‘Het zou een mooie combinatie zijn geweest’

De fusiegesprekken tussen bpost en PostNL zijn afgesprongen. Behalve de loslippigheid van voormalig minister van Overheidsbedrijven Jean-Pascal Labille stonden er wel meer obstakels een toenadering in de weg.

De voormalige minister van Overheidsbedrijven Jean-Pascal Labille (PS) kreeg zowel van zijn opvolger Alexander De Croo als van Koen Van Gerven, de CEO van bpost, een veeg uit de pan. Labille liet zich vrijdag ontvallen dat bpost overnamegesprekken voerde met een buitenlandse concurrent. Die uitspraken leidden tot de schorsing van de aandelen van bpost en PostNL op de beurstabellen en kelderden naar verluidt bij de Nederlanders het vertrouwen in de onderhandelingen. Meteen maakten ook de vakbonden misbaar, omdat ze niet werden betrokken bij de gesprekken.

Hoe jammerlijk de loslippigheid van Labille ook is, er waren wel meer obstakels die een toenadering tussen bpost en PostNL bemoeilijkten. De gesprekken over een overname liepen al enkele maanden in het geheim. De basis van de onderhandelingen was een document van zestig bladzijden. “Je hebt alleen een akkoord als je het op alle punten eens bent”, zegt Koen Van Gerven. Dat was niet het geval en dus werden de gesprekken afgeblazen. Waarover PostNL en bpost het niet eens konden worden, wil Van Gerven niet meedelen.

De overnameprijs die bpost wilde betalen, zouden de Nederlanders niet hoog genoeg hebben gevonden. Tot twee keer toe zou dat bod zijn verhoogd. Het uiteindelijke voorstel dat op tafel lag, was een overname waarbij bpost alle aandelen van PostNL zou overnemen voor een bod in cash en aandelen van bpost. Door die operatie zou de federale overheid haar meerderheidsbelang van 51 procent in bpost hebben verloren.

Fors lenen

Beide postbedrijven zijn beursgenoteerd. Toen na het lek van Labille beide aandelen werden geschorst, had bpost een marktkapitalisatie van 4,8 miljard. PostNL moest het stellen met 1,7 miljard. Nochtans heeft het Nederlandse bedrijf met 3,5 miljard euro een veel hogere omzet dan de 2,3 miljard van bpost. Het verschil in waardering is te verklaren door de veel betere rendabiliteit van bpost. De cashpositie van PostNL is bovendien minder goed, omdat het Nederlandse postbedrijf pensioenschulden torst. De Nederlanders vroegen naar verluidt een premie van bijna 50 procent op hun beurskoers van afgelopen vrijdag. Het zou de kostprijs van de transactie op meer dan 2,3 miljard hebben gebracht. Bpost heeft een zeer goede kaspositie van 858 miljoen euro en het heeft nagenoeg geen schulden, maar zou voor een overname fors hebben moeten lenen.

“Strategisch zoeken we met bpost overnamemogelijkheden om de daling van de mailvolumes op te vangen”, zegt Van Gerven. “De pakjesmarkt is een van de groeipolen waar we op mikken. We hadden in het verleden in die richting al enkele overnames gedaan, maar dit zou een grotere stap zijn geweest. Een fusie zou ons een sterker en geïntegreerd aanbod op beide markten hebben geboden. We zouden dan over een thuismarkt van 28 miljoen potentiële klanten spreken.”

PostNL is al een significante speler in ons land en had aangekondigd voor meer marktaandeel te gaan (zie kader ‘We willen geen prijsvechter zijn’). Toch benadrukt Van Gerven dat de overnamepoging allerminst defensief geïnspireerd was. “Het basisidee van de combinatie was te groeien”, zegt hij. “De pakjesmarkt is in volle evolutie. We moeten durven vooruit te kijken. En volgens mij is het niet constructief op een groeimarkt spelers weg te nemen, want dan komen er gewoon nieuwe in de plaats.”

Van Gerven vindt het afspringen van de onderhandelingen jammer, maar niet dramatisch. Maar afgaand op de koersevolutie van beide aandelen op maandag schatten de markten bpost als de verliezer in, terwijl PostNL zijn koers zag stijgen. Alsof de beleggers zich plots bewust werden van de onderwaardering van het Nederlandse postbedrijf. Voor bpost zijn de onderhandelingen definitief afgelopen, benadrukte Van Gerven. Als de Nederlandse aandeelhouders hopen de prijs nog verder op te drijven, zullen ze dus op hun honger blijven zitten.

Reactie van de bonden

De Belgische postbonden reageerden als van een wesp gestoken toen ze vernamen dat er overnamegesprekken liepen. Maar de versterking van bpost hoeft toch geen bedreiging voor de toekomst te zijn? “We begrijpen de economische logica wel”, zegt Marc De Mulder van het liberale VSOA. “Maar we zijn bezorgd over de gevolgen voor het personeel als bpost niet langer een overheidsbedrijf zou zijn.”

Sinds december vorig jaar is het wettelijk mogelijk dat de overheid minderheidsaandeelhouder wordt. In de nieuwe wetgeving is wel opgenomen dat bij elke wijziging van het overheidsaandeel de collectieve en individuele arbeidsvoorwaarden gegarandeerd blijven. Ook minister Alexander De Croo onderstreepte nog eens dat een overname moet gebeuren met behoud van de verworven rechten van het personeel.

Maandag vergaderden de bonden en Koen Van Gerven naar aanleiding van de mislukte overname. Daarin probeerde de topman nog eens de industri-ele logica uit te leggen. “Ik besef dat de bonden een belangrijke rol hebben gespeeld in het succesparcours van bpost. Maar om het succesverhaal voort te zetten, mogen we het pad van efficiëntie nooit meer verlaten”, aldus Van Gerven.

Roeland Byl

“Om het succesverhaal van bpost voort te zetten, mogen we het pad van efficiëntie nooit meer verlaten”