IMMIGRATIE. Onbegrip in eigen rangen

Een eigen zaak mag dan een middel zijn tot sociale integratie, wie als Marokkaanse immigrant hogerop wil, moet ook optornen tegen onbegrip en afgunst in de eigen rangen. Het verhaal van Mohammed El Morabete.

Multikulturele modekreten zijn aan Mohammed El Morabete niet besteed. De moeizame weg naar integratie van nieuwkomer tot volwaardig medeburger is daarvoor te ernstig. Mohammed El Morabete struikelde over alle denkbare vooroordelen : enerzijds heeft zijn eigen gemeenschap het er nog steeds moeilijk mee dat één van hen zich door suksesvol te zijn van de rest onderscheidt en anderzijds dreigde de Marokkaanse immigrant, zoals elke startende ondernemer zonder begeleiding, verstrikt te raken in een woud van regelgeving (bovenop de klassieke vooroordelen ten overstaan van Maghrebijnen).

Mohammed El Morabete is een selfmade man. Zonder specifieke opleiding, verliet hij op z’n achttiende zijn plattelandsdorp in Midden-Marokko waar hij opgroeide, om hier zijn geluk te beproeven. Hij begon in 1971 als hulpje in pluimveeslachterij Lintor in Lint. Vandaag, op z’n tweeënveertigste, leidt hij als zelfstandige twee firma’s en koestert hij plannen om in het land van herkomst een joint venture op te starten dat als pilootprojekt moet dienen voor het kweken van kuikentjes. Zijn schoonmaakfirma Akkioui haalt een omzet van 17 miljoen frank, zijn klusjesdienst Mar-O-bel Interim draait zo’n 33 miljoen omzet. Samen stellen ze 47 mensen te werk, waarvan drievierde Marokkanen en Turken. “Ik zou meer Vlamingen willen aanwerven, maar zij voelen zich te goed voor dit werk, ” klaagt Mohammed El Morabate (hij spreekt vlotter Nederlands dan menig Franstalig federaal minister en laat zich met zijn gezin naturalizeren tot Belg).

Eind november ’94 trok de Marokkaanse Vlaming met een VDBH-missie naar Marokko. Met Preconex uit Sint-Niklaas (veevoeders), Agriconcern uit Zulte (broedeieren) en Cumberland uit Sint-Martens-Latem (stallingen en voedingsinstallaties) onderhandelt El Morabete over mogelijke samenwerking om zijn plannen in Marokko te realizeren : “Er zijn tal van exportmogelijkheden : Belgische eieren die we ginds laten uitbroeden, uitvoer van schoonmaakprodukten en -apparatuur, verkoop van ontsmettingsmidelen voor Marokkaanse slachthuizen. “

SCHOONMAAK EN PLUIMVEE.

Mohammed El Morabete maakte van pluimvee en schoonmaak zijn vakgebied ; hij specializeerde zijn eerste onderneming Akkioui in het reinigen en ontsmetten van pluimveeslachterijen. Na 10 jaar als loonarbeider bij Lintor had hij een mooi kapitaaltje vergaard om op het Antwerpse “Zuid” een voedingswinkel te beginnen. Tegelijkertijd deed hij aan distributie van kippen en gevogelte onder de immigrantengemeenschap. El Morabete denkt met dankbaarheid terug aan de steun die hij kreeg van zijn eerste werkgever Robert De Witte van Lintor bij het realizeren van zijn eerste zelfstandige zaak. Met het geld uit de overname van zijn winkel door een Turk, kon El Morabete later, in december ’89, zijn huidig schoonmaakbedrijfje opstarten. Hij noemde het Akkioui Marrakech om duidelijk te maken dat het een Marokkaanse firma betrof (na enkele onaangename ervaringen) : “Zonder de toevoeging Marrakech werden we wel opgebeld, maar eens ter plekke aangekomen, had men ons plots niet meer nodig. Geleidelijk kregen we dan toch enkele tientallen bedrijven die er geen graten in zagen als trouwe klant, ” lacht El Morabete.

Vandaag keert die oprechte openheid (het niet verbergen van zijn afkomst) zich echter opnieuw tegen de Marokkaanse bedrijfsleider. In december van vorig jaar wierf hij Jozef Van Robbroeck aan en belastte hem met de reorganizatie en de verdere uitbouw van Akkioui Marrakech. Van Robbroeck was immers jarenlang aktief geweest in een Antwerpse schoonmaakonderneming met 200 werknemers en kende persoonlijk een reeks grote klanten uit de Antwerpse bedrijfswereld. Wegens opvolgingsproblemen en omdat Van Robbroeck er niet in geslaagd was voldoende kapitaal te vinden om de zaak zelf over te nemen, was dat schoonmaakbedrijf ermee gestopt. Jozef Van Robbroeck hoopte zijn kliënteel bij de nieuwe werkgever mee in te brengen. Via mailings werd Akkioui Marrakech bij zijn vroegere klanten- en kennissenkring als een volwaardig alternatief aangeprezen. En dat ging gepaard met heel wat “misverstanden”.

Wat bleek ? “In de meeste gevallen reageerden de vroegere klanten van Van Robbroeck niet of afwijzend. Enkel en alleen op basis van het briefhoofd met de melding : Akkioui Marrakech. Pas na een persoonlijke kontaktname door Jozef Van Robbroeck en nadat duidelijk werd dat hijzelf de schoonmaakafdeling leidde, draaiden velen honderdtachtig graden bij en was er geen vuiltje meer aan de lucht. Bijgevolg noemt de schoonmaakafdeling voortaan Akkioui zonder Marrakech, ” vertelt Joseph Lenssens, raadgever en vriend van Mohammed El Morabete.

ONGEZONDE MENTALITEIT.

Joseph Lenssen hielp de Marokkaanse ondernemer door het administratieve doolhoof, waarin hij zich te goeder trouw en door onwetendheid te pletter liep. “Dramatisch was, ” zegt Lenssens, “dat Mohammed het leven zuur gemaakt werd door de vakbonden, die blindelings achter het personeel gingen staan. Terwijl het er bij de werknemers let wel, landgenoten van El Morabete in de meeste gevallen louter om te doen was hun baas een peer te stoven. Je zou denken dat zijn Marokkaanse vrienden fier zouden zijn op hun baas, dat ze samen zouden vechten om hun bedrijf op te werken en gezamenlijk zouden bouwen aan hun sukses. Niets is minder waar. Wie dat denkt, kent de Marokkaanse mentaliteit niet : afgunst overheerst, men gunt het een andere Marokkaan niet dat hij zich opwerkt en boven de rest van de gemeenschap uitsteekt. Ondanks de multikulturele retoriek, begrijpt men die Marokkaanse mentaliteit niet. Men weigert immers de minder fraaie kanten te zien. Men doet aan zelfverblinding en dat zal zich wreken” (zie kader).

Mohammed El Morabete knikt en voelt zich ongemakkelijk. Hij spreekt zijn vriend Lenssens niet tegen, vertelt uitvoerig over een aantal situaties waarin hij door zijn Marokkaanse werknemers in de tang genomen werd, over hun chantage, afpersingen van geld en misbruiken die hem als werkgever in verlegenheid brachten tegenover zijn klanten. Enerzijds is er de schroom om zijn landgenoten, die het al moeilijk genoeg hebben, niet nog meer in een kwaad daglicht te plaatsen. Anderzijds is er de vrees voor wraaknemingen vanuit de eigen gemeenschap. Mohammed El Morabete dringt aan op diskretie : “Plaats alstublieft de incidenten met een aantal van mijn Marokkaanse werknemers niet te veel in de verf. “

Mohammed El Morabete is een suksesvol zakenman, het voorbeeld van de perfekt geïntegreerde immigrant, die zichzelf opwerkte op de maatschappelijke ladder. Joseph Lenssens : “Mohammed woont en leeft nu 24 jaar bij ons. In heel die tijd heeft hij niet één dag gestempeld. Integendeel, hij stampte twee firma’s uit de grond en zorgde voor tewerkstelling van Vlamingen en van immigranten. Hij spreekt onze taal. Kortom, Mohammed is het levend bewijs dat een harmonieuze integratie van immigranten mogelijk is. Ik vrees alleen een soort konspiratie van de stilte, namelijk dat omwille van een aantal modekreten en het overeind houden van heilige huisjes het reële debat over de integratie van de immigranten in onze samenleving wordt scheefgetrokken. Daardoor kunnen sommigen binnen de immigrantengemeenschap misbruiken instandhouden en krijgen extremistische partijen de kans om hun aanwezigheid te misbruiken. “

ERIK BRUYLAND

MOHAMMED EL MORABETE (MAR-O-BEL/AKKIOUI) Slachtoffer van zijn sukses ?