John Dejaeger maakte naam als topman van BASF Antwerpen. Hoewel hij nu het kabelbedrijf Lamifil stuurt, heeft Dejaeger nog heel wat lessen voor de chemiesector in petto.
U hebt 25 jaar voor BASF gewerkt, de laatste vier jaar als CEO voor Antwerpen.
JOHN DEJAEGER: “Voor ik in 2000 terug naar Antwerpen kwam, werkte ik op het hoofdkwartier in Ludwigshafen op de afdeling die alle investeringen moest berekenen. Ik wist dus heel goed hoe het systeem in elkaar zat, hoe we daarop konden inspelen. En tussen 2003 en 2007 heeft Antwerpen ook veel investeringen gekregen… Op zeker moment ging het heel ver. Alle grotere investeringen in Europa gingen naar Antwerpen. Ik voelde wel dat het ongemakkelijk lag, en dat het ons ook binnen de BASF-groep niet overal werd gegund…
“Vandaag is er weer sprake van een zeer grote investering van honderden miljoenen euro’s voor polyurethaan (PU). In 2006 hebben we daar al voor gevochten. Door de crisis werd het wellicht opgeschoven. Normaal gezien zou je verwachten dat Antwerpen ook nu goede kaarten heeft en dat nationalistische reflexen in een multinational achterwege blijven. We zijn geregeld bij de voorzitter van de Vorstand (vergelijkbaar met CEO, nvdr.) geweest, Jürgen Strube en later Jürgen Hambrecht. Die hadden een hart voor Antwerpen. Ze zeiden ‘dankzij Antwerpen hebben wij ons in Europa kunnen handhaven’. Als je groot wil zijn in basischemie, en je hebt geen haven, geen toegang tot de wereldzeeën, kan je het vergeten. Ludwigshafen is een toffe vestiging, maar Antwerpen is competitiever door zijn ligging.”
Dus als Ludwigshafen aan de stroom lag, zou Antwerpen dood zijn als chemiecluster?
DEJAEGER: “Mocht Ludwigshafen aan een wereldhaven liggen, hadden ze Antwerpen nooit nodig gehad. Antwerpen is in de jaren zestig ontstaan omdat BASF weg wou van dat binnenland. Wij hadden hier toen niet alleen een goede ligging, maar ook energiekosten en personeelskosten die een vijfde lager waren dan in Duitsland. En dan is alles gekeerd. En nadat eerder dit jaar de styreenactiviteiten werden overgedragen in een joint venture, zijn nu ook de meststoffen verkocht. BASF Antwerpen wordt versnipperd, en dat is spijtig. Een verkeerde beslissing. Versnippering leidt automatisch tot lagere kansen op investeringen.”
Is dat nog af te remmen?
DEJAEGER: “Ik denk het niet. Dat is de trend. Bij Lanxess en Bayer gebeurde het al eerder. De chemie gaat hier achteruit en in de groeimarkten vooruit. De glorietijd, zeker van de basischemie, is hier voorbij. Vandaag worden er nog mooie winsten gemaakt, maar we investeren almaar minder in de toekomst.”
We hebben ons erbij neergelegd dat chemie in Vlaanderen aan het wegdeemsteren is?
DEJAEGER: “Ja, maar dat wil niet zeggen dat we er de komende twintig jaar niet goed van kunnen leven en 100.000 mensen een mooie arbeidsplaats kunnen geven en belastingen betalen en bijdragen aan de sociale zekerheid. Dat kan je toch niet als een baksteen laten vallen? We hebben ambitie en passie nodig, en doorzettingsvermogen. We moeten nieuwe industriële activiteiten ontwikkelen. Het kan toch niet dat je er met hangende pootjes aan begint, je neerlegt bij een ondergang van het Avondland. E.ON bijvoorbeeld wil in de haven van Antwerpen een centrale bouwen op steenkool, goed voor 1100 megawatt. Dat komt overeen met een grote kerncentrale. Nu kan je zeggen dat steenkool van de oude tijd is, maar dat is er wel nog voor 200 jaar. Die technologie is ook enorm ontwikkeld. Het probleem van stof is onder controle. Daar zijn hightechfilters voor. Steenkool en zijn koolstof zijn daarenboven ook interessant voor de chemiesector. Dat zou een superproject zijn. Maar die kansen worden niet benut, zelfs niet bekeken. Een vergunning krijgen ze waarschijnlijk niet. Onvergefelijk. Dat is een project van honderden miljoenen, dat voldoet aan de milieunormen die Europa oplegt. In Duitsland bouwen ze steenkoolcentrales, in China zelfs massaal. En wij mogen dat niet? Komaan zeg.”
“De kortetermijnpolitiek is verkeerd. Het moet allemaal groen en sexy zijn. Maar hoeveel hebben we zonne-energie al gesubsidieerd? Op den duur zijn dat miljarden euro’s. Je moet nieuwe technologie ondersteunen, maar geen zottigheden doen.”
Bert Lauwers
