De voorbije weken maakten alle Europese banken bekend dat ze belangrijke provisies voor toekomstige kredietverliezen als gevolg van de coronacrisis opzijzetten. Is het ergste leed voor hen daarmee geleden?
De Nederlandse bank ING voegde in het tweede kwartaal 1,3 miljard euro toe aan haar stroppenpot. Daardoor kelderde de groepswinst met 80 procent. De bank kan nu al 2 miljard euro aanspreken om toekomstige verliezen op slechte leningen op te vangen, zonder dat dat de resultaten nog verder bezwaart. ING-CEO Steven van Rijswijk verwacht niet dat de bank meer geld zal moeten opzijzetten om de impact van de coronacrisis op te vangen. “Als de economische vooruitzichten niet slechter worden, heeft ING het ergste achter de rug”, luidde zijn inschatting.
Waarop is het optimisme van Van Rijswijk gebaseerd? Net zoals in België moeten ook in Nederland de echte economische gevolgen van de coronacrisis nog komen. Economen verwachten dat de faillissementengolf in het bedrijfsleven er in het najaar op gang komt. De verwachting is dat steeds meer bedrijven last zullen hebben om hun leningen terug te betalen.
Boekhoudregels verplichten de banken niet enkel geld opzij te zetten voor mogelijke verliezen op manifest slechte leningen, waarvan al afbetalingen gemist zijn. Ze moeten ook provisies aanleggen als de macro-economische vooruitzichten verslechteren, voor leningen die op dat moment nog netjes worden afgelost. In het geval van ING valt dik 550 miljoen euro in die categorie. ING gaat ervan uit dat haar buffer zal volstaan. Tenminste als de corona-epidemie niet opnieuw toeslaat en de economische vooruitzichten niet verslechteren.
Nederland beleefde een relatief lichte lockdown in vergelijking met ons land. Daardoor is de economische impact van corona er kleiner dan in België. Een ander verschil is dat leningen in Nederland op een maximale betaalpauze van zes maanden kunnen rekenen. In België is het uitstel van betaling voor particulieren en bedrijven verlengd tot eind dit jaar. ING duwde voor 190.000 klanten en 18 miljard euro aan kredieten de pauzeknop in, maar intussen lossen veel klanten alweer hun lening af.
Dat niet iedereen in de Europese financiële sector het optimisme van ING deelt, blijkt uit de beslissingen van Santander. Die Spaanse bank steekt 3,1 miljard euro in haar stroppenpot. Op HSBC na – dat lijdt onder de spanningen tussen China en de Verenigde Staten, en de onrust in Hongkong – is Santander de Europese bank die de meeste provisies opzijzet. Bovendien schrijft Santander 10 miljard euro goodwill af op eerdere overnames. De bank deed de voorbije jaren verschillende acquisities, onder meer om haar positie in het Verenigd Koninkrijk te versterken. Die onderdelen leveren door de coronacrisis minder rendement op dan verwacht. Die waardeverminderingen neemt Santander nu in zijn boeken op. Daardoor boekte de bank in het tweede kwartaal een monsterverlies van 11 miljard euro.
Slag om de arm
Hoe pakken de Belgische banken het aan? Johan Thijs, de CEO van KBC Groep, is voorzichtig pessimistisch. Hoewel KBC nauwelijks met wanbetalers wordt geconfronteerd, stopte de bank in het tweede kwartaal 845 miljoen euro in haar stroppenpot, boven op de 121 miljoen euro uit het eerste kwartaal. De bank houdt voorlopig vast aan haar basisscenario dat er voor het volledige jaar 1,1 miljard euro provisies nodig zullen zijn. Maar Thijs houdt een slag om de arm: als de corona-epidemie aansleept en een nieuwe lockdown zou veroorzaken, zal KBC in het slechtste geval 1,6 miljard euro provisies moeten opzijzetten.
De KBC-baas wijst erop dat 8 tot 9 procent van zijn klanten een beroep doen op het wettelijk toegelaten uitstel van betaling. Zowel particulieren als bedrijven hebben hun afbetalingen tijdelijk stopgezet, voor een totaal kredietvolume van naar schatting 8,5 miljard euro. Ze kunnen tot eind dit jaar een beroep doen op die maatregel. Pas eind dit jaar en daarna, als de steunmaatregelen van de overheid wegvallen, zal blijken welke kredietnemers echt in de problemen zitten en met hoeveel wanbetalers KBC opgescheept zit. Voor Thijs is het duidelijk: het ergste moet nog komen.
Bijna volledig ingedekt
De staatsbank Belfius ziet de zaken rooskleuriger. Ze nam in het tweede kwartaal voor 393 miljoen euro kredietprovisies, waarvan 81 miljoen euro afschrijvingen van reële kredietverliezen. De bank maakt zich sterk dat ze zich daarmee bijna volledig heeft ingedekt tegen de impact van de coronacrisis. “De situatie is minder erg dan we hadden verwacht”, zei CEO Marc Raisière op een persconferentie. “Aanvankelijk vreesden we dat de kredietkosten voor deze crisis zouden oplopen tot een miljard euro. Nu gaan we uit van ruim 450 miljoen euro voor het hele jaar.”
Belfius profiteert van zijn verleden als financier van de openbare sector. De bank was de partner van lokale besturen en overheden, en heeft ook veel kredieten aan ziekenhuizen en sociale instellingen. Die gaan niet zo snel failliet als commerciële ondernemingen. Pas de laatste jaren is Belfius snel gegroeid als financier van bedrijven en kmo’s. De bank was gul in het verstrekken van kredieten om een plaats op die markt te veroveren. De toekomst zal moeten uitwijzen of dat ten koste ging van de kwaliteit van de kredietportefeuille.
Weerbaar en wendbaar
De grootste bedrijfsbank van het land, BNP Paribas Fortis, schaart zich aan de kant van de positivo’s. “Er is nog veel onzekerheid over de impact van de corona-epidemie op de Belgische en de Europese economie”, gaf CEO Max Jadot op een persconferentie toe. “Daartegenover staat dat het Belgische weefsel van bedrijven en kmo’s heel weerbaar en wendbaar is. Bovendien zijn de Belgische banken voldoende gekapitaliseerd om het bedrijfsleven te ondersteunen.”
BNP Paribas Fortis zette in de eerste zes maanden 360 miljoen euro opzij voor toekomstige kredietverliezen op groepsniveau (België, Luxemburg en Turkije). Dat is 144 miljoen euro meer dan in dezelfde periode vorig jaar. De extra provisies zijn grotendeels voor rekening van België, waar 134 miljoen euro in de stroppenpot wordt gestoken. In België moet BNP Paribas Fortis een aardig bedrag afschrijven op het faillissement van de moderetailer FNG (Brantano, Fred & Ginger). Volgens krantenberichten was de bank voor 75 miljoen euro blootgesteld aan het FNG-concern.
Toch zet BNP Paribas Fortis in verhouding tot de omvang van zijn kredietportefeuille (131 miljard euro) relatief weinig geld opzij. Dat heeft te maken met de economische prognose van de bank: “Wij verwachten dat de Belgische economie tegen midden 2022 weer op het niveau van 2019 zit”, aldus Jadot. “In die zin zijn we misschien optimistischer dan andere Belgische banken, die dat kantelmoment later zien. Dat kan verklaren waarom de andere banken conservatiever zijn en meer provisies nemen.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier