Groeien met impact: ‘Maatschappelijke impact is de basisvoorwaarde voor groei, niet omgekeerd’

Groeit maatschappelijk rendement op dezelfde manier als financieel rendement? Betekent meer klanten hebben ook altijd meer impact hebben? In een vierdelige reeks verkennen we vier alternatieve groeistrategieën voor duurzaam ondernemen. Deze week: scaling up.

Voor Steve Jobs, Jeff Bezos en John Lennon begon hun weg naar succes in de garage van hun ouders. Voor Dries Van Ransbeeck en Manon Brulard gebeurde het in hun tuin. In 2020, op de piek van de coronapandemie, richtte het koppel Welcome To My Garden (WTMG) op, een platform waarop burgers hun tuin ter beschikking stellen als gratis kampeerplek voor trage reizigers. “Op die manier willen we niet alleen traag reizen stimuleren, maar ook de sociale connectie onder mensen bevorderen”, zegt Dries Van Ransbeeck.

Niet-gemotoriseerd

In 2019 fietsten Van Ransbeeck en Brulard van Brussel naar Tokio. Een reis van elf maanden, 13.500 kilometer ver, met ontelbare nieuwe ontmoetingen onderweg. “Toen we in volle lockdown thuiskwamen, wilden we zulke leuke, avontuurlijke reizen ook in eigen land ondersteunen.” Het koppel besloot het veld achter het huis van Van Ransbeecks ouders open te stellen voor mensen op doorreis. Met een zelfgemaakte kaart en een Google Form stuurden ze het idee de wereld in. “Na twee uur wilden al vijftig mensen hun tuin ter beschikking stellen”, zegt de ondernemer. “Na twee weken waren het er vijfhonderd.”

Enkel niet-gemotoriseerde reizigers mogen het platform gebruiken: “De toerismesector is verantwoordelijk voor 8 procent van de wereldwijde uitstoot, voornamelijk te wijten aan transport en accommodatie”, zegt Van Ransbeeck. “Met niet-gemotoriseerde reizen op bestaande plekken dringen we die effecten terug.” Ook op sociaal gebied hebben fiets-, wandel- en kajakvakanties positieve effecten, zegt hij: “We zien dat onze manier van reizen voor aanbieders van tuinen een hefboom is voor sociaal contact. Dat wordt sterk gewaardeerd en maakt van de aanbieders actieve ambassadeurs.”

Groeien met impact

Het koppel bouwde het platform uit met een handvol enthousiaste vrijwilligers en geldschieters om reizigers en tuinen aan elkaar te koppelen. “Maar zodra het platform dagelijkse interventies begon te vragen, botsten we op de grenzen van het vrijwilligerswerk en de donaties”, herinnert Van Ransbeeck zich.

De afgelopen jaren ging het koppel op zoek naar een duurzaam verdienmodel. Volgens Kaat Peeters van de Sociale InnovatieFabriek zijn de ondernemers daarmee een goed voorbeeld van scaling up voor sociale ondernemingen: “Voor veel ondernemers is groeien een basisvoorwaarde voor hun bestaan. Maatschappelijke winst is in het beste geval een gevolg. Bij sociale ondernemers is het net omgekeerd: maatschappelijke winst is voor hen de voorwaarde voor groei.”

Dries Van Ransbeeck en Manon Brulard experimenteren met bounty driven development en vrije donaties, al leverden beide strategieën niet de gewenste effecten op. “Bij bounty driven development ga je op zoek naar een vooropgesteld bedrag, gekoppeld aan een uit te voeren taak. Dat klinkt helder, al was de link tussen de acties die nodig waren voor het platform en het voordeel voor reizigers vaak onduidelijk”, legt Van Ransbeeck uit. “Vrije donaties leverden dan weer onvoldoende middelen op. Bovendien voelt het als ondernemer ook niet fijn om telkens opnieuw naar geld te zoeken.”

Uiteindelijk kozen de oprichters voor een model gebaseerd op lidmaatschappen. “Voor burgers die hun tuinen openstellen is het lidmaatschap gratis, terwijl reizigers ervoor betalen”, zegt Van Ransbeeck. Daarnaast kiezen de oprichters ervoor het platform advertentievrij te houden. “Advertenties zouden op korte termijn meer omzet genereren, maar leiden niet noodzakelijk tot een beter platform. Bovendien willen we traag reizen als levensstijl promoten. Een lidmaatschap past beter bij die filosofie”, legt hij uit. Ten slotte kunnen zowel aanbieders als reizigers een financiële bijdrage leveren boven op hun lidmaatschap. “Dat is een goede graadmeter voor het enthousiasme in onze community.”

Sociale component

Welcome To My Garden telt 7.000 tuinen en 3.500 leden. Het komende jaar willen de oprichters die aantallen verdubbelen. Terwijl aanbieders zich veelal spontaan aanmelden, blijkt de spreiding en de toestroom van nieuwe reizigers minder vanzelfsprekend. “Hoe aanbieders meer gasten in hun tuin kunnen krijgen, is de meest gestelde vraag op ons platform.” Om drempels rond traag reizen weg te nemen, ontwikkelde WTMG onder andere de Slow Travel Pass. Een lidmaatschap dat reizigers toegang geeft tot 25 trage reisroutes. Verder organiseren Van Ransbeeck en Brulard jaarlijks het festival Velotour, waar meer dan honderd fietsers samen België doorkruisen en hun passie voor traag reizen delen. “Toerisme wordt vaak gemeten aan de hand van economische parameters, zoals de bezettingsgraad, terwijl er ook een sterke sociale component is”, luidt het.

Om de sociale component verder te versterken, mikt Welcome To My Garden de komende jaren op geografische expansie en de uitbreiding van de community. De toenemende populariteit van het begrip slow travel is een welgekomen wind onder de vleugels, zelfs al geeft iedereen daar zijn eigen invulling aan. “We zijn er ons van bewust dat sommige mensen reizen via ons platform afwisselen met vliegreizen. Het is niet aan ons om daar een oordeel over te vellen”, zegt Dries Van Ransbeeck. Ook over greenwashing in de sector maken de ondernemers zich niet meteen zorgen: “We weten zeer goed waar we mee bezig zijn en denken op lange termijn. Onze bedoeling is een beweging uit te bouwen die langer leeft dan wij.”

Ook daarin ziet expert Kaat Peeters een belangrijk verschil tussen groeien met impact en de klassieke toepassing van scaling up: “Sociale ondernemers zijn in de eerste plaats niet bezig met de waarde van hun idee of hun exitstrategie, maar wel met het voortbestaan van hun onderneming en haar effecten.” z