In ontwikkeling

Deze lente herwint Agfa zijn zelfstandigheid. Als voorbereiding op de beursgang ontwikkelde het college van gedelegeerd bestuurders een nieuwe organisatiestructuur. De overname vorige week van Sterling Diagnostic Imaging is alvast het startschot van een doorslaggevend overgangsjaar.

Het hoofdkwartier van Agfa in Mortsel schrijft Vlaamse industriële geschiedenis. Toen Bayer in oktober 1998 aankondigde via een beursoperatie 75% van de aandelen van de specialist in digitale en analoge beeldverwerking te verkopen en André Leysen, voorzitter van de Groep Agfa-Gevaert, bekendmaakte met zijn holding Gevaert daarvan 25% te willen overnemen, viel dat in goede aarde. Hoewel Leysen de Vlaamse verankering als drijfveer wegwuifde, leek het alsof een verloren zoon terugkeerde.

Agfa’s bedrijfsgeschiedenis telt daarmee drie hoofdstukken. De wortels van het huidige bedrijf gaan terug tot het einde van de vorige eeuw, toen Gevaert Photo-Producten werd opgericht. In 1964 onstond een nieuw bedrijf – Agfa-Gevaert – uit de fusie van het Duitse Agfa AG en Gevaert nv. In 1981 kocht Bayer het bedrijf. Agfa – de verkorte naam voor de groep – is voorlopig nog een 100% dochter van het Duitse chemische concern. Maar omdat de digitale ambities van de dochter steeds minder samenvallen met de investeringsbereidheid en de doelstellingen van de moeder, verkoopt Bayer deze lente driekwart van de aandelen.

Reorganisatie als voorbereiding op beursintroductie

Agfa haalde in 1998 een omzet van 170 miljard frank. De groep is wereldwijd actief en heeft vestigingen in 35 landen. Alles samen telt het bedrijf 22.000 medewerkers. Om de komende beursoperatie voor te bereiden, besloot Agfa vanaf 1 januari 1999 zijn organisatie te hertekenen.

Drie lijnen springen daarbij in het oog:

het vijfkoppige college van gedelegeerd bestuurders concentreert zich voortaan meer op strategische taken terwijl de operationele bevoegdheden verschuiven naar het managementniveau eronder;

het college verdeelde de verkooporganisatie in vier vanuit Mortsel gecoördineerde regio’s: Europa, de Nafta-landen (USA, Canada en Mexico), Latijns-Amerika en het Verre Oosten. “Dit is een logisch antwoord op de evolutie bij onze klanten,” vertelt chief executive officer (CEO) Klaus Seeger. “Met de internationalisering en de komst van de euro is een landelijk georganiseerde structuur achterhaald. Veel van onze klanten zijn actief in verschillende landen van Europa.”

het concern hergroepeert zijn activiteiten in vijf productgroepen. Opnieuw wordt de klantenlogica gevolgd. De nieuwe bedrijfstakken zijn consumer imaging (onder meer fototoestellen en desktop publishing), graphic systems (prepress), medical systems (röntgenapparatuur en -software), non-destructive testing ( NDT, fotografische testapparaten) en industrial imaging (onder meer cinematografische films).

Vroeger was het concern opgedeeld in drie productgroepen: fotografische systemen, grafische systemen en technische beeldsystemen. Nu vallen de activiteiten uit verschillende takken samen in de nieuwe groepen. Zo plukt de afdeling consumer imaging uit de vroegere fotografische afdeling de activiteiten films, camera’s, filmrolletjes en DTP-apparaten uit de grafische groep.

Vijf gedelegeerd bestuurders vormen strategische denktank

De huidige samenstelling van het college van gedelegeerd bestuurders is relatief recent. De pensionering van enkele voormalige bestuurders, zoals René Peeters en Klaus Gerlach, is daaraan debet. Werner Seufert en Friedrich Hujer zitten al enkele jaren op hun post, de andere gedelegeerd bestuurders – Ludo Verhoeven, Albert Aps en Klaus Seeger – bekleden hun positie pas sedert 1997. Ook Seufert gaat binnen een zestal maanden met pensioen. Met de nieuwe organisatiestructuur is het niet uitgesloten dat zijn opvolger geen productgeoriënteerde achtergrond heeft. Vroeger was dat een logische voorwaarde. Vandaag ligt de belangrijkste opdracht van de Agfa-bestuurders op strategisch vlak.

