Tien jaar Europees commissaris, dat laat zich verzilveren. De jongste dienstbaarheid van Neelie Kroes is een adviseurschap bij Uber.
Neelie Kroes, voormalig Europees commissaris voor de Digitale Agenda, zal twee keer per jaar “openhartig advies en inzicht” geven in een nieuwe Uber Public Policy Advisory Board, zegt David Plouffe, hoofdadviseur van de onlientaxidienst. Kroes deelt de eer onder meer met prinses Reema bint Bandar Al Saud, de Saudische entrepreneur en voorvechtster van vrouwenrechten _ een strijdpunt van Kroes.
Wat de openhartigheid van haar adviezen betreft, hoeft Uber zich geen zorgen te maken. In april 2014 stuurde Kroes nog een persmededeling uit met als titel ‘Krankzinnige rechtbankbeslissing om Uber in Brussel te verbieden’. Brigitte Grouwels zou beter ‘antimobiliteitsminister’ heten, stond er. Iedereen moest haar dat maar eens flink aantwitteren (het adres van Grouwels werd handig meegegeven). De scheiding van machten was aan Kroes toen niet besteed.
Het was een opstap naar haar volgende job. Kroes was nauwelijks weg uit Berlaymont of VVD-partijgenoot en minister van Economie Henk Kamp benoemde haar tot ‘speciaal gezant’ van StartupDelta, het programma dat Nederland in anderhalf jaar als ‘start-upnatie’ op de wereldkaart moet zetten. Over twee weken bekroont Kroes het project met Startup Fest Europe, een grootschalig evenement voor starters en durfkapitalisten. Gastsprekers zijn onder meer Eric Schmidt (Alfabet), Tim Cook (Apple), Nathan Blecharczyk (Airbnb), Gillian Tans (Booking.com) en _ uiteraard _ Travis Kalanick van Uber. Kroes heeft hen persoonlijk uitgenodigd.
Fregattendeal
Netwerken op topniveau is haar lieve leven. Niet voor niets was haar kabinetschef bij de Europese Commissie vanaf 2013 Constantijn van Oranje-Nassau, de broer van de Nederlandse koning. Als dochter van een Rotterdamse vervoersondernemer studeerde Kroes economie in Rotterdam. Ze leerde er de latere premier Ruud Lubbers en diens minister van Financiën Ruding kennen en werd er praeses van de Rotterdamse Vrouwelijke Studenten Vereniging. Op haar 29ste was ze parlementslid voor de liberale VVD, op haar 36ste staatssecretaris en op haar 41ste minister van Verkeer en Waterstaat. Daarmee werd ze baas van de Nederlandse PTT. Ze splitste de bankactiviteiten af en gaf het startschot voor de privatisering. De dagelijkse leiding van de PTT kwam bij Ben Verwaayen, bij de VVD verantwoordelijk voor de verkiezingscampagnes. Verwaayen had Kroes voordien ook aangeraden Egon Zehnder te kiezen als headhunter. Dat soort knusse deals is Kroes niet vreemd.
In 1990 stapte ze uit de nationale politiek en verzamelde ze bestuurs- of adviesmandaten: Ballast Nedam, Brambles Industries in Australië, Corio, PwC, McDonald’s Nederland, Nationale Investeringsbank en Newtron, waar ze in Nederland de eerste vrouwelijke bestuursvoorzitter werd van een beursgenoteerd bedrijf. Ze werd voorzitter van Nederland Distributieland en van de Nederlandse Vlerick-tegenhanger Nijenrode. Ze haalde er Philippe Naert van Insead binnen en engageerde de fine-fleur van het Nederlandse bedrijfsleven in een adviesraad. Bill Gates en Albert Heijn kregen eredoctoraten. Met erevoorzitter prins Bernhard schoot ze prima op. In die tijd werd ze ook voorzitter van Netherlands Marine Consortium, dat voor honderden miljoenen euro aan fregatten wou verkopen aan de Verenigde Arabische Emiraten. Volgens de niet-geautoriseerde biografie van Neelie Kroes kelderde de geheime deal wanneer Kroes eigenhandig een spilfiguur in de constructie door een vertrouweling wou vervangen.
De bijnaam ‘Steely Neelie’ kreeg Kroes, die twee keer gescheiden is, toen ze als Europees commissaris voor Mededinging vasthield aan de boete die Microsoft onder haar voorganger Mario Monti had gekregen. Ze strafte ook Heineken en dwong de Europese banken grondig af te slanken na de bankencrisis.
Dat soort doortastendheid is ver zoek in haar periode als commissaris voor de Digitale Agenda. “Als ik het opnieuw kon doen, zou ik mijn doelstellingen hebben beperkt en meer druk hebben gezet op de telecomindustrie”, gaf ze in haar laatste toespraak in die functie toe. Zelfs het fameuze ‘roaming zoals thuis’, dat na haar vertrek is goedgekeurd, is krakkemikkig en voor kleine operatoren onhoudbaar.
Ook nu valt Kroes, die in juli 75 wordt, niet zonder werk. Naast haar adviesfunctie bij Uber, begon ze op 1 mei als bestuurder bij het Amerikaanse onlinebedrijfsbeheerplatform Salesforce en is ze nog altijd bijzonder adviseur van Bank of America Merrill Lynch.
