De nachtmerries van Elon Musk

Elon Musk moest gisteren toegeven dat Tesla de komende jaren wellicht niet genoeg van zijn elektrische luxe-auto’s kan produceren. De verkapte omzetwaarschuwing is slechts een van de netelige kwesties die de flamboyante ondernemer hoofdbrekens bezorgen.

Elon Musk kan zich geen nine-to-fiveritme veroorloven. Hij is tegelijk de topman van Tesla en van SpaceX. En ergens tussen de soep en de patatten is hij ook nog voorzitter en grootaandeelhouder van Solar City, de grootste installateur van zonnepanelen in de Verenigde Staten. De vader van vijf legt zichzelf daarom een moordende 100-urige werkweek op. En elke seconde daarvan heeft hij nu broodnodig. Eind juni ontplofte een Falcon9-raket van SpaceX op weg naar het Internationaal Ruime Station (ISS). Het ruimtevaartbedrijf dreigt daardoor een cruciaal contract van de ruimtevaartorganisatie NASA mis te lopen om het ISS verder te beleveren. De inkomsten van dat contract heeft SpaceX nodig om de ontwikkeling van grotere raketten te financieren. Op termijn moet dat tot een bemande missie naar Mars leiden, het levensdoel van Musk.

Ook bij Tesla is het alle hens aan dek. De omzet steeg in het tweede kwartaal met 40 procent jaar op jaar naar 1,2 miljard dollar en het haalde het doel van 11.507 geleverde wagens van zijn succesvolle Model S-lijn. Maar dat goede nieuws temperde Musk gisteren zelf bij de bespreking van de kwartaalresultaten. In 2016 kan Tesla wellicht slechts 1600 tot 1800 wagens per week produceren. En dat is ver onder de eerder beloofde 2000, stipt Financial Times vandaag aan.

Eigenlijk gaf Musk een omzetwaarschuwing. Bij een bestelling krijgt Tesla slechts een voorschot, het echte geld rolt pas binnen na de levering. Daarom maakte Tesla de voorbije dagen even een duik op de beurs. Beleggers werden eraan herinnerd dat Tesla voorlopig enkel de ambitie heeft zijn voet naast die van Ford of Mercedes te kunnen zetten. Om bij de echt grote jongens te horen, moet het nog veel valkuilen ontwijken. Misschien wel te veel. Een overzicht van de nachtmerries van Musk.

Een groot defect bij kaskoe Model S

Musk pakt graag uit met de maximumscores van consumenten- en auto-organisaties voor de Tesla Model S, waardoor de auto de concurrentie mijlenver achter zich laat. Tesla heeft een nagenoeg maagdelijke reputatie. De afgelopen jaren moesten veel traditionele constructeurs honderdduizenden wagens terugroepen nadat ernstige mankementen waren ontdekt.

Tesla heeft op dit moment enkel zijn Model S, en dat maakt het bedrijf bijzonder kwetsbaar. In tegenstelling tot de klassieke concurrenten kan het een veiligheidsschandaal van de Model S-lijn niet compenseren met de verkoop van andere modellen. Daarom investeert Musk agressief in de ontwikkeling van nieuwe wagens en in een gigantische batterijfabriek om onder meer batterijen te maken die huizen van stroom kunnen voorzien. Tesla moet zich zo snel mogelijk diversifiëren.

Problemen met leveranciers

Tesla is een buitenbeentje in de manier waarop het zijn auto’s ontwikkelt en produceert. Daardoor vindt het moeilijk zijn gading bij de leveranciers van de traditionele constructeurs. Bovendien produceert Tesla te weinig wagens in vergelijking met Mercedes en co en staat het daarom aan de onderhandelingstafel te zwak tegenover de grote leveranciers.

Uit noodzaak produceert het daarom veel onderdelen zelf of werkt het samen met kleinere partners. Die kleinere leveranciers hebben alle moeite van de wereld om de populariteit van de Model S bij te houden. En eind dit jaar wil Tesla nog de Model X, een SUV-type, introduceren. Problemen met de levering van onderdelen kunnen die introductie vergallen, gaf Musk toe tijdens de bespreking van de resultaten. Een week vertraging door ontbrekende onderdelen betekent al snel 800 auto’s minder in het laatste kwartaal. Daardoor riskeert Tesla dit jaar het doel van 55.000 geleverde wagens nog te missen.