“We vormen in de eerste plaats een strategische denktank. Wie ook operationele verantwoordelijkheid heeft, reageert niet neutraal en vertoont vaak een soort egoïstische reflex om de eigen bedrijfstak te bevoordeligen. Daarom blijft onze operationele rol beperkt tot die van een peterschap tegenover de managers met volledige verantwoordelijkheid over een business unit,” aldus CEO Seeger.

De vijf

gedelegeerd bestuurders hebben ieder een takenpakket, samengesteld uit vakgebieden waarvan ze telkens ook bestuurscommissies voorzitten. Daarnaast hebben sommigen nog het peterschap over een regio en/of een bedrijfsactiviteit.

Albert Aps (54 j.) combineert de vakgebieden financiën en informatica met het peterschap over Azië en Oceanië.

Ludo Verhoeven (55 j.) koos voor fotochemie, research en productie. Tegelijk is hij het klankbord voor de regio Europa en de activiteiten medische beeldvorming en NDT.

Friedrich Hujer (59 j.) heeft zijn standplaats in Leverkusen. Hij heeft de ontwikkeling en productie van software onder de vleugels, staat in voor Latijns-Amerika en neemt consumer imaging onder zijn hoede.

Werner Seufert (62 j.) neemt marketing, logistiek en aankoop voor zijn rekening. Daarnaast volgt hij de business units grafische systemen en industriële beeldvorming van nabij en is verantwoorderlijk voor de Nafta-regio.

Voorzitter is sedert 1 januari 1998 Klaus Seeger (56 j.). Na zijn doctoraat aan de universiteit van Giessen begon hij in 1971 bij Bayer. Met een formele, maar dynamische managementstijl is hij wellicht de ideale verbindingsfiguur tussen het moederconcern Bayer en het Agfa van de toekomst. Over zijn samenwerking met de voorzitter van de Groep Agfa-Gevaert, André Leysen – die ook de groep in de Aufsichtsrat (raad van bestuur) van Bayer vertegenwoordigt – zegt hij: “Het is mijn baas, maar hij is een uitzonderlijke figuur. Met een verfijnde intuïtie zorgt hij voor vertrouwen en menselijkheid in de firma.”

Gemiddeld komen

de vijf gedelegeerd bestuurders om de drie weken samen. Ze opereren via een overlegmodel. “In crisissituaties kan een monocultuur met één topman werken, maar Agfa zit niet in een crisis,” aldus Klaus Seeger. “Wij hebben een gedecentraliseerd discussieklimaat gecreëerd. We overleggen om de strategische richting te bepalen, maar steeds staat een beslissing als eindresultaat buiten kijf. Een bedrijf dat door te veel overleg talmt met beslissingen, raakt verlamd.”

Van producent naar dienstverlener

Volgens Klaus Seeger zit Agfa in een dramatische omschakeling. “We evolueren naar een aanbieder van digitale diensten. Dat betekent een verschuiving van onze kerncompetenties. Onze knowhow in fotochemie zal steeds minder onze producten beheersen.”

De nieuwe organisatie moet de sleutel zijn die op deze ontwikkelingen past. “Daarom ook is de beursoperatie zo belangrijk. Het zal ons de vrijheid geven om als strategische denktank optimaal te functioneren. Bovendien zullen we verlost zijn van de financiële belasting die joint ventures en overnames meebrengen. De aandelen zijn een valabel alternatief om dergelijke constructies op te zetten.”

Bij wijze van ouverture

op dit overgangsjaar staat januari 1999 voor het concern uit Mortsel in het teken van de overnames. Er wordt onderhandeld met een Amerikaans softwarehuis en vorige week raakte bekend dat Agfa in de markt van de medische beeldsystemen zijn Amerikaanse concurrent Sterling Diagnostic Imaging overneemt. Hiermee overschrijdt Agfa in dit segment de psychologische grens van 1 miljard dollar omzet en wordt de wereldwijde nummer twee, na Kodak.

Het huidige Agfa is een gediversifieerd bedrijf, actief op verschillende niveaus. De strategische koers waarop het management aanstuurt, bespeelt die diversiviteit. Momenteel haalt Agfa niet het rendement van zijn directe concurrenten. Maar de beeldspecialist uit Mortsel is wel een referentie op het vlak van digitalisering en grafische systemen. De groep wil de investeringen in de activiteiten met het grootste groeipotentieel bewust ondersteunen met de relatief stabiele inkomstenstroom uit activiteiten waar ze weliswaar niet de marktleider is, maar toch een belangrijke positie inneemt. De chemische activiteiten spelen cashcow voor de geldverslindende, maar veelbelovende hightech activiteiten.

ROELAND BYL