Ronnie Leten (ex-CEO Atlas Copco): ‘Mijn Duracell-batterij is nog niet leeg’

Ronnie Leten zwaaide vorige week af als CEO van het Zweedse concern Atlas Copco. Hij werd met lof overladen. Trends volgde hem in Stockholm tijdens zijn laatste dag op kantoor. Bert Lauwers

Ronnie Leten, de Trends Manager van het Jaar 2013, heeft indruk gemaakt als CEO van Atlas Copco, en niet alleen met de groei van het bedrijf sinds zijn benoeming in de lente van 2009. “Hij was verfrissend”, vat zijn woordvoerder Ola Kinnander de passage van Leten samen. “Hij zit vol leven, spreekt letterlijk met iedereen, wat niet bepaald typisch Zweeds is”, klinkt het. De immer joviale Leten, een van de al te zeldzame Belgische topmanagers die een beursgenoteerde wereldspeler heeft geleid, heeft als CEO ook steeds gestreden met een open vizier en groeide daardoor uit tot een voorvechter van ons economische weefsel. Dat hij daarbij raak kon vergelijken met de heel andere aanpak in Zweden, sterkte hem in die strijd. Maar in januari kondigde de intussen 60-jarige Limburger niet alleen de opsplitsing van Atlas Copco aan, maar ook zijn vertrek. Voor zijn afscheid trok Trends naar het hoofdkwartier van de industriële kolos met 45.000 werknemers in het zuidoosten van Stockholm om er heel de dag in zijn spoor te lopen.

8.00 uur. Leten stapt het hoofdkwartier van Atlas Copco binnen. We praten even bij in de lobby. Niet vanzelfsprekend, want Leten moet bijna aan de lopende band handen schudden of een kort praatje maken. Het gaat er allemaal luchtig aan toe. “Eindelijk ben ik van je af”, grapt Leten tegen de architect van het gebouw. “Het is goed om dit allemaal nog eens een laatste keer te kunnen aanschouwen”, zegt Leten terwijl hij de drukke inkomhal bekijkt. “Ik heb altijd plezier gehad. Natuurlijk ga ik dit allemaal missen, maar je moet durven loslaten. Als je dat niet kunt, word je een oude brombeer.”

Leten zou zich enkele dagen na ons bezoek opnieuw inschrijven in Mol, waar zijn vrouw Ria geboren en getogen is en hun familiewoonst staat. De verhuizing is gepland voor volgende week. Niet dat daarmee alle banden met Zweden worden doorgesneden. Integendeel. Zo stond de dag na zijn afscheid al een bijeenkomst van de raad van bestuur van Electrolux op de agenda. Ronnie Leten is en blijft de voorzitter van dat eveneens Zweedse concern met 55.000 werknemers.

9 uur. “Hier zit ik dus, of liever sta ik”, zegt Leten, terwijl hij ons meetroont naar zijn werktafel in een verrassend kleine, open ruimte. Nauwelijks enkele meters verderop staat de CFO, Hans Ola Meyer. Hij is net als Leten een oudgediende van de groep. Leten was 32 jaar aan de slag bij Atlas Copco, Meyer al 39 jaar. “Breng maar werkhandschoenen mee om me te helpen mijn kasten leeg te maken”, had Leten voor ons bezoek gezegd. Een grapje, want kasten heeft hij niet. Op de tafel staan alleen een laptop, en voorts communiceert hij snel via iPad en smartphone. Leten toont ons de kleine vergaderruimte om de hoek. Ook die vergaderingen gebeuren staande.”

9.15 uur. Tijd voor koffie, een verdieping hoger, en een gesprekje over de toekomst. Aan het koffieapparaat _ “het enige hier, om de mensen van verschillende etages samen te brengen” _ staan nog grote stukken taart. “We hadden hier enkele dagen geleden mijn afscheidsfeestje. Ook toen heb ik aan de mensen gezegd: “Er is altijd een betere weg.” Dat is keihard, maar iedereen neemt dat aan van mij.”

9.30 uur. Ronnie krijgt, zoals regelmatig gebeurde, een bezoeker voor een update over technologie. Deze keer ontvangt hij een manager mechatronica. “De mensen in O&O moeten aanvoelen wat over enkele jaren een goed product is”, zegt Leten, die trots zijn smartphone toont. “Al die delen zijn bijeengeschroefd met onze technologie”, zegt hij. “Een ander voorbeeld: 40 procent van de wereldproductie van auto’s wordt gemaakt met werktuigen van Atlas Copco. En als je weet dat er ruwweg 2000 joints zijn in een auto, betekent dat 80 miljard aanschroevingen per jaar.” Ook woordvoerder Ola Kinnander is erbij komen zitten. “We sturen een persbericht uit”, zegt die. ‘Ronnie Leten wordt professioneel wielrenner’, luidt de titel. Leten lacht. Hij had het onder ogen gekregen tijdens het afscheidsfeestje op kantoor enkele dagen eerder. “Een heel emotioneel moment toen hij het me gaf”, geeft Leten toe.

10.15 uur. Leten maakt even tijd om zijn toekomstplannen te kaderen. Behalve bij Electrolux, is hij sinds enkele weken ook bestuurder bij de eveneens Zweedse kogellagerfabrikant SKF. En in zijn laatste uren als baas van Atlas Copco werd hij benoemd tot toekomstig voorzitter van NewCo, de voorlopige naam van het van Atlas Copco afgesplitste bedrijf dat wordt gecreëerd rond de meer cyclische mijnbouw- en bouwtechnieken. Dat nieuwe bedrijf trekt in het tweede kwartaal van volgend jaar naar de beurs. “Daarmee zit mijn bakje al aardig vol. Dan moet ik er niet veel bij nemen, anders krijg ik kritiek. Niet alleen thuis, maar ook in de publieke opinie. Die zou het niet pikken dat ik bij wijze van spreken 20 jobs zou doen. En ja, het zijn drie jobs in de Wallenberg-sfeer.”

Electrolux, SKF en Atlas Copco worden gecontroleerd door Investor, het beursgenoteerde investeringsvehikel van de beroemde Zweedse familie Wallenberg. Dat Leten in twee kroonjuwelen van de Wallenbergs de voorzittershamer mag hanteren, is een indrukwekkend eerbetoon voor zijn werk als CEO. “Maar vergis je niet, ik ben onafhankelijk”, zegt Leten. “Ik heb niet alleen van de Wallenbergs respect verdiend. Er zijn ook nominatiecomités die kiezen op basis van mijn reputatie. En ik denk dat ik na acht jaar eruit ben gekomen met een cleane reputatie. Er zijn geen schandalen geweest (lacht). Ik heb hoogstwaarschijnlijk wel intellectuele fouten gemaakt, maar dan niet met voorbedachten rade. De goede dingen zullen altijd groter zijn dan de foute zaken, dus de balans zit sowieso goed.”

Leten zal dus nog vaak in Zweden vertoeven. “Ik schat dat ik jaarlijks nog een dertigtal keer heen en neer zal vliegen.” Voorstellen uit België heeft hij afgewimpeld. “Ik zag niet meteen iets dat overeenstemde met mijn (aarzelt) niveau (lacht), en iets politiek gebonden wou ik al helemaal niet. Kijk, ik volg als Limburger goed wat gebeurt bij de investeringsmaatschappij LRM. Er was veel te doen over de vergoeding van 25.000 euro bruto van voorzitter Hugo Leroi, maar die man is daar wel bijna fulltime mee bezig. Dat is een onderbetaalde functie. Daar wil ik niet aan meedoen.”

En wat als een technologiebedrijf als Umicore zou komen aankloppen? Leten schudt het hoofd, en houdt de wijsvinger en duim betekenisvol boven elkaar. AB InBev dan? “Dat is iets anders, maar het ligt niet in mijn kennisgebied. Al weet je nooit of ik ooit alsnog zal ingaan op een voorstel van een Belgisch bedrijf, omdat ik het moe zou worden heen en weer te vliegen tussen België en Zweden.”

“Mijn Duracell-batterij is nog niet leeg. Maar de komende drie, vier maanden neem ik tijd voor mezelf, om te zien hoe het normale leven eruitziet. Want 160 tot 180 dagen onderweg zijn, is niet normaal. Ik ga dus weer in Mol wonen en zal meer tijd hebben voor vrienden. Als je in het buitenland werkt en woont, en dan nog zeer vaak op reis bent, is dat niet goed voor relaties. Het blijft vaak bij een snel contact, door even te bellen, terwijl ik graag interactief ben. Ik wil over zes maanden wel ook tien kilo kwijt zijn en opnieuw fietsfit zijn. Mijn vrouw en ik hebben een tandem, waar we zeker een aantal trips mee zullen doen. En de racefiets staat klaar. Maar het is te vroeg. Op mijn leeftijd mag ik niet plots opnieuw gek gaan doen op de fiets”, aldus Leten. Zijn vrouw Ria speelde ook een rol in zijn beslissing om te stoppen als CEO. “Het vergde ook veel van haar. Het punt is, je hebt kleinkinderen en de roep wordt steeds sterker. Dan denk je: “Moet het nog allemaal? Moet ik me nog bewijzen?” Indien ik een Zweed was geweest, had ik er misschien nog enkele jaren bij gedaan. Ik moest niet weg.”

“Of ik ergens spijt van heb? Als CEO neem je ook beslissingen over investeringen of overnames, die niet altijd goed uitdraaien. Gelukkig waren de overnames die niet echt top waren, niet de grote. Maar wie is perfect? Wij deden de jongste jaren gemiddeld één overname per maand. Wel, van tien overnames zijn er meestal twee die je later liever niet vermeldt, maar ook twee of drie waarvan je dan kunt zeggen: “Wat ben ik toch slim” (lacht).”

13.40 uur. Na een telefonische vergadering met het auditcomité van SKF en een snelle lunch, krijgt Leten bezoek van de leiding van IF, de vzw die in Atlas Copco verantwoordelijk is voor sport. Leten had gezorgd voor financiering, nadat hij in 2009 een ploeg van Atlas Copco had zien voetballen met goedkope shirts uit de supermarkt. Daarmee had hij een gevoelige snaar geraakt. “Ze zijn me echt erkentelijk”, zegt een duidelijk opgezette Leten, vooraleer fier te poseren met het cadeau, een fietstrui met daarop ‘Ronnie’ en ‘Atlas Copco’ geprint.

14.30 uur. Leten bereidt de presentatie van de eerstekwartaalresultaten aan analisten en journalisten voor. “In Zweden krijg je die vragen meestal vooraf. Dat wordt heel respectvol gedaan. Je wordt nooit koud gepakt en je kunt pareren. Zo krijg je ook kwaliteitsantwoorden. Of kwaliteitsontwijkingen (lacht). Kinnander, een voormalige Bloomberg-journalist, speelt sparring-partner voor Leten, die ons aanport een bezoekje te brengen aan de mijn van Atlas Copco, een exhibitieruimte onder de kantoren. In die mijn worden trouwens nog steeds machines getest. “Wij noemen het Ronnies goudmijn”, lacht Kinnander.

15.30 uur. Leten vertrekt naar het prestigieuze Karolinska Instituut, een van de grootste Europese medische universiteiten, waar in de grote aula de generale repetitie wordt gehouden voor de algemene vergadering van de dag nadien. Op weg naar de auto opperen we dat het een mooi compliment zou zijn voor zijn werk als CEO, als de aandelenkoers van Atlas Copco zou zakken bij zijn vertrek. “Néén!”, roept hij. “Dat is een belediging. Het zou betekenen dat ik niet goed gezorgd heb voor continuïteit.”

In de aula wachten zijn opvolger, Mats Rahmstrom, en zijn voorzitter, Hans Straberg, hem op. Vooral die laatste, een voormalige CEO van Electrolux, is hartelijk. “We zijn blij dat we van Ronnie af zijn”, grapt hij. “Maar citeer me daar niet op. Het is een grapje. We zullen hem echt missen”, klinkt het oprecht. Intussen leidt directeur communicatie Annika Berglund, ook een oudgediende, met strakke hand de repetitie, inclusief video’s en slides. Ze doet het al voor het 19de jaar op rij. Links op het podium staat een Bianchi-racefiets, een afscheidscadeau voor Leten. Die moet doen alsof zijn neus bloedt. “Niks over vragen”, gebiedt hij ons rustig en duidelijk ontspannen. Voor zo’n vergadering, waarop ruim 400 mensen worden verwacht, maakt hij zich niet meer zenuwachtig. “Ik ken mijn stuff.”

18.00 uur.

De repetitie is afgelopen. Leten nestelt zich samen met Straberg achterin de wagen om verder te praten, terwijl chauffeur Sture Eriksson zich in het spitsuur een weg langs werken en files baant. Eriksson is 66, maar stelde zijn pensioen uit op verzoek van Leten. Hij heeft het zich niet beklaagd. “Ronnie was een heel goede baas”, zegt Eriksson. Even opwinding in de auto wanneer we de winkelstraat kruisen waar onlangs een terreuraanslag met een gekaapte vrachtwagen plaatsvond. De twee Zweden in de auto kunnen het nog steeds niet geloven.

18.30 uur. Eriksson zet zijn afscheidnemende CEO ‘thuis’ af, geen huis maar een appartement om op wandelafstand van de buurt te kunnen blijven. Leten zal zoals steeds het grootste deel van de avond vullen met lezen. “Snelle literatuur, om goed geïnformeerd te blijven en de volgende dag voor te bereiden. Naar tv kijk ik nooit.”

Naschrift. Twee dagen later krijgen we een mailtje van Leten. De algemene vergadering, gevolgd door receptie en afscheidsdiner met de raad van bestuur die hem benoemde tot voorzitter van NewCo, is perfect verlopen, en de artikels in de Zweedse kranten zijn lovend. “Vertrek op het hoogtepunt”, kopt de gerespecteerde Dagens Industri. “Ik ben een tevreden man”, schrijft Leten.