Op de markt van de leiderschapstrajecten is de keuze groot. “Vaak schieten ze tekort omdat ze te te veel focussen op modellen en kennisoverdracht”, zegt Hilde Helsen. Met Leading from Within wil ze managers en ondernemers leren leiden vanuit hun waarden.
Bedrijven investeren flink in opleidingen voor leidinggevenden. Deelnemers krijgen dan vaak het gevoel dat ze vooruitgang boeken, maar de diepere laag blijft vaak onderbelicht. Hilde Helsen is burgerlijk ingenieur, werkte in een technisch bedrijf en was CEO in het buitenland. Jarenlang zag ze van dichtbij hoe leidinggeven vaak wordt gereduceerd tot cijfers en strategie. Al tijdens haar studie richtte ze mee een netwerk voor vrouwelijke ingenieurs op. Een speeltuin, noemt ze het, waar ze kon experimenteren met leiderschap en vaardigheden die destijds als ‘soft skills’ werden afgedaan.
Samen met Innerpreneurs, een beweging van ondernemende leiders voor regeneratief leiderschap, werkte Hilde Helsen mee aan Leading from Within, een programma dat inzet op een verbinding met het innerlijke kompas van de leidinggevende. “Voelen of iets strookt met je waarden, is niet fluffy, maar noodzakelijk”, zegt Hilde Helsen. “Leiderschap gaat vandaag over moed, de moed om jezelf te tonen, te verbinden, keuzes te maken die verder gaan dan het kortetermijnresultaat.”
Horizontale ontwikkeling
Volgens Karen Wouters, professor leiderschap aan de Antwerp Management School, is de academische kijk op leiderschapsontwikkeling de voorbije decennia grondig veranderd. “Traditioneel lag de focus op horizontale ontwikkeling – mensen competenter maken in een leidinggevende rol. Denk aan vaardigheden zoals een verhaal kunnen brengen of het politieke spel leren spelen. Dat blijft belangrijk”, zegt Karen Wouters. “Maar rond de eeuwwisseling kwam er een duidelijke kentering op gang. We zagen dat normatieve modellen – blauwdrukken van de ideale leider – niet langer volstonden. De complexiteit was te groot. Sindsdien kijken we meer naar leiderschap als een persoonlijk, flexibel en contextgevoelig proces. Dat heeft er ook voor gezorgd dat we leiderschapsontwikkeling anders benaderen.”
Cruciaal in de nieuwe benadering is identiteit. Het gaat om vragen als: welk leiderschap is nodig? Welke leidersrol neem ik op? Wie ben ik als leider? “Als daar eerst ruimte voor wordt gemaakt, kunnen mensen veel sneller en bewuster met modellen over specifieke competenties aan de slag. Ze herkennen of die bij hen passen en of ze die beheersen.”
Die invalshoek is niet alleen voor individuen, maar ook voor organisaties belangrijk. “Een leiderschapsidentiteit ontstaat ook in relatie tot de context en de plek die je daarin inneemt”, legt Wouters uit. “Daarom moeten ook organisaties zich afvragen welk leiderschap nodig is en hoe zij ernaar kijken.”
Doen en zijn
Leading from Within vindt plaats in de eerste week van oktober. Inspiratie staat centraal op dag één. “We werken met kunstenaars, met stilte, met lichaamsbewustzijn”, legt Hilde Helsen uit. “Dat is spannend, maar toch toegankelijk. Het is geen opleiding waarin je gewoon luistert, maar een uitnodiging om te doen en te zijn.”
Op de tweede dag verkennen de deelnemers in uiteenlopende workshops hun eigen pad. “Daar gebeurt vaak het meest. Mensen ontdekken dat ze niet alleen zijn met hun vragen”, zegt Helsen. De derde dag gaat over integratie. “Hoe vertaal je de inzichten naar je werk en je leven?”
‘Veel CEO’s lopen vast omdat ze hun waarden en kwetsbaarheid onvoldoende verkennen. Wie zichzelf leert leiden, kan een duurzame impact realiseren’
De aanpak leunt op de Inner Development Goals (IDG’s), die in Zweden zijn ontwikkeld als aanvulling op de Sustainable Development Goals (SDG’s), de duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties. “Het uitgangspunt is wat de mens nodig heeft om bij te dragen aan de SDG’s”, zegt Helsen. “De nadruk ligt op kwaliteiten als zelfbewustzijn, moed, empathie en verbondenheid. Die vaardigheden krijgen vandaag te weinig aandacht. Nochtans maken ze voor leiderschap een fundamenteel verschil.” Mensen en organisaties gebruiken die IDG’s om diepgaande verandering en innovatie te bereiken, bewust te vertragen en te luisteren naar hun onderbewuste en zo toekomstige kansen te zien.
Helsen verwijst ook naar een artikel van enkele McKinsey-partners over leiderschap. Zij noemen zelfreflectie en zelfbewustzijn de basis voor kwaliteiten als empathie, veerkracht en authenticiteit. “Veel CEO’s lopen vast omdat ze hun waarden en kwetsbaarheid onvoldoende verkennen”, zegt Helsen. “Wie zichzelf leert leiden, kan een duurzame impact realiseren.” Haar programma steunt niet alleen op haar ervaring, maar ook op wetenschappelijke inzichten en samenwerking met professoren.
Waarom leef ik?
Frank Vermeulen nam vorig jaar met zijn zevenkoppige team deel aan Leading from Within. Hij bouwde een carrière uit in de energiesector en staat aan het hoofd van het groeibedrijf Near Grid Solutions. “In klassieke trajecten gaat het vaak om kennisoverdracht of methodes die je kunt inoefenen”, zegt hij. “Hier gaat het veel meer om bewustwording. Zeker jonge medewerkers stellen zich vragen als: waarom werk ik hier? Waarom leef ik? Dit traject biedt een kader om die vragen vroeger te stellen. Dat gebeurt anders vaak pas na een loopbaan van vijftien of twintig jaar.”Voor Vermeulen was het programma tegelijk een investering in teamontwikkeling. “Het creëert een gemeenschappelijke taal. Mensen weten beter waarom ze doen wat ze doen. Voor mij is het essentieel dat waarden niet zomaar windowdressing zijn, maar dienen als toetssteen voor beslissingen.” Het bood hem ook de kans stil te staan bij zijn eigen rol: “Als ondernemer ben je altijd bezig met het operationele, de klanten en de cijfers. Je vergeet waarom je dit werk doet en waar je energie van krijgt. Dit programma hielp om dat opnieuw scherp te stellen.”
De impact van Leading from Within laat zich niet in cijfers of Excel-tabellen vatten. Die wordt zichtbaar in wat deelnemers zelf ervaren. “Velen gaven aan dat ze zich sterker verbonden voelen met hun waarden en een merkbare verbetering in hun welzijn ervaren”, zegt Helsen. “Ze voelen zich beter uitgerust om hun rol met diepgang en authenticiteit te vervullen. Ze benoemen wat ze vroeger inslikten of blijven rustiger in moeilijke situaties. Dat lijken kleine verschuivingen, maar ze hebben een grote invloed op teams.”
