Peter Navarro zette achter de schermen de economische lijnen uit voor Donald Trump. De volgende Amerikaanse president zal hem mogelijk belonen met een belangrijke portefeuille. “We zitten al in een handelsoorlog. Het probleem is dat we niet terugvechten.”
“De wereldhandel zit vol met valsspelers”, stond in het economische plan van Donald Trump, de Republikein die begin volgend jaar verrassend zijn intrek mag nemen in het Witte Huis. De voornaamste auteur van het dertig pagina’s tellende plan is Peter Navarro, een 67-jarige professor economie aan de University of California. De Harvard-alumnus wordt nu nadrukkelijk genoemd als kanshebber op een belangrijke post onder president Trump.
Navarro geniet vooral bekendheid voor zijn waarschuwingen voor de opkomende grootmacht China. In verschillende boeken en documentaires met sprekende titels als Death by China en The coming China wars wijst hij Peking aan als de hoofdschuldige voor de economische problemen in de Verenigde Staten. “Hun winst is ons verlies”, zei Navarro in 2012 tijdens een interview met Bloomberg.
Bij vragen over China verwees Trump al vroeg in zijn campagne naar de boeken van zijn latere economische adviseur. In maart sprak de academicus omgekeerd zijn steun uit voor de vastgoedmiljardair met een bijdrage in het magazine National Interest: “Wie denkt dat er geen Trump-doctrine bestaat, luistert gewoon niet. Zijn plannen zijn vintage Reagan: vrede door economische en militaire macht.”
Voer voor discussie
Navarro, de enige academicus in Trumps 21-koppige team van economische adviseurs, trad pas echt op de voorgrond met het document waaruit moest blijken dat Trumps economische plannen neutraal zijn voor de begroting, en dus conservatief. De econoom berekende dat de geplande verlaging van de belastingen met 2600 miljard dollar grotendeels betaald kan worden met 1700 miljard dollar aan nieuwe inkomsten als Trump de Amerikaanse handelspolitiek herziet. De redenering van Navarro is dat de Schatkist een veelvoud aan extra inkomsten mag verwachten als het tekort op de handelsbalans van 500 miljard dollar wordt weggewerkt.
De terugverdieneffecten van economische maatregelen zijn altijd voer voor discussie. En bij de becijferde uitwerking van economisch plannen komt meestal het nodige kunst- en vliegwerk kijken. Maar het is vooral de achterliggende visie die de wenkbrauwen deed fronsen. Navarro lijkt ervan uit te gaan dat het herstel van het evenwicht op de handelsbalans per definitie goed is voor de economie. Alleen, als de VS niet meer exporteren maar vooral minder invoeren, kan dat slecht nieuws zijn. Goedkope Chinese invoer vervangen door duurdere Amerikaanse producten treft Joe Sixpack recht in zijn portemonnee. En aangezien vooral de arme Amerikanen veel ‘made in China‘ kopen, dreigt de ongelijkheid in de VS verder toe te nemen.
Collega-economen maken ook brandhout van Navarro’s visie dat handel een nulsomspel is, een spel waarbij winst voor de een, een even groot verlies voor de ander betekent. Of zoals Navarro het zelf omschreef: “Elke job die China wint door staal te dumpen op de Amerikaanse markt is een verloren job in de VS.” Hij vergeet dat goedkoop Chinees staal ook voor extra jobs zorgt in de VS, omdat staalverwerkende bedrijven dan lagere kosten genieten en omdat de consument meer koopkracht overhoudt en dus meer uitgeeft. Critici merken bovendien op dat er meer banen verloren gaan aan de opkomst van internetreuzen als Amazon dan aan de concurrentie met China. Maar daarom hou je het internet toch niet tegen?
Reagan-Trump
In de jaren negentig kwam Navarro zelf verschillende keren op voor de in Californië dominante Democraten, onder meer voor het burgemeesterschap van San Diego en een zitje in het Congres. Zonder succes. Hij omschrijft zich als “een Reagan-Trump-Democraat, lang geleden al door mijn partij in de steek gelaten op het gebied van economie, handel en buitenlands beleid.”
Het is nog onduidelijk of Navarro twintig jaar later wel zijn politieke ambities zal waarmaken. Dat Trump zwaar bouwt op zijn economische ideeën, staat wel vast. In een interview met Bloomberg liet Navarro zich alvast geen protectionist noemen. “Er is een groot verschil tussen zelfverdediging tegen oneerlijke handelspraktijken en protectionisme”, klonk het. Als de nieuwe president Navarro ook volgt in zijn wereldbeeld, dreigen donkere tijden voor de wereldhandel: “Wie denkt dat Trump een handelsoorlog zal starten, vergeet dat we al in een handelsoorlog zitten. Het probleem is dat we niet terugvechten.”
