Een 31-jarige moet de Oekraïense staatsdefensiegigant Ukroboronprom nieuw leven inblazen. Dat wordt niet gemakkelijk, maar niets is makkelijk in Oekraïne.
In maart herstartte Oekraïne abrupt zijn defensie-industrie. De hervormingsgezinde en hyperactieve Oleksandr Kamyshin werd aangesteld als hoofd van een versterkt ministerie voor Strategische Industrieën. Hij hervormde eerder de spoorwegen en heeft het vertrouwen van de president. Nog verrassender is de recente benoeming van Herman Smetanin. De weinig bekende 31-jarige gaat het staatsconsortium voor defensie leiden, dat in de volksmond Ukroboronprom heet. Smetanin moet het wijdvertakte, inefficiënte en berucht corrupte bedrijf saneren, en dat in oorlogstijd.
Aan het begin van de oorlog in februari 2022 was de ingenieur in zijn geboortestad Kharkiv, op 35 kilometer van de Russische grens, directeur van een aftandse tankfabriek. Tijdens de eerste weken van de oorlog, leefde hij in de fabriek, terwijl een groep arbeiders tussen de beschietingen door de productie voortzette. “Als de mortieren of artillerie in de buurt landden, wachtte je een half uur voordat je opnieuw begon”, herinnert hij zich.
Maar is het mogelijk een organisatie als Ukroboronprom te hervormen, die vanaf het begin is gebouwd op corruptie en vriendjespolitiek? Toen de Sovjet-Unie in 1991 uiteenviel, erfde Oekraïne een van de grootste militaire complexen ter wereld. In de daaropvolgende twee jaar richtte Oekraïne drie agentschappen op die alles wat ze konden naar de zwarte markt sluisden. Oekraïne stopte met het maken van munitie en fabrieken vielen stil. De meest geavanceerde producten gingen naar de exportmarkt.
In 1996, toen de regering bijna failliet was, werden de drie agentschappen overgenomen door een nieuwe onderneming die nauwe banden had met de Russische veiligheidsdiensten. In 2010 kwam er een opvolger, Ukroboronprom. Die moest synergievoordelen opleveren, maar in werkelijkheid ging het om persoonlijke verrijking.
Geen hoop
Toen er oorlog kwam in 2014 en een invasie in 2022, had Ukroboronprom het moeilijk. Misschien een half dozijn van de meer dan honderd fabrieken was nog in staat concurrerende producten te maken. Maar het tempo in deze oorlog is bepaald door particuliere ondernemingen, onafhankelijk van het staatsbedrijf Ukroboronprom. Zo worden de intussen beroemde aanvalsdrones bijna allemaal particulier geproduceerd.
Smetanin staat voor een grote uitdaging. Zijn aanpak: de productie verhogen, het bedrijf herstructureren en de corruptie aanpakken. Op het eerste gebied is al vooruitgang geboekt, meldt hij. De wapenproductie in elke categorie neemt toe, ondanks voortdurende Russische aanvallen. De hervorming van de bestuursstructuur introduceert nieuwe clusters van bedrijven, georganiseerd rond specialisatie: pantservoertuigen, luchtvaart, scheepsbouw enzovoort. De 34 van de 66 eenheden die nu nog staatsbedrijven zijn, worden binnenkort omgevormd tot naamloze vennootschappen of vennootschappen op aandelen met een raad van bestuur. De benoeming van fabrieksdirecteuren, in het verleden een belangrijke bron van corruptie, is voortaan in handen van een onafhankelijke commissie.
Een hooggeplaatste regeringsbron stelt dat het voor Smetanin moeilijk zal zijn de sluimerende defensiegigant van Oekraïne te redden. “Logischerwijs is er geen hoop, maar we leven in een land dat Oekraïne heet, dus hij heeft wel een kans.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier