Hoe moet het verder na de mars op Moskou? ‘Oekraïne houdt nog heel wat kaarten tegen de borst’

Volgens militair historicus Tom Simoens hangt het verloop van de oorlog van twee grote vragen af.

De mars op Moskou doet bijna vergeten dat de oorlog in Oekraïne gewoon doorgaat. Het Russische leger voerde nog bombardementen uit en aan het front in oosten hield het stand tegen het Oekraïense tegenoffensief.

Bescheiden opmars

“We kunnen ondertussen zeggen dat het meest optimistische scenario – een snelle opmars van Oekraïne – niet meer gaat gebeuren”, zegt Tom Simoens, militair historicus aan de Koninklijke Militaire School. “Na bijna drie weken hebben de Oekraïners ongeveer 130 vierkante kilometer terreinwinst geboekt.

“Dat is relatief bescheiden en dat mag ook niet verbazen. De Russische stellingen zijn nu goed bezet, zeker in vergelijking met een halfjaar geleden. Het Russische leger heeft zich ook voorbereid op een tegenoffensief door meer mijnenvelden aan te leggen.

“Oekraïne heeft veel moderne westerse wapens gekregen, maar de omstandigheden om te trainen waren niet ideaal, slechts een drietal maanden. Om legereenheden te trainen en nieuwe eenheden van verschillende componenten (bijvoorbeeld land- en luchtmacht) goed te doen samenwerken, moet je toch op minstens op een jaar rekenen.”

Twee grote vragen

Volgens Simoens hangt het verloop van de oorlog van twee grote vragen af. “We hebben nog altijd niet alle types zware voertuigen aan het front gezien, de pantservoertuigen bijvoorbeeld die het voorbije jaar geleverd zijn. Oekraïne houdt nog heel wat kaarten tegen de borst.

“Tegelijk weten we niet of Rusland al troepenreserves heeft ingezet om het front te stabiliseren. We weten dat beide kanten zware verliezen lijden, maar we weten niet hoe zwaar.

“Het staat ook vast dat er materiële beperkingen zijn. Rusland zit bijvoorbeeld door zijn voorraad geavanceerde kruisraketten heen. Het kan er maar een dertigtal per maand afschieten, wellicht alles wat het die maand geproduceerd krijgt.

Lees hieronder verder

“Ook Oekraïne heeft munitieproblemen. Het is niet meer het artillerieoffensief van pakweg een jaar geleden. Toen de Russen dagelijks 60.000 artilleriegranaten per dag afvuurden, de Oekraïeners zaten op piekdagen rond de 20.000 per dag.”

Er is een andere cruciale wedloop bezig: wie kan zijn wapenproductie het beste doen draaien? De voorbije maanden hadden Oekraïne en zijn medestanders gehoopt dat de economische sancties de wapenindustrie in Rusland op de knieën zouden krijgen.

Gaten in de sancties

“Poetin kan deze oorlog nog blijven voeren”, zegt Oost-Europa-experte Ria Laenen (KU Leuven). “We moeten toegeven dat de sancties niet zo’n grote impact hebben als velen hadden gehoopt. Dat komt onder meer door de autoritaire aard van het regime. De welvaart van de burger is ondergeschikt aan het voortbestaan van het regime. Daardoor kunnen er waanzinnig veel middelen naar die oorlog blijven gaan.”

“De sancties hebben een impact, maar Rusland zit niet in dezelfde situatie als Noord-Korea. Het is internationaal niet geïsoleerd. Het kan nog handeldrijven, en niet alleen met China. India is ook snel op grote schaal olie beginnen af te nemen. Er gaat zelfs nog altijd een beetje gas naar Europa. Er zijn best nog veel gaten in de sancties.”

Grote veerkracht

“Tegelijk presteert de Oekraïense economie beter dan verwacht”, gaat Laenen voort. “Oekraïne toont een indrukwekkende veerkracht. Het land beantwoordt al lang niet meer aan het beeld van een karikaturale, verouderde ex-Sovjet-republiek. De bevolking heeft een hoge scholingsgraad en de economie is sterk gedigitaliseerd.

“De westerse bondgenoten zijn nog altijd wat gereserveerd over de economische steun voor de heropbouw en ook de Europese Unie treuzelt over het lidmaatschap. Oekraïne wil absoluut die twijfels wegnemen. Het roept de oorlog niet als excuus in en probeert nu al de corruptie en andere fundamentele problemen aan te pakken.”