Hopen op een sloom jaar

De Amerikaanse economie zal een recessie kunnen vermijden, maar helemaal lekker zal ze zich niet voelen. Als op die manier het kolossale handelstekort naar beneden kan, hoeft dat zelfs geen slecht nieuws te zijn.

In de voorbije jaren heeft de Amerikaanse economie de negativisten voortdurend het nakijken gegeven. Keer op keer moesten de onheilsprofeten die moeilijkheden voorspelden – of het nu ging om een crash van de woningprijzen, een instorting van de consumptiebestedingen of een dollarcrisis – hun ongelijk toegeven.

Maar in 2006 hadden de pessimisten het eindelijk bij het rechte eind. De woning- boom viel abrupt stil en trok het ritme van de economische groei in zijn geheel naar beneden tot ver beneden het trendpercentage van het tweede halfjaar. Die luwte in de huisvesting zal voortduren tot in 2007. Landelijk zullen de gemiddelde huizenprijzen lichtjes dalen en dat zal de eerste keer zijn sinds de Grote Depressie. Bijgevolg zal ook de economie zwak presteren, vooral in het begin van het jaar.

Maar de correctie op de huizenmarkt zal geen catastrofale gevolgen hebben. Er komt geen recessie in 2007. In plaats van de interesten drastisch naar beneden te halen om een inzinking te vermijden, zullen de centrale bankiers zich eerder zorgen maken over de te hoog oplopende inflatie.

Toen in 2006 de voorraad onverkochte huizen snel de hoogte inging, schroefden de bouwbedrijven hun activiteiten drastisch terug na een bouwkoorts die verscheidene jaren geduurd had. Het ritme van de woningbouw ging er met een vijfde op achteruit, voldoende om de totale productieaanwas met een vol procentpunt naar beneden te halen.

Maar elders in de economie had dat weinig effect. De consumenten bleken niet verontrust. De plotse daling van de brandstofprijzen, die hun portefeuille aandikte, wakkerde het optimisme weer aan. Jobs waren er te over en de werkloosheidsgraad viel in september met 4,6 % terug op zijn diepste punt in vijf jaar, terwijl de lonen stegen in hun snelste tempo sinds vier jaar.

Handelstekort en inflatie aanpakken

In 2007 zal die mix wijzigen. De inzinking in de bouwsector zal stilaan verdwijnen naarmate de aannemers hun surplusvoorraad van nieuwe huizen wegwerken. De consumenten daarentegen zullen geleidelijk hun uitgavenritme temperen als reactie op de zwakkere huizenprijzen. De spaarquote van de gezinnen, die nu op een negatieve 2 % staat, zal beetje bij beetje stijgen.

Het aantal niet-afgeloste leningen zal stijgen, weliswaar vertrekkend van een uiterst laag niveau. Een omvangrijke kredietcrisis is echter onwaarschijnlijk. De meeste huishoudboekjes zijn sterk genoeg om een bescheiden daling van de huizenprijzen te ondervangen. Omdat de consumptie-uitgaven lager zullen liggen, maar niet zullen stagneren, zal de algemene economische groei rond 2 % liggen. Dat is beneden zijn mogelijkheden, maar nog ver verwijderd van een recessie.

Een sloom jaar is trouwens precies wat de Amerikaanse economie nodig heeft, zowel om de externe onevenwichten te temperen als om de inflatie onder controle te houden. Omdat de groei in de rest van de wereld stevig is, zou een vermindering van de bestedingen in Amerika het kolossale handelstekort naar beneden kunnen halen zonder de wereldwijde groei ernstig te kneuzen. In 2007 zou het tekort op de lopende rekening van de Verenigde Staten wel eens voor het eerst sinds 2001 kunnen slinken.

De inflatie onder controle krijgen, zal iets moeilijker zijn. De kerninflatie, waarin de wispelturige categorieën voeding en brandstoffen niet meegeteld zijn, ligt een stuk boven de 2 % die de Amerikaanse centrale bank geruststellend vindt. Maar toen de economie vertraagde, zette de Federal Reserve (Fed) een punt achter haar twee jaar durende campagne om de rente in augustus op te trekken en liet ze de kortetermijnrente onveranderd op 5,25 %. De meeste beleggers verwachten dat de Fed de rente in 2007 naar beneden zal halen, maar als de economie alleen maar sloom is, is zoiets weinig waarschijnlijk.

Minder productief

De centrale bank zal bijzonder waakzaam moeten zijn, omdat de natuurlijke snelheidslimiet van de economie (de groei van het bbp die kan aangehouden worden zonder de inflatie aan te wakkeren) zal terugvallen. De twee motoren die bepalen hoe snel een economie veilig kan groeien – het aantal werknemers en hun productiviteit – verliezen allebei aan kracht.

De ongemeen snelle toename van de productiviteit vormde in het voorbije decennium de bron van Amerika’s economische sterkte. Om redenen die we nog altijd niet ten volle begrijpen, maar die waarschijnlijk te maken hebben met de IT-revolutie en de globalisering, is het ritme van de Amerikaanse productiviteitsgroei scherp gestegen in 1996. Sinds 2005 kent de groei van de arbeidsproductiviteit echter een trager verloop. In de voorbije jaren nam de uurproductie per arbeider, de landbouw uitgezonderd, toe met ongeveer 2 %, tegenover meer dan 2,5 % tussen 1996 en 2005.

Het aandeel van de Amerikanen die officieel aan het werk zijn, is na de recessie van 2001 scherp gedaald. Men veronderstelde dat mensen uit de arbeidsmarkt gestoten werden omdat ze geen baan konden vinden. Maar na verscheidene jaren van sterke stijging van de output wordt duidelijk dat andere, structurele factoren een rol spelen. Het feit dat de babyboomers ouder worden, betekent dat er steeds meer werknemers zijn in de leeftijdscategorie van 55 tot 65 jaar, terwijl het aandeel van de werkende bevolking snel begint te dalen. Het percentage vrouwen dat wil werken, zou wel eens een plafond bereikt kunnen hebben en jongeren geven er de voorkeur aan om meer tijd te besteden aan hun studies.

Samen kunnen die veranderingen in de productiviteitsgroei en in de arbeidsmarkt ertoe leiden dat de snelheidsgrens van de economie vrij sterk afdaalt. Economen bij JP Morgan verwachten dat de jaarlijkse trendgroei tussen 2007 en 2010 slechts 2,5 % zal bedragen, een vol percentagepunt lager dan aan het einde van de jaren negentig en het traagste tempo in de naoorlogse periode.

De aanpassing aan de tragere groei zal niet probleemloos verlopen. Alles bij elkaar zal 2007 dan ook een jaar van somberheid worden. Een recessie vermijden, zal al een hele prestatie zijn, maar het zal allemaal niet zo prettig aanvoelen.

De auteur is redactrice Amerikaanse economie van The Economist.

Zanny Minton Beddoes