Iedereen vergeet graag de successierechten

Een zakenman sterft zonder wettelijke erfgenamen en laat zijn fortuin na aan een zevental trouwe medewerkers. De Vlaamse minister van Begroting krijgt dan 65 procent. Een collega zonder kinderen laat zijn huisje en wat spaargeld na aan een zevental loyale vrienden. Alweer krijgt minister Muyters 65 procent. Dit zijn geen belastingen meer, dit is onteigening.

De successierechten zijn dan ook de meest ontdoken en ontweken belastingen. Niemand is er nog voor te vinden, zo lijkt het. Naar aanleiding van de demarche van koningin Fabiola en de stichting Astrida van wijlen koning Boudewijn liet professor Michel Maus optekenen dat de successierechten verworden zijn tot de belasting van de kleine man.

Deze belasting gaat al sinds 1997 naar de gewesten. In 2014 heeft Vlaanderen het tarief voor stiefkinderen identiek gemaakt aan dat voor natuurlijke kinderen. Dat was al bij al een beperkte hervorming. Vanaf volgend jaar int het Vlaams Gewest de registratie- en successierechten ook zelf. Tot nu toe deed de federale belastingdienst dat. Je zou dan verwachten dat naar aanleiding van de verkiezingen iemand daar een idee of een plan voor heeft. Maar het is oorverdovend stil in de verkiezingsprogramma’s. Groen zegt wel iets, maar dat is vreemd genoeg dat het de successierechten wil afschaffen om plaats te maken voor een jaarlijkse vermogensaanwasheffing. Let hier op het tussengeschoven woord ‘aanwas’. Wie geweldig rijk is maar niet nog rijker wordt, omdat zijn aandelen gezakt zijn of de rente laag blijft, betaalt dus geen belasting. Slappe koffie, dat groene programma, ik had beter verwacht. Maar het is toch iets, want de andere voorstanders van een of andere vermogensbelasting, PvdA en in mindere mate sp.a, zeggen niets over die feitelijke vermogensaangifte en vermogensheffing die de successierechten zijn. Vreemd. De liberalen willen een “forse verlaging”. Dat is normaal.

Wie in alle talen over deze belasting zwijgt, is de Vlaamse minister van Financiën Philippe Muyters (N-VA). Het is alsof hij die belasting niet wil, hoewel door de stijgende opbrengst zijn begrotingen in evenwicht gebleven zijn. De federale wetgever heeft in 2013 eindelijk een antimisbruikbepaling ingevoerd, maar na protest van notarissen en fiscale planners is daar maar een beperkt lijstje van verboden constructies van overgebleven. De ontwijking kan dus nog altijd rustig georganiseerd worden. Het zogenaamde duolegaat, hét modelvoorbeeld van een constructie die met de beste wil van de wereld niet tot doel en strekking van de wet gerekend kan worden, werd na enige aarzeling opnieuw door de federale minister van Financiën, Steven Vanackere (CD&V), gedoogd. De instellingen die graag een fiscaal graantje meepikken, hebben er meer dan ooit propaganda voor gemaakt.

Samengevat: iedereen vergeet graag de successierechten. Bij al die nonchalance wordt wel vergeten dat er mensen zijn die verondersteld worden de wet te doen naleven. Nu internationaal de druk op verborgen vermogens toeneemt, zijn er ook meer en meer erfgerechtigden die zich van hun vroegere vergetelheid bewust worden, en die er niet helemaal meer gerust op zijn.

Om al die redenen wil ik volgend voorstel meegeven aan de volgende Vlaamse regering:

– werk een restitutieregeling uit voor vergeten of ontdoken successierechten;

– breng de 45, 55 en 65 procent terug naar 35 procent;

– trek het tegen 3 procent belaste minimum op van 50.000 naar 250.000 euro;

– beperk tegelijk de mogelijkheid van schenking tegen 3 of 7 procent ook tot 250.000 euro;

– vul de sinds 2013 bestaande antimisbruikbepaling ernstig in.

De auteur is directeur bij de Bijzondere Belastinginspectie.

KAREL ANTHONISSEN

Dit zijn geen belastingen meer, dit is onteigening.