De do’s-and-don’ts van studentenjobs: een praktische handleiding voor ondernemers in 8 punten

In de zomer klussen veel studenten voor een extra zakcentje bij. Waar moet een ondernemer op letten om jobstudenten correct aan te werven?

Jaar na jaar stijgt het aantal studenten die in juli de leerboeken inruilen voor keukenschorten, dienbladen of veiligheidsschoenen en -brillen. Volgens de recentste cijfers van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) werkten in 2022 maar liefst 626.733 studenten, 14 procent meer dan een jaar eerder. We zetten de belangrijkste informatie op een rij voor ondernemers die de komende weken en maanden jobstudenten willen aanwerven.

1. Wie mag werken als jobstudent?

Jobstudenten moeten minstens zestien jaar oud zijn, of vijftien jaar als ze kunnen aantonen dat ze in de tweede graad van het secundair onderwijs zitten. De student moet zijn ingeschreven in een onderwijsinstelling. “Voor studenten in het deeltijds onderwijs gelden extra voorwaarden”, zegt jurist Jori Morren van Lega+ HR Solutions. “Ze mogen bijvoorbeeld geen werkloosheidsuitkering of inschakelingsvergoeding ontvangen.”

2. Waar mag een student werken en welke taken mogen uitgevoerd worden?

De horeca en de retail zijn de populairste sectoren bij studenten. Tijdens de zomer komt daar nog de fabrieksarbeid bij. In principe worden geen sectoren of taken uitgesloten voor studenten. “Laat het gezond verstand primeren”, zegt Claudia Van Draanen, teamleader horeca kmo bij SD Worx. “Mogelijk kan ook de cao of de arbeidsongevallenverzekeraar een student uitsluiten van een bepaalde baan, omdat die specifieke kennis vereist.”

“Als onderdeel van het veiligheids- en preventiebeleid moet de werkgever altijd een risicoanalyse doen”, vult Morren aan. “In het contract van een student moet ook altijd expliciet de naam van de preventieadviseur en de plaats van de EHBO-kist worden vermeld.”

3. Zijn er uitzonderingen voor minderjarige werknemers?

De arbeidswetgeving voorziet in extra beschermingsmaatregelen voor de zogenoemde ‘jeugdige werknemers’, die jonger zijn dan achttien jaar. Zij mogen slechts één op de twee zondagen werken. Dat moet u heel letterlijk nemen: twee zondagen wel en twee zondagen niet is verboden. Uitzonderingen daarop moeten jaarlijks worden gemeld aan de inspectie. Overwerk is alleen toegestaan bij onvoorziene omstandigheden of als de normale werking van de zaak anders in het gedrang komt. “In de horeca mogen minderjarigen bij uitzondering tot 23 uur werken”, zegt Van Draanen. “Ze moeten dan wel nog thuis kunnen raken. Zo niet, dan moet de werkgever zelf in vervoer voorzien of de kosten ervoor terugbetalen.” En tot slot moet de minderjarige werknemer ook altijd verplicht twee rustdagen meteen na elkaar krijgen.

De werkgever mag nooit vaste werknemers op tijdelijke werkloosheid zetten om ze te vervangen door een jobstudent’ CLAUDIA VAN DRAANEN, SD WORX

4. Welk loon moet een jobstudent krijgen?

Dat bepaalt het paritair comité (PC) van de onderneming. In de horeca is dat bijvoorbeeld 14,1124 euro per uur voor een 18-jarige, in de retail 10,0610 euro per uur. Als daarover geen afspraken zijn binnen het toepasselijke PC, dan moet het algemeen minimumloon gehanteerd worden.

De arbeid via een studentenovereenkomst is financieel voordelig. De werkgever moet slechts 5,42 procent sociale bijdrage betalen op het brutoloon, de student betaalt 2,71 procent solidariteitsbijdrage op het brutoloon, maar bouwt geen enkel recht op in het kader van de sociale zekerheid, zoals ziekte- of werkloosheidsuitkering of pensioen. Er is ook een vrijstelling van bedrijfsvoorheffing voor de student.

5. Krijgt een jobstudent extralegale voordelen?

De extralegale voordelen in de paritair comités gelden als collectieve voordelen. Een student die onder een bepaald PC valt, heeft dus recht op dezelfde extralegale voordelen als de vaste werknemers. In principe kan een jobstudent daardoor aanspraak maken op maaltijdcheques. Sommige bedrijven sluiten hen echter expliciet uit van dat recht door de cheques te koppelen aan anciënniteit. Een student heeft evenveel recht op een woon-werkvergoeding als een werknemer, zoals ook afgesproken in datzelfde paritair comité.

6. Wanneer mag een jobstudent werken?

De jobstudent mag tijdens vakanties, weekends en buiten het lessenrooster werken. Spijbelen om extra geld te verdienen is verboden.

7. Wat zijn de verplichtingen van een jobstudent en een werkgever?

De jobstudent hoeft geen formaliteiten te voldoen en heeft behalve opdagen op het moment van de arbeid geen verplichtingen.

De werkgever heeft wel verplichtingen. Belangrijk is dat de werkgever uiterlijk bij aanvang van de arbeid een Dimona-aangifte doet. Dat is een elektronisch bericht waarmee de werkgever iedere in- en uitdiensttreding van een werknemer aangeeft bij de RSZ. De aangifte is verplicht voor alle werkgevers in de publieke en de private sector. “Daarvoor moet de bedrijfsleider zich als werkgever identificeren”, zegt Van Draanen. “Stel dat een schrijnwerker in augustus een jobstudent wil aanwerven om zijn overvolle agenda te verlichten, dan moet die eerst de sociale zekerheid in orde brengen, een arbeidsreglement opstellen enzovoort.”

Er moet ook altijd een schriftelijke arbeidsovereenkomst worden opgesteld. “Die is altijd van bepaalde duur, voor maximaal een jaar”, verduidelijkt Morren. “In de overeenkomst moeten de gewerkte dagen en de taakuitvoering worden opgenomen.”

Tot slot moet de werkgever alle studenten verzekeren tegen ongevallen.

8. Wat gebeurt er in geval van overmacht?

Studenten betalen geen sociale zekerheid. Daarom kunnen zij niet terugvallen op tijdelijke werkloosheid, zoals arbeiders. Wat als een horecazaak zeven jobstudenten heeft ingeschakeld om het terras te bedienen, maar de regen met bakken uit de lucht valt? “Een jobstudent moet worden betaald voor de uren die zijn vastgelegd in het contract”, zegt Morren. “Als de jobstudent niet nodig is, zal die prestatie alsnog betaald moeten worden of moet een document ‘toegestane afwezigheid’ ondertekend worden.”

“De werkgever mag nooit vaste werknemers op tijdelijke werkloosheid zetten, om ze vervolgens te vervangen door een jobstudent omdat die goedkoper is”, besluit Van Draanen.