfregulering, wat in de praktijk vaak neerkomt op minimale regulering. Dat standpunt delen Musk en Trump, die beiden voorstander zijn van minder overheidsbemoeienis. Dat geldt niet alleen voor AI, maar ook voor andere technologie, zoals cryptomunten. De regering-Biden heeft zich fel uitgesproken tegen cryptomunten, wat tot conflicten heeft geleid.”

Quid Tesla, SpaceX, Neuralink… de bekendste van Musks bedrijven?

VIAENE. “Musk ligt vaak overhoop met de vakbonden, die hem een doorn in het oog zijn. Hij steunt de anti-reguleringsagenda van Trump dus volledig. Ze vinden elkaar in hun afkeer van regulering en in hun gedeelde standpunten tegen woke en immigratie. Voor Musk is vrijheid in de bedrijfsvoering essentieel, zeker wat AI betreft.

“Neuralink, een van Musks bedrijven, past daarin. Het richt zich op de ontwikkeling van een fundamentele relatie tussen mens en machine, waarin AI steeds meer invloed krijgt op het menselijk gedrag. Dat laat zien hoever Musk bereid is te gaan in zijn experimenten. Daarnaast speelt zijn conflict met de vakbonden een rol bij SpaceX en Tesla. Onder de vorige administratie werd Musk onder druk gezet door de vakbonden en hij wil tot elke prijs voorkomen dat dit opnieuw gebeurt. Zijn houding is duidelijk: ‘Het is mijn bedrijf, en als mensen niet willen werken volgens mijn regels, dan hoeven ze niet voor mij te werken.’”

Verlichte techdespoot

Ook andere prominente investeerders zoals David Sacks en Marc Andreessen hebben hun steun aan Trump uitgesproken. Zelfs Facebook-CEO Mark Zuckerberg noemde Trumps reactie op de moordaanslag “een van de meest indrukwekkende dingen” en liet hem in een telefoongesprek weten dat hij geen steun zal geven aan een Democraat. Hoe moeten we die schijnbare bekering van Silicon Valley tot de rechterkant van het politieke spectrum zien?

VIAENE. “Silicon Valley was altijd verdeeld, maar de meerderheid steunde traditioneel de Democraten. Wat we nu zien, is dat meer elitefiguren openlijk voor het Republikeinse kamp kiezen. Dat is opvallend, want het is voor het eerst dat ze dit zo duidelijk doen zonder angst voor repercussies. Toch is het geen eenduidig verhaal. Sommigen, zoals Reed Hastings van Netflix, steunen nog altijd Democratische politici, onder wie presidentskandidate Kamala Harris.”

Hoe zit het met de libertaire principes waarover je vaak hoort praten in verband met Silicon Valley?

VIAENE. “Die gelden tot op het punt dat het hen zelf schaadt. De techsector heeft het moeilijk in de Verenigde Staten, en met de onzekerheden rond AI en privacy is er meer aarzeling om in die technologie te investeren.”

Peter Thiel, een van de oprichters van PayPal en softwaremaker Palantir, lijkt een verbindende factor in het Trump-kamp.

VIAENE. “Men spreekt vaak over de ‘PayPal-maffia’, en Peter Thiel is daar de centrale figuur in. Er is een gedeeld geloof in een soort verlichte technocraat, een visionaire leider die alles in goede banen leidt. Dat is een typisch Amerikaanse en technologische manier van denken.”

De verlichte techdespoot?

VIAENE. “Precies, dat is de juiste term. Trump vertegenwoordigt voor hen de vrijheid van ondernemen en meritocratie. Hoewel ze niet op dezelfde lijn zitten, bijvoorbeeld over de klimaatverandering, vinden ze elkaar op opportunistische gronden.’

Trump is er meer voor de massa, terwijl die Silicon Valley-elite zichzelf exclusiever acht.

VIAENE. “Dat klopt, maar opportunisme brengt hen samen.”

Lees ook: