Mary Barra (GM): de first lady van Detroit

Met Mary Barra komt voor het eerst een vrouw aan het hoofd van General Motors. Maar nog opvallender is dat opnieuw een volbloed ingenieur de plak voert bij de grootste autoproducent van de Verenigde Staten.

Het leek wel alsof General Motors jarenlang met de handrem aan heeft rondgereden, met een marktaandeel dat bleef hangen op 18 procent in de Verenigde Staten. Tot dinsdag 10 december. Plots gooide de autogroep alle remmen los, want Mary Barra gaat achter het stuur zitten. Een vrouw wordt daarmee een van de machtigste CEO’s van de auto-industrie, en dus van de Amerikaanse ondernemingswereld. Ze was al drie jaar een van de topvrouwen in de autosector, sinds haar benoeming tot hoofd van de wereldwijde productontwikkeling van GM.

Het lijkt frappant dat een vrouw een topbaan verwerft in wat traditioneel een mannenwereld is, maar Mary is een echte car guy. Op haar tiende werd ze voor het eerst verliefd. Niet op een klasgenoot, maar op een wagen, een rode Chevy Camaro. Haar vader werkte 39 jaar lang op de fabrieksvloer van General Motors, in de assemblagefabriek van Waterford.

Ingenieurs aan het roer

Barra is een loyale werknemer, die haar hele loopbaan bij General Motors heeft doorgebracht. Dertig jaar geleden begon ze als stagiaire op de werkvloer. Ze klom langzaam op naar de top. De voorbije tien jaar vervulde ze aanzienlijke directiefuncties, als fabrieksdirecteur, hoofd van de wereldwijde productie en hr-directeur. De start was behoorlijk moeilijk. “Er werkten weinig vrouwen”, herinnerde Mary Barra zich haar beginjaren in een interview eerder dit jaar. “En nog minder jonge vrouwen. Het was een ruwe omgeving. Ze maakte me harder.”

De Vlaming Marc Beckers, 27 jaar aan de slag bij GM, werkte met haar samen in het hoofdkantoor van Detroit. “Ik vind het heel positief dat eindelijk nog eens een ingenieur aan het hoofd van General Motors staat. Met ingenieurs aan het roer beleefde GM zijn hoogdagen in de jaren vijftig tot zeventig.” GM kan profijt halen uit Barra’s ervaring in de productie. Als ingenieur kent ze de wagens vanbinnen en vanbuiten.

Dat Barra haar mannetje kan staan, bewees ze door de manier waarop ze de fabriek van Hamtramck nabij Detroit leidde. “Ze heeft dat uitstekend gedaan. Het is een van de grootste fabrieken in Noord-Amerika en een bijzonder viriele omgeving”, zegt Marc Beckers. “Ik heb haar altijd ervaren als een echte teamwerker. Ze heeft haar vrouwelijkheid en zachtheid nooit opgegeven. Vaak worden vrouwen aan de top kopieën van harde mannen, zeker in de autowereld.”

Militaire neofiet

De huidige CEO Dan Akerson, die volgend jaar met pensioen gaat, was een neofiet, net als zijn collega’s bij Ford en Chrysler. Dat was een grote verandering voor een sector die buitenstaanders wantrouwde. Maar leiderschap met een frisse aanpak was broodnodig bij de ommezwaai van de Amerikaanse auto-industrie, na de ravages van de financiële crisis en de verlammende recessie.

Akerson merkt op dat het nieuwe GM dat vanaf 2009 is verrezen uit het gerechtelijk akkoord onder Chapter 11, helemaal anders wordt geleid dan in het verleden. Akerson had bijna vier jaar de touwtjes in handen. Zijn focus lag op teambuilding, veeleer dan op het top-downmanagement van weleer. Maar de ex-militair werd ook legendarisch voor zijn norse houding. Hij bleef maar mensen commanderen.

Barra kiest wellicht voor een meer verzoenende aanpak. “Mary is een coach. Dat soort managementstijl heeft deze onderneming nodig”, vindt David Cole van het Centre for Automotive Research. Ze werd overigens goed voorbereid voor die rol. Barra maakt deel uit van een generatie vrouwen die GM uitkoos als beloftevolle toekomstige topmensen. In 1988 mocht ze op kosten van GM een MBA-opleiding volgen aan de elite-universiteit van Stanford. General Motors, dat erg verlegen zat met zijn macho-imago, heeft een snel groeiend kader van vrouwelijke topmanagers. Naast Barra zitten nog vijf vrouwen in het directiecomité. Ook het cruciale programma rond elektrische wagens wordt geleid door een vrouw.
En Akerson? Die kan het bedrijf in optimistische stemming verlaten. Sinds 2010 is General Motors winstgevend. Het aandeel is het voorbije jaar met 42 procent gestegen.