Het zout op hun patatten

Een zeezoutraffinaderij in het binnenland? Daar zijn West-Vlaamse koppigheid, zweet en zilte tranen voor nodig. Precies waar de broers Sobry van Zoutman Industries in uitblinken. “Je moet gek zijn om hieraan te beginnen.”

West-Vlamingen houden van duidelijkheid. Het zal u dan ook niet verbazen dat de firma Zoutman Industries als onafhankelijke producent zeezout verwerkt. Maar wat minder voor de hand ligt: de raffinaderij ligt in… Roeselare. Het 100% familiale bedrijf wordt geleid door de 47-jarige Bart Sobry en zijn tien jaar jongere broer Peter. Na de volledige verkoop van hun afvalverwerkingsbedrijf aan het Franse Lyonnaise des Eaux in 1994, bleven de broers nog drie jaar actief als gedelegeerd bestuurder. “Maar de mentaliteit van de intussen met Suez gefuseerde groep was anders dan de onze. Eind 1997 zijn we in de beste verstandhouding uit elkaar gegaan.”

Op dat ogenblik liet Peter Sobry zijn oog vallen op een advertentie waarin een bedrijf “actief in de mineralen” te koop werd aangeboden. De deal met Germain Lapperre en zijn Eurasalt was snel beklonken. De broers waren nu eigenaar van een bedrijf dat 8000 ton zouttabletten produceert, inclusief een Poolse overheidsmijn. Het was het begin van een moeizame en dure zoektocht naar meer grondstoffen en andere toepassingen. “In die tijd hadden we nog het liefst de handdoek gegooid.” Maar West-Vlaamse koppigheid, gecombineerd met de vele investeringen die ze zich al hadden getroost, maakte dat er geen weg terug was.

Belast op milieuvriendelijkheid

Vandaag verwerkt de raffinaderij van Zoutman Industries, zoals Eurasalt intussen herdoopt werd, ongeveer 25 ton zout per uur. Dertig procent van de productie is voor de export bestemd. Het Roeselaarse zeezout komt terecht in Egypte, Rusland, Finland en de Verenigde Staten.

Zoutman produceert zout met toegevoegde waarde, met andere woorden badzout, strooizout, voedingszout, zout voor waterbehandeling en dergelijke. Zout komt voornamelijk uit zoutmijnen in Duitsland, Engeland, Zwitserland of Polen. Daarnaast is er het zogenaamde vacuümzout, dat verkregen wordt door kokend water door zoutlagen te pompen. En ten slotte is er het zeezout, waarop Zoutman zich toelegt. Die winning komt in Europa weinig voor, behalve dan in de Camargue en Bretagne. “Zeezout is heel milieuvriendelijk te winnen. De zon en de wind laten het zeewater verdampen, waarna het zout achterblijft in grote zoutpannen op het strand,” aldus Bart Sobry. “Alle andere manieren vragen veel energie.” Vandaar dat de broers grote vraagtekens plaatsen bij de importheffing van 2,4 euro per ton. “Terwijl je voor de productie van één ton vacuümzout ongeveer 100 liter brandstof nodig hebt. Ook de aanvoer over het water is milieuvriendelijker dan het transport over de weg. En toch wordt de ecologische variant afgestraft door een absurde taks.” Op jaarbasis verwerkt Zoutman Industries zowat 60.000 ton, waardoor de heffing een bittere pil is.

Door een doorgedreven automatisering heeft de raffinaderij amper veertien mensen in dienst. Na jaren van experimenteren en investeren moet het dit jaar mogelijk zijn om de eerste echte resultaten te boeken. “En voor onszelf een loon te onttrekken,” zegt Bart Sobry. Gelukkig doen de broers nog wat in immobiliën met hun Vastgoedinvest & Capital.

Vanuit een omgebouwde kapel in hartje Roeselare bestieren de Sobry’s met hun echtgenotes een handel die op internationale schaal gedomineerd wordt door namen als Solvay of Akzo Nobel. “We letten goed op dat we niet te zeer op hun tenen trappen,” zegt Bart Sobry. “Zolang wij links en rechts een paar procentjes marktaandeel halen, worden wij niet als een bedreiging gezien. En dat willen we ook graag zo houden.”

Is Zoutman dan gedoemd om voor altijd in de schaduw van de multinationals te opereren? “10 miljoen Belgen in dit land kopen één kilogram zout per jaar tegen pakweg 0,25 euro,” doceert Peter Sobry. “Dat maakt een bruto-omzet van 2,5 miljoen euro. Wat wil je nu in godsnaam beginnen met zo’n markt?”

Lieven Desmet

Het Roeselaarse zeezout komt terecht in Egypte, Rusland, Finland en de Verenigde Staten.