Arbeidsmarkt krijgt structurele problemen niet opgelost

Ondanks de piekende werkloosheid zien de werkgevers en hr-dienstverleners de arbeidsmarkt opklaren. Toch gaapt er nog altijd een kloof tussen de vraag en het aanbod. Daar zijn ook de bedrijven verantwoordelijk voor.

Volgens Manpower zou de situatie op de Belgische arbeidsmarkt in de laatste drie maanden van 2013 verbeteren. De hr-groep baseert zich daarvoor op de enquêtes die ze regelmatig bij werkgevers houdt. De nettowerkgelegenheidsprognose van Manpower herstelt langzaam na negen verlieskwartalen. Die prognose – het verschil tussen het percentage werkgevers dat medewerkers aanwerft en het percentage dat personeel ontslaat – bedraagt -1. Een score die twee punten beter is dan in het slotkwartaal van 2012.

Een recent onderzoek van OfficeTeam, een specialist in tijdelijke tewerkstelling van administratief personeel en een poot van het hr-bedrijf Robert Half, wijst in dezelfde richting. Een navraag bij hr-managers leert dat hun rekruteringsintenties voor de tweede helft van 2013 in stijgende lijn zitten. Zo zouden zeven op de tien rekruteerders van plan zijn de komende maanden administratieve medewerkers aan te werven, vooral vervangingen. Slechts 15 procent spreekt van een echte uitbreiding. De enquête leert ook dat steeds minder bedrijven van plan zijn werknemers te ontslaan. In de eerste helft van 2013 zei nog 14 procent van de bedrijven daarvoor plannen te hebben; ondertussen is dat aantal gedaald tot 6 procent.

De enquête van OfficeTeam heeft betrekking op administratief personeel, en dat is slechts een klein deel van de arbeidsmarkt. Toch kunnen de inzichten over dat segment worden geëxtrapoleerd, zegt Dries Devos, directeur van OfficeTeam. “Het gaat om meer dan mensen die louter secretariaatswerk doen. Het zijn niet alleen managementassistants die we plaatsen, maar ook administratieve profielen in hr en in de logistieke branche. De mensen die als expediteur kunnen werken, zijn dun gezaaid. De paradox op de arbeidsmarkt is ook in die branche te vinden. De werkloosheid piekt, maar tegelijk zijn er nog altijd veel vacatures. Ook voor administratieve profielen wordt gevochten.”

Onzekerheid ondanks compromis

Ook Luc Deflem, de CEO van de hr-dienstverlener Securex, is voorzichtig als we naar zijn mening over een mogelijke herneming van de arbeidsmarkt vragen. “De meeste kmo’s hebben lang gewacht om mensen te ontslaan. De effecten van de crisis van 2009 zijn nog niet volledig verteerd. Maar er is de onduidelijkheid over het compromis over het eenheidsstatuut arbeiders-bedienden. Dat weegt op de aanwervingsplannen. De deadline van 8 juli is gehaald, maar het blijft wachten op de concrete uitwerking. Wat is de kostprijs voor elke sector? De bedrijven maken zich daar zorgen over.”

Dries Devos van OfficeTeam stelt vast dat de bedrijven een wervingsprocedure anders aanpakken dan vroeger. Zo is de duur van de procedure om iemand aan te werven verlengd. “Ik wil niet veralgemenen, maar terwijl bedrijven vroeger in een tot twee weken een beslissing namen, duurt dat nu een maand of langer. Ze willen echt weten of het de goede kandidaat is. Dat is ook een gevaarlijke aanpak. Veel bedrijven moeten we adviseren om snel een beslissing te nemen. De betere kandidaten hebben verschillende procedures lopen. Als rekruterende bedrijven twijfelen, is de vogel soms al gaan vliegen. Dat leidt tot frustratie.”

Devos merkt op dat de vraag naar tijdelijke werknemers sterker is dan in een hoogconjunctuur. “Men twijfelt om echt aan te werven, en dan is uitzendarbeid een mogelijke uitkomst.”

Bij OfficeTeam voelen ze de paradox op de arbeidsmarkt aan den lijve: stijgende werkloosheid, maar tegelijk moeilijk in te vullen vacatures. De oorzaak ligt in belangrijke mate bij een gebrek aan competenties, weet Devos. Dat is een structureel probleem in het aanbod op de arbeidsmarkt. Een onderzoek leert dat 68 procent van de hr-managers vindt dat pas afgestudeerden organisatorische vaardigheden missen als ze beginnen aan een baan.

De sollicitanten kunnen er zelf iets aan doen door meer deel te nemen aan jobbeurzen, workshops en seminaries over de arbeidsmarkt, is bij OfficeTeam te horen. En ze mogen de waarde van stages en studentenjobs niet onderschatten. Stages en studentenjobs zijn tijdens de schoolcarrière de ideale manier om ervaring op te doen en een professioneel netwerk op te bouwen.

Lacune in cv is geen drama

Bedrijven moeten volgens Deflem ook in eigen boezem durven te kijken als ze het over de paradox op de arbeidsmarkt hebben. “Ze voeden die ook zelf. Als iedereen in dezelfde vijver vist van mensen met veel diploma’s die op de koop toe ook nog jong zijn, is het aanbod beperkt. Ik merk ook dat sommige bedrijven een cv in de vuilnisbak gooien omdat er in de carrière een lacune zit. Maar daar zitten ook parels tussen.”

David Ducheyne, chief people officer (CPO) bij Securex, sluit zich daarbij aan. “Bedrijven vragen zich nog te weinig af of ze voldoende in hun mensen investeren. De tijd van tailormade medewerkers die van school komen en alle vereiste competenties hebben, is al lang voorbij. Er zijn trouwens nog altijd schrikbarend veel mensen die afstuderen zonder diploma. 20 procent om precies te zijn. Toch focussen bedrijven vooral op diploma’s. Een diploma is een beter begin van een carrière, maar je moet ook kijken naar de mensen die er niet over beschikken.”

Securex begeleidt bedrijven bij het beheer van hun menselijk kapitaal via coaching en begeleidingstrajecten op maat. Na al die jaren ziet Ducheyne nog altijd grote verschillen tussen ondernemingen. “Ik denk dat 60 procent van de bedrijven hier goed bezig is. Ze zien het belang ervan in. Dat wil zeggen dat de andere 40 procent nog moet worden overtuigd.”

Securex wil het misverstand uit de wereld hebben dat het hr-beleid bij startende bedrijven stiefmoederlijk wordt behandeld. “Wij geven speciaal advies voor een bedrijf dat zijn eerste werknemers aantrekt. Voor een zelfstandige is zo’n beslissing een gigantische verandering”, zegt Deflem. “En ook van crisissituaties kunnen sommige bedrijven nog wat leren. Als ze niet de juiste werkkracht vinden, moeten die bedrijven zich misschien eens afvragen hoe ze zich in crisisperiodes gedragen. Als ze weinig respect hebben voor hun medewerkers, vinden ze later de witte raaf niet en zullen ze het moeilijker krijgen om nieuwe werkkrachten aan te trekken. Of er bieden zich vrijbuiters aan, die toch niet lang blijven.”

Alain Mouton