‘Er is een wereld van verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen’

‘Met statistiek kan je alles bewijzen’ is een poging om vervelende cijfers in diskrediet te brengen. Dat zegt Marc Buelens, professor-emeritus aan de Vlerick Business School.

Op deredactie.be was het een hoofdpunt en het werd later het meest gelezen artikel. Al Gore is een grootverbruiker van elektriciteit. Hij verbruikt 22-maal meer dan de gemiddelde Amerikaan. Ik vermoed dat er nog Amerikanen zijn die heel veel elektriciteit verbruiken. De heer D. Trump bijvoorbeeld. En de rampspoed is niet beperkt tot de Verenigde Staten. De Canadees Justin Bieber gebruikt ook heel veel energie! Die drie heren verliezen daarmee meteen het recht te spreken over de opwarming van de aarde.

Hier kan ik mijn bijdrage leveren aan die onthutsende onthullingen. Mijn persoonlijke denktank heeft aangetoond dat rijke Amerikanen meer elektriciteit verbruiken dan arme. En ik zet mij uiteraard nu al schrap voor de nieuwste onthullingsjournalistiek rond columnist Marc B. Hij heeft namelijk drie stofzuigers (lees: een beetje dwangmatig, die kerel), twee computers (lees: wat een inefficiënte prutser) en als klap op de vuurpijl: twee printers. Het allerjongste journalistieke onderzoek heeft aangetoond dat hij 22-maal meer papier door zijn printers jaagt dan de gemiddelde verpleegkundige. Dat de man veel schrijft, zowel fictie als non-fictie, is maar een bijkomend detail.

Denktanks

Nog altijd proberen denktanks op alle mogelijke manieren de discussie rond de opwarming van de aarde op het niveau te tillen van RSC Anderlecht versus Club Brugge. Een beetje verwarring zaaien rond dat thema is altijd meegenomen. Denktanks worden verondersteld langetermijntrends aan te geven, verrassende inzichten te presenteren, misleidende propaganda te counteren. Zij worden niet verondersteld mijn aantal stofzuigers te tellen. Ja, maar Marc Buelens heeft toch ook al zijn grote bezorgdheid geuit over de klimaatverschuiving. En hij is daar toch duidelijk medeschuldig aan. Hij heeft drie stofzuigers, en vorige week wandelde hij niet naar de supermarkt, maar gebruikte hij zijn Volvo met dieselmotor. Lezen we wel goed? Terwijl de man aan de alarmbel trekt, verdieselt hij onze kinderen. Heeft hij dan geen geweten? Dat brengt hem toch volledig in diskrediet. Net als Al Gore beter zou zwijgen over ‘oncomfortabele waarheden’, terwijl hij er energieverslindende films over maakt.

Die technieken berusten op een fundamentele (zeker in het geval van Al Gore, gewilde) verwarring. Er is een wereld van verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Het debat over de opwarming van de aarde is zo fundamenteel, zo omvattend, zo bedreigend dat ‘gelijk hebben’ absoluut prioritair is. Wetenschappers, denktanks (aha), onderzoekers moeten aantonen dat het probleem al dan niet reëel en dringend is. Dat hebben ze al uitvoerig gedaan. Met meer dan 95 procent zekerheid. Ja, maar de voorzitter van het onderzoekspanel rookt, en een eminent lid heeft banden met de antisemitisten, en een andere onderzoeker haat supporters van Club Brugge, omdat zo’n supporter er met zijn vrouw vandoor is. Verandert dat iets aan de conclusies? Uiteraard niet. Een ander lid heeft fors belegd bij een bedrijf dat alternatieve energiebronnen vermarkt. Nu krijgen we enige twijfel over zijn onpartijdigheid. Sorry, ik heb me even vergist, dat lid heeft in het geheim aandelen van oliemaatschappijen gekocht. Nu kunnen we zonder meer stellen dat het hele onderzoek waardeloos is. Die voorbeelden maken hopelijk duidelijk dat de logica van ‘gelijk hebben’ een andere is dan die van ‘gelijk krijgen’. Gelijk hebben is het privilege van wetenschappelijke methodieken, statistische verbanden, academische studies. ‘Ja, maar met statistiek kan je alles bewijzen.’ Daar gaan we weer. ‘Met statistiek kan je alles bewijzen’ is een poging om vervelende cijfers in diskrediet te brengen. Want de juiste slogan zou moeten zijn: met statistiek kan je alles bewijzen aan diegenen die niets van statistiek of het onderwerp kennen.

Omgekochte denktanks verwarren het intellectuele debat. Tot daar toe. Maar een overheidszender die doelgerichte roddels over één persoon als hoofdpunt op zijn site zet, getuigt vooral van het feit dat komkommertijd nog altijd bestaat. Dan lees ik liever over de Zweedse vrouw die moe werd en dan maar een reddingshelikopter liet aanrukken.

Maar ja, mijn recht op spreken is helaas verdwenen nu de wereld weet dat ik drie stofzuigers heb. Liefdadigheidsinstellingen zonder stofzuigers moeten niet aandringen, ik ben gehecht aan mijn energieverslindende en planeetverwoestende spullen.