Problemen in de eigen fabriek

Musk gaat er prat op een superieure en veel meer geautomatiseerde productiemethode te hebben dan de klassieke concurrentie. Zo wil Musk tot elke prijs de Model S en de Model X op dezelfde lijn produceren, en dat zal nog veel aanpassingen vergen bij de robots en de machines in de fabriek in Californië. Ook hier is er veel risico op vertraging.

China

In 2014 zou de verkoop in China goed geweest zijn voor 14 procent van de globale verkoop. En dat ligt onder de eigen verwachtingen van Tesla. Musk schreef de tegenvallende resultaten toe aan beginnersfouten. De meeste Chinese steden laten bijvoorbeeld uit milieu-overwegingen slechts met mondjesmaat de inschrijving van nieuwe auto’s toe. Elektrische auto’s krijgen een vrijstelling, maar Tesla had zich niet overal laten registreren, waardoor klanten toch moesten wachten op de toestemming van een lokale Chinese overheid. Die fouten zouden rechtgezet zijn en de verkoop in Azië is ondertussen verdubbeld.

Maar nu doemen nieuwe onweerswolken op. Door de beurscrisis krijgt het Chinese consumentenvertrouwen een deuk en dreigt er ook minder appetijt te zijn voor luxemerken zoals Apple of Tesla.

Micromanager Musk

Musk is een notoire micromanager en heeft geregeld stokpaardjes die de productiekosten verhogen of de productie vertragen. Zo hield Musk bijvoorbeeld lang vast aan een speciaal ontworpen zonneklep. Alleen bleek die bijzonder fragiel te zijn en bovendien beschermde ze het gezichtsveld van kleinere bestuurders niet.

Traditionele autoverkopers

In de VS verkopen traditionele constructeurs hun auto’s via dealers. Autoverkopers hebben er in verschillende Amerikaanse staten ook voor gelobbyd dat fabrikanten niet rechtstreeks mogen verkopen. Daardoor zit Tesla in hun vaarwater, want Musk moet niet weten van tussenpersonen die een deel van de winst afromen. De dealers proberen daarom in verschillende staten strengere wetten af te dwingen en Tesla buiten te houden. De rechtszaken zijn nog steeds bezig.

Oude en nieuwe kapers op de kust

Mercedes en andere traditionele concurrenten maken werken van nieuwe elektrische auto’s om Tesla het vuur aan de schenen te leggen. Bovendien zijn er nieuwe uitdagers. Google maakt al lang geen geheim meer van zijn ambities voor auto’s. En Musk liet zich begin dit jaar ontvallen dat Apple de beste mensen bij Tesla met monstersalarissen probeerde weg te kapen. Ook Apple zou namelijk een intrede in de automarkt overwegen.

Paniek op de beurs

Tesla is ongeveer 33 miljard dollar waard op de beurs. Dat is een astronomische waardering. Het is vooral een belijdenis van het geloof dat Tesla ooit een dominante autoconstructeur wordt. Nu is de omzet gering en is Tesla fors verlieslatend. Door zware investeringen zal het overigens nog een tijd cash verbranden. Tesla heeft een astronomische beurskoers nodig, in de eerste plaats om gunstige financieringsvoorwaarden af te dwingen. Het zal wellicht nog zeker twee jaar duren eer de vrije kasstroom positief is.

Tesla is daarom niet bestand tegen een ineenstorting van zijn aandelenkoers. Dan worden de banken en ook leveranciers zenuwachtig en zouden ze weleens leningen of levering van onderdelen stop kunnen zetten. Het is de reden waarom Musk met de regelmaat van een klok de beleggers opzweept met nieuwtjes. Alleen doet die voortdurende verkondiging van het evangelie volgens Musk de verwachtingen een almaar hogere vlucht nemen.