Hopen op hoorn des overvloeds

Daan Killemaes
Daan Killemaes Hoofdeconoom Trends

Noah heeft twee zekerheden in dit leven: hij zal sterven en hij zal belastingen betalen. Maar in vergelijking met vorige generaties verschillen de nuances: Noah zal waarschijnlijk wat langer leven en hoogstwaarschijnlijk heel wat meer belastingen betalen. De huidige baby’s erven Belgische overheidsfinanciën die bol staan van bestaande schulden en toekomstige claims. De fiscus zou elke nieuwe Belg een geboortekaartje moeten sturen met de boodschap “bij voorbaat dank, en tot binnenkort.” Bij de geboorte staat Noah meteen een kleine 240.000 euro in het krijt aan nog af te lossen overheidsschuld. Bleef het daar maar bij. Noah krijgt de komende decennia nog een veel grotere rekening gepresenteerd. Hij zal van zijn (voor)ouders de snel aandikkende factuur van te betalen pensioenen en gezondheidszorgen onder de neus geschoven krijgen. Tegen 2050 zou de extra kostprijs volgens de huidige schattingen ongeveer 6 % van het bbp bedragen. Op de koop toe zal Noah die last op zijn schouders met steeds minder werkende lotgenoten kunnen delen. Noah zou natuurlijk kunnen terugvallen op de tactiek die zijn ouders en grootouders in de jaren 70 en 80 toepasten. Financier de noden met geleend geld, en laat de volgende generaties de schulden aflossen. Mochten de generaties die de komende decennia aan de macht zijn, besluiten om op die manier de vergrijzing te financieren, dan zal het overheidstekort tegen 2050 opnieuw 8,5 % en de staatsschuld 127,7 % van het bpp bedragen, zo simuleerde de Nationale Bank. Maar dergelijk beleid mag niet meer van Europa, en gelukkig maar, want Noahs papa en mama weten welke offers het vraagt om ontspoorde overheidsfinanciën weer op de rails te zetten: een aanhoudende hoge fiscale druk en een overheid die noodzakelijke investeringen niet kan betalen.

Zodoende tonen de huidige generaties enig medelijden met Noah & co. Ze doen hun best om de begroting in evenwicht te houden en de staatsschuld voort af te lossen. Ze beloven de komende jaren zelfs een begrotingsoverschotje op te bouwen en zwaaien met een Zilverfonds om de extra kosten te betalen. Maar de realiteit is dat de huidige generaties niet te veel van het eigen comfort willen opofferen om Noah uit de wind te zetten.

Ten eerste zit in het Zilverfonds minder dan in mama’s koekendoos na Noahs eerste verjaardagsfeestjes. En ten tweede: het huidige begrotingsbeleid volstaat in geen honderd jaar om de volgende generaties een pijnlijke belastingverhoging te besparen. Om de meerkosten van de vergrijzing vooraf te financieren, is een begrotingsoverschot van 5,7 % nodig de komende jaren. Dat hebben de huidige generaties er niet voor over en daarom zal Noah veel meer belastingen moeten betalen – tot 20 % meer tegen 2050. Tenzij de overheid zwaar het mes zou zetten in de overheidsuitgaven, maar dat is weinig waarschijnlijk gegeven het electorale gewicht van een grijze klasse die grotendeels afhankelijk is van sociale uitkeringen.

Noah kan alleen hopen op een ‘hoorn des overvloeds’: een nieuwe technologische revolutie die de economische groei ver boven de magere 1,75 % tilt die vandaag wordt geprojecteerd. Dan zou Noah veel diepere zakken dan zijn ouders hebben om alle claims op zijn inkomen te betalen. Maar een economisch mirakel meemaken, neen, die zekerheid heeft Noah niet.

Daan Killemaes

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content