De manier waarop we verkrampen in een stresserende situatie, heeft ook een biologische verklaring.
De manier waarop we verkrampen in een stresserende situatie, heeft ook een biologische verklaring.
Erik Peper is als hoogleraar verbonden aan de San Francisco State University. Peper is psychofysioloog en onderzoekt in die hoedanigheid de biologische basis van menselijk gedrag. Hij is een autoriteit in holistische gezondheid, stressmanagement en biofeedback. Hij geeft drie belangrijke inzichten over werkstress en stressmanagement.
1. Te veel stress doodt de creativiteit
“Volgens psycholoog en biomedisch expert Stephen W. Porges kan ons zenuwstelsel onze omgeving op drie manieren ervaren: als veilig, gevaarlijk of levensbedreigend. Stel, je huis staat in brand. Mensen ervaren dat als een gevaarlijke, misschien wel levensbedreigende situatie. Daardoor zullen ze niet rationeel, maar in een reflex reageren. Ze staan soms een minuut aan de knop van een gesloten deur te draaien, omdat ze terugvallen op een bekend gedragspatroon.”
“Stel dat je baas vraagt een oplossing voor een probleem te vinden. Voel je je veilig in je werksituatie, dan zal je de tijd en de ruimte nemen om een creatief antwoord te bedenken. Creativiteit impliceert dat je ook fouten mag maken en dat riskeer je niet als je in een onveilige omgeving bent. In dat laatste geval wil je je zo snel mogelijk uit de voeten maken en kom je nooit tot een originele, nieuwe oplossing.”
2. Je taalgebruik kan stressverhogend of- verlagend werken
“Je kan je werk op twee manieren bekijken: als iets dat je moet doen, of als iets dat je wíl doen. Onderzoek wijst uit dat mensen in het eerste geval doorgaans meer stress ervaren en minder energie hebben om aan de slag te gaan. Hetzelfde geldt voor mensen die geloven dat ze iets niet kunnen. Wie stelt dat hij een opdracht niet kán uitvoeren, ervaart doorgaans meer stress dan iemand die vaststelt dat hij de taak niet wil uitvoeren.”
3. Het gebruik van nieuwe media leidt vaak tot een reactieve houding en dat verhoogt de stress
“Hoe meer reactiviteit, hoe meer stress. Beeldschermen, of het nu gaat om een pc, een laptop, een smartphone of een tablet, lokken vaak een reactieve houding uit. Je zit er heel geconcentreerd en daardoor verkrampt naar te kijken. Tegelijk verandert er binnen je gezichtsveld vaak iets. Er loopt een e-mail binnen, de chat springt aan, iemand begint te skypen, je ontvangt een tweet. Al die wijzigingen lokken telkens een fysieke reactie uit.Daardoor raken we superstatisch geactiveerd en onbewust gestresseerd. Mijn collega Albert Weijman en ik benoemden dat fenomeen als het stress- en onbeweeglijkheidssyndroom: SOS.”
“Vergelijk het met de jacht tijdens de ‘oertijd’. Zat er toen een wild dier in de buurt, dan bleef je muisstil zitten en volgde je wat het deed. Je houding bevroor en je adem stokte tot het dier een volgende actie ondernam. Werken met een beeldscherm kan een soortgelijk effect hebben. Je bent ten volle geconcentreerd. Daardoor blijf je in dezelfde houding zitten. Tegelijk brengt elke verandering een reactie, en dus fysieke stress, met zich. Ontspannen is er niet meer bij.”
“De verkrampte houding van voor de pc neem je ook bij smartphones en tablets aan. Het kleine scherm van de smartphone vraagt omzeggens dat je lichaam bevriest. Wie een tablet gebruikt, beweegt nog af en toe zijn handen en armen, maar krijgt dan weer te maken met spanningen in zijn schouders en nek. In beide gevallen ga je tijdens het werken vaak oppervlakkiger en sneller ademen. Op het eerste gezicht lijkt dat allemaal onschuldig, maar op lange termijn kan te veel schermgebruik zonder fysieke ontspanning leiden tot spierziektes, depressie en stress.”
Goele Geeraert
