Kunst verzamelen voor beginners: het aanbod is indrukwekkend

Als u geen interesse heeft in kunst, heeft verzamelen weinig zin. Tatjana Pieters van de gelijknamige Gentse kunstgalerie maakt de vergelijking met wijn verzamelen: “Hoe begin je daaraan? Je gaat proeven en cursussen volgen om bij te leren. Dat is ook mogelijk voor kunst.”

Zeker om hedendaagse kunst beter te begrijpen is een minimale kennis van de kunstgeschiedenis een grote hulp. De lokale galeriescene verkennen is een goed begin. Ze zijn gratis en galeriehouders maken u graag wegwijs. Tijdens het Antwerp Art Weekend en het Brussels Gallery Weekend vindt u handige overzichten van galeries. Er is een belangrijk onderscheid tussen nieuw werk kopen en kopen op de tweedehands markt. Art Partout is een voorbeeld van een galerie waar mensen werk van enkele bekende kunstenaars kunnen doorverkopen, en er zijn kunstveilingen.

Wanneer u naar openingen van nieuwe tentoonstellingen in galeries gaat, leert u makkelijk andere verzamelaars kennen. Ook regelmatige bezoeken aan tentoonstellingen van hedendaagse kunstenaars in musea als het Gentse S.M.A.K., het Antwerpse M HKA, het Leuvense Museum M of een kunsthal als het Brusselse Wiels – kunsthallen hebben anders dan musea geen vaste collectie – kunnen u op weg helpen. De Biënnale van Venetië, die eind november afloopt, of de vijfjaarlijkse Dokumenta in Kassel zijn uitstekende gelegenheden om het kloppend hart van de internationale hedendaagse kunst te voelen.

Beurzen

Ook kunstbeurzen zijn handig om uw kennis bij te spijkeren en uw smaak te ontwikkelen. Vaste afspraken zijn Art Brussels en Art Antwerp, waar tientallen kunstgaleries aanwezig zijn. In Brussel is Brafa een combinatie van hedendaagse kunst, antiek en design, en in Gent heb je de Belgian Art & Design Affair (Badaff).

Het aanbod aan kunst is indrukwekkend en kan aanvankelijk wat ontmoedigend werken. “Vroeger had je de kruidenier om de hoek, vandaag zijn er veel verschillende supermarkt- en winkelmerken bij gekomen. De keuze is enorm toegenomen”, maakt Tatjana Pieters de vergelijking. “In de kunstwereld is dat ook zo. Er zijn verschillende circuits. Als je vergelijkt met Colruyt, zou ik mijn galerie meer beschouwen als een Cru (de versmarktwinkels van Colruyt Group, nvdr). Ik ga op zoek naar nog onbekend talent en investeer veel in begeleiding om hun werken van het atelier tot in het buitenland te brengen.” Galerie Tatjana Pieters en bekende galeries als De Maeght Gallery in Nieuwpoort en Gallery Sofie Van de Velde in Antwerpen spelen een cruciale rol in de kunstwereld. Een voorbeeld van een relatief jonge galerie die haar klantenbestand aan het uitbouwen is, is de Antwerpse Coppejans Gallery.

Zulke galeries maken actief mee de carrière van getalenteerde jonge kunstenaars door hen te helpen voet aan de grond te krijgen in het buitenland, hen te laten deelnemen aan tentoonstellingen of aan te prijzen bij verzamelaars, en door mee te waken over het aanbod van werken op de markt. Dat kunnen galeries doen door werken terug te kopen wanneer klanten eerder gekochte werken willen doorverkopen. Zo waken galeries erover dat kunstwerken niet in de eerste plaats worden gekocht om snel winst te maken en kunnen ze voorkomen dat er plots te veel werken op de markt komen, waardoor de prijs kan dalen.

Echtheid

Wanneer u een werk koopt, vergeet dan geen echtheidscertificaat te vragen. Leg vast wie de eigenaar is, met het oog op de erfopvolging. Vraag advies over hoe u het werk het best ophangt – kunstenaars hebben vaak concreet advies, tot de houtsoort van de lijst toe, en spreek af wie de levering betaalt. Twijfelt u over een aankoop, dan kunt u ook een optie nemen en later de knoop doorhakken.

Een kunstwerk kopen is subjectief, en dat is maar goed ook. Een werk enkel kopen voor het financiële rendement is geen goed idee. “Vanuit welk perspectief doe je je aankoop?” zegt Tatjana Pieters. “Koop je een werk omdat het past bij je visie op de maatschappij? Of omdat het iets in je teweegbrengt? Bij mij gaat het om de expressie van de maatschappij. Zoiets hangt van je gevoel af. Mensen groeien ook in met wat ze zich willen omringen. Een kunstwerk kan een bepaald effect hebben wanneer je het koopt, maar gaandeweg zijn kracht verliezen wanneer je het elke dag thuis ziet hangen. Het is een bijna metafysische aanwezigheid, het doet iets emotioneels of cerebraals met je. Je kunt voor jezelf parameters creëren. Velen zullen beginnen met schilderkunst. Naarmate ze meer van kunst kennen, staan ze open voor meer avontuurlijke werken. Kunst brengt je op plekken waar je anders niet kunt komen. In hoeverre sta je open voor het onbekende? Hoe avontuurlijk ben je?”

Het is een misverstand dat kunst verzamelen enkel is weggelegd voor wie heel rijk is. Vanaf een paar honderden euro’s kun je al werken vinden. Zeker als je begint met edities, reeksen in beperkte oplages. Unieke kunstwerken zijn uiteraard duurder. “In mijn galerie kun je werken vinden van 300 tot 30.000 euro of meer”, zegt Tatjana Pieters. “Ik vind transparantie in de kunstwereld heel belangrijk. Ik ben daarom zelf aan het kijken hoe ik data kan gebruiken om voor meer transparantie te zorgen, waarbij mensen kunnen zien dat ze voor 300 euro al een werk kunnen kopen in een galerie. Kunstenaars zijn zelf een beetje ambigu over hun prijzen. Aan de ene kant willen ze van hun werken leven, aan de andere kant hebben ze liever niet dat de prijs op hun werk wordt vermeld.”

Deze week vindt u bij Trends de kunstspecial van Trends Style