Dirk Collier, bestuurder en lid van het directiecomité van Janssen Pharmaceutica, legt in een gesprek met Trends verbanden tussen Akbar de Grote, de held in zijn monumentale historische roman ‘Afscheid van de Keizer’ en bedrijfsmanagement, diversiteit op de werkvloer en globalisering.
Dirk Collier schreef ‘Afscheid van de Keizer (750 blz. uitgegeven bij Lannoo) oorspronkelijk in het Engels. Bij de presentatie van The Emperor’s Writings in de Indiase ambassade in Brussel sprak professor Idesbald Goddeeris over “een stilistisch en inhoudelijk magistraal boek”.
Collier katapulteert ons naar de zestiende eeuw, de pracht en praal van het Rode Fort Agra en van de Taj Mahal die keizer Akbars kleinzoon bouwde. Hij schreef een boeiend verhaal over de tolerante moslimkeizer Akbar de Grote, stichter van het Mogolrijk. Terwijl Europa rood kleurde onder godsdienstoorlogen en inquisitie promootte Akbar tolerantie en godsdienstvrijheid voor iedereen.
In 43 brieven of de feitelijke hoofdstukken van ‘Afscheid van de Keizer’ interpelleert Collier keizer Akbar, ministers en zijn hofhouding.
Vandaag is Akbars rijk, van Afghanistan tot Bangladesh en van Kasjmir tot Mumbai, grotendeels verworden tot een broeihaard van intolerantie en religieus fanatisme. Behalve politieke lessen voor NAVO-strategen, de Afghaanse president Hamid Karzai en zijn collega’s in die explosieve regio, roept het boek ruimere reflecties op: over globalisering, bedrijfsmanagement, immigratie of hoe om te gaan met vreemde culturen.
Managementlessen “Terwijl het schrijven van een boek al jaren in mijn hoofd broeide, ontdekte ik in India een intrigerend man die in zijn rijk – toen een vijfde van de wereldbevolking – godsdienstige discriminatie afschafte. Als moslim bracht Akbar een interreligieuze dialoog op gang aan zijn hof, dat overigens bestond uit een meritocratische hofhouding. In die tijd werd Europa geteisterd door bloedige godsdienstoorlogen,” zegt Collier.
De auteur betracht intellectueel entertainment, drama en avontuur in de traditie van Umberto Eco. Maar je kunt er ook heel wat managementlessen uit trekken. Volgens de definitie van Peter Drucker is management de kunst om resultaten te bereiken door het werk van anderen. Akbar probeert in diverse brieven aan zijn zoon bij te brengen dat regeren precies dat is: grootse dingen bereiken met gewone mensen. Grote leiders herkennen en erkennen talenten, slechte managers omringen zich met jaknikkers.
Religieuze tolerantie Wat Akbar – een moslim – volgens Collier zo immens interessant maakt voor onze tijd, is zijn merkwaardig tolerante houding in religieuze aangelegenheden. Hij is de eigenlijke vader van het pluralistische, seculiere India. Akbar was geen heilige, maar verrassend modern en verlicht voor zijn tijd.
Collier: “Akbar begreep dat elk conflict te herleiden is tot een Calimero-gevoel. Hij behandelde alle volken binnen zijn rijk als gelijken, met dezelfde rechten en plichten, met respect voor hun cultuur. Het Mogol-rijk is ingestort omdat zijn achterkleinzoon die evenwichten niet langer respecteerde en een fanatiek anti-hindoe werd. Maar hij vergiste zich, ook volgens de orthodoxe islam. Ook de God van de islam respecteert onze dorst naar kennis.”
Erik Bruyland
