Het Valentijnsakkoord over Oosterweel verdient geen schoonheidsprijs

De Vlaamse regering heeft op vrijdag 14 februari de knoop van het Oosterweel-dossier doorgehakt. De voorstanders van het BAM-tracé hebben hun slag thuisgehaald.

Voorlopig toch, want het Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP) moet nog worden goedgekeurd. En mogelijk tekent Europa nog verzet aan tegen de toekenning aan het bouwconsortium Noriant. De kostprijs is intussen opgelopen tot vele miljarden euro’s, terwijl de files niet van de baan zijn.

Wat in 2000 begon als een masterplan voor mobiliteit in Antwerpen tegen 2020, heeft na dertien jaar getouwtrek voor de tweede keer groen licht gekregen. De reacties bij de werkgeversorganisaties zijn overwegend positief, maar eigenlijk valt het nog af te wachten hoe de uitvoering er uiteindelijk zal uitzien.

De actiegroepen, maar ook Forum 2020, dat een aantal bedrijfsleiders en academici groepeert, vinden dat de leefbaarheid van de Antwerpenaren te gemakkelijk wordt opgeofferd. Ook de oppositiepartijen hebben hun twijfels.

Maar goed, het is positief dat eindelijk een einde komt aan de impasse. Bovendien is de Oosterweelverbinding zoals ze nu voorligt, ook wel een halve Meccano. Zo is er nu een tunnel voorzien aan het Albertkanaal. Dat is goed nieuws voor de inwoners van Merksem. Anders gezegd: de stem van het volk is toch een beetje gehoord.

Minister-president Kris Peeters is er dus in geslaagd te vermijden dat zijn Vlaamse regering naar de verkiezingen moet trekken zonder haar eigen BHV te hebben opgelost. Het element waardoor de Vlaamse regering nu de knoop kon doorhakken is het milieu-effectenrapport dat vorige week is gepresenteerd. Daaruit blijkt dat het gekozen Oosterweel-tracé uit de vergelijking van vijf tracés als beste tracé naar voren komt. Maar op die MER-studie is kritiek omdat de experts niet onafhankelijk genoeg zouden zijn.

Het neemt niet weg dat de Vlaamse regeringspartijen hopen politiek munt te slaan uit de recente beslissing over het Oosterweel-dossier. De regering-Peeters II wil zichzelf een daadkrachtiger imago aanmeten in de komende verkiezingsstrijd.

Een schoonheidsprijs verdient de beslissing niet. De Oosterweel-oorlog duurt al meer dan tien jaar. Politieke tegenstanders en medestanders wisselden zelfs meerdere keren van kamp en na al die tijd is het bereikte compromis een project waarvan iedereen nu al vermoedt dat het de gebudgetteerde kostprijs van 3,25 miljard fors zal overstijgen.

In 2009 spraken de Antwerpenaren zich in een referendum uit tegen het traject met de Lange Wapper-brug. 60 procent was toen tegen. Daarop nam toenmalig sp.a-burgemeester en voorstander Patrick Janssen een opvallende bocht: hij keerde het traject de rug toe. Later deed Dirk Van Mechelen (Open Vld), die mee het oorspronkelijke plan uittekende, hem dat na. Van Mechelen stelde in 2011 een tabula rasa voor.

Misschien is dit wel de belangrijkste les: dit dossier is van in het begin misbruikt voor politieke profilering. In plaats van enkel de mobiliteitsproblemen rond Antwerpen te willen oplossen, was het een prestigeproject. Bovendien was er te weinig aandacht voor een transparante communicatie met de Antwerpenaren.

Het resultaat is dat er na dertien jaar een beslissing valt die niet noodzakelijk de beste oplossing biedt voor de toenemende files in Antwerpen. Terwijl het prijskaartje wel elk jaar is gestegen, begrijpen de Sinjoren nog altijd niet waarom er geen pogingen zijn ondernomen om de Liefkenshoektunnel tolvrij te maken. Of waarom er niet al werd geïnvesteerd in een betere verkeerssturing op de ring. Die maatregelen zijn goedkoper en hadden op zijn minst tijdelijk soelaas kunnen bieden.

Of er uiteindelijk een tunnel over het Albertkanaal komt en of de toenemende verkeersellende opgelost raakt, zal de komende jaren wel blijken. Voorlopig is een einde gekomen aan het politieke steekspel over de Oosterweel-verbinding. Tenzij natuurlijk de kaarten na de verkiezingen weer eens anders komen te liggen. Dan kan de Antwerpenaar nog maar eens opdraaien voor een gebrek aan visie om zijn stad tot een moderne metropool te verbouwen.