‘Iedereen snapt hoe idioot dit is’

Besparingen worden gezocht in de gezondheidszorg. Dat is niet enkel een Belgisch recept, zo blijkt. Ook in de VS moet de gezondheidszorg op dieet. Al moet formateur Elio Di Rupo niet te veel inspiratie zoeken bij Barack Obama, zegt de Amerikaanse gezondheidseconoom Jeff Bauer.

Op 23 november moet een speciaal Congressional Committee zijn verslag klaar hebben over de mogelijke besparingen om het rampzalige Amerikaanse begrotingstekort terug te dringen. Onder andere Medicare, de ziekteverzekering voor gepensioneerden, krijgt daarin vermoedelijk een hoofdrol. Volgens de gezondheidseconoom Jeff Bauer, die onlangs een samenwerking heeft opgezet met de West-Vlaame consultant HICT, is het deze keer immers menens met de besparingen in de Amerikaanse ziekteverzekering. En dat is nodig, want de Amerikanen geven al zo’n 17 procent van hun bruto binnenlands product uit aan gezondheidszorg. “De tijden dat de Amerikaanse artsen hun business zagen groeien ondanks aangekondigde besparingsmaatregelen zijn voorbij. We kunnen ons geen extra uitgaven meer permitteren”, zegt Bauer.

TRENDS. Ruimte om te besparen in de Amerikaanse gezondheidszorg was er altijd al. En toch was de factuur elk jaar hoger. Wat is er nu anders?

JEFF BAUER. “Er zijn in de VS een paar staten die volgens de gangbare boekhoudnormen technisch bankroet zijn. En dat heeft zijn impact op Medicaid, de medische verzekering voor wie effectief werkloos is. Sommige staten zijn er beter aan toe dan andere. Interessant detail: Texas is er het slechtst aan toe. De gouverneur is Rick Perry, een van de Republikeinse kandidaten voor de presidentsverkiezingen.

“Als de economische uitdagingen van de VS al groot zijn, dan zijn die van de Amerikaanse deelstaten nog veel groter. Bijna alle staten hebben problemen met de pensioenfondsen van hun ambtenaren. De kop van de babyboomgeneratie wordt nu 65. En plots blijkt dat de staten niet genoeg geld in de bank hebben gezet voor de pensioenen van al die ambtenaren. We zeggen in Amerika: They were just kicking the can down the road.”

En hoe zit het met Medicare?

BAUER. “Medicare is er voor de gepensioneerden. Dat is een federale bevoegdheid. Die is er gekomen toen aan het einde van de jaren zestig bleek dat mensen die met pensioen gingen en een goede ziekteverzekering hadden via hun werkgever, plots hun dokterskosten uit eigen zak moesten betalen. Het gevolg was dat dokters hun gepensioneerde patiënten gratis behandelden en die kosten doorrekenden door de tarieven voor patiënten met een verzekering op te trekken. Alleen bleek al snel dat de kosten van Medicare veel hoger uitvielen dan was vooropgesteld.

“In 1973 waren de kosten in het systeem al verdrievoudigd. Dus voerde de regering certificates of need in. Dat betekent dat geen ziekenhuis, radioloog of dokter nog een nieuwe machine mocht kopen tenzij hij kon aantonen dat ze de factuur van de gezondheidszorg niet zou opdrijven. Nochtans zijn sindsdien de kosten in de gezondheidszorg alleen maar gestegen. Geen enkele regering heeft ooit iets serieus ondernomen om die stijging tegen te gaan. Vergeleken met jullie Belgische kostencontroles hebben de VS werkelijk geen kostencontrolemechanisme. Medicare staat dokters toe te doen wat ze goed achten. Als een dokter een bypassoperatie wil uitvoeren op een patiënt van 93 jaar, dan kan dat en de overheid betaalt de rekening.”

De nieuwe gezondheidswet van Obama wil toch medische richtlijnen invoeren?

BAUER. “Wel, in de nieuwe ziekteverzekeringswet is er voor het eerst de eis dat de overheid research based guidelines ontwikkelt. Daarbij is zelfs een budget van 1,5 miljard dollar uitgetrokken om een instituut op te richten dat uitzoekt wat we niet zouden moeten betalen. Maar om de Obama health care reform goedgekeurd te krijgen in maart vorig jaar, is die eis afgezwakt en zijn de richtlijnen van dat instituut niet verplichtend. Een arts die dus een bypassoperatie bij een patiënt van 93 jaar doet, kan de rekening nog altijd naar de overheid sturen. Je begrijpt: dit is idioot.”

Van besparingen komt dus niets in huis?

BAUER. “Toch wel. De nieuwe wet wil in de gezondheidszorg 967 miljard dollar besparen in de komende tien jaar. De federale overheid heeft dat als een besparingsdoel vooropgesteld, maar heeft niet vastgelegd dat die besparingen moeten gebeuren door het schrappen van irrationele behandelingen.

“In theorie houdt ze al sinds 1996 de hand op de knip. Sindsdien is een wet van kracht waarin het maximale bedrag wordt vastgelegd dat de overheid wil betalen in Medicare. Maar in de praktijk werkt dat niet: als die wet van 1996 wordt toegepast, dan zouden de rekeningen voor de artsen dit jaar 30 cent per dollar lager moeten zijn dan ze in werkelijkheid zijn. Hoe dat komt? Bij het begin van het parlementaire jaar zijn de artsen telkens komen lobbyen en elk jaar schoven de besparingen op. Dat gaat nu veranderen. Doordat de Republikeinen het huis van volksvertegenwoordigers controleren met voldoende stemmen, gaat dat geen extra geld in het systeem steken. De 967 miljard dollar besparingen die in de Obama-hervorming staan, zijn dus peanuts vergeleken met de 2000 miljard dollar besparingen die door de Republikeinen zijn vooropgesteld in Medicare. Met andere woorden: de gloriedagen van Medicare zijn voorbij.”

En hoe zit het met de groep mensen zonder ziekteverzekering?

BAUER. “Die groep is heel divers. Het zijn in de eerste plaats kinderen onder 18. Hoe dat komt? Werkgevers zagen de kostprijs van de ziekteverzekering voor hun werknemers voortdurend stijgen. Die is het gevolg van een cost shift waarbij artsen de afgelopen decennia de besparingsdruk in Medicare en Medicaid compenseerden door de kosten door te schuiven naar de privéverzekerden. Daarop zijn de werkgevers naar de verzekeringsmaatschappijen gestapt. Die begonnen ongeveer tien jaar geleden de dekking te beperken voor partner en werknemer, of ze lieten de werknemers bijbetalen voor de verzekering van hun kinderen. Een heleboel werknemers konden dat niet en dus steeg het aantal onverzekerde kinderen.

“De jongste jaren wordt ook de partner steeds vaker geschrapt uit de verzekeringspolis via de werkgevers. De werknemer is dus de enige die wel degelijk is verzekerd. Tenzij hij een groot bedrag betaalt. Omdat iedereen in de VS nu platzak is en er zo veel werkloosheid is, daalt het aantal mensen dat een ziekteverzekering heeft bij hun werkgever snel. Sommige werkgevers gaan zelfs zo ver dat ze de health insurance niet meer aanbieden. Hoe sterk die evolutie is? Tien jaar geleden was 70 procent van de werknemers nog verzekerd via zijn werkgever, nu is dat nog iets meer dan 50 procent.”

ROELAND BYL

“Een arts die een bypassoperatie bij een patiënt van 93 jaar doet, kan de rekening nog altijd naar de overheid sturen